Μακαριος Δρουσιώτης

Η κυβέρνηση επείγεται να προχωρήσει στον δεύτερο γύρο αδειοδότησης για να προλάβει το χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει για ολοκλήρωση των διαδικασιών πριν το τέλος του χρόνου. Την εβδομάδα που πέρασε, η ομάδα συμβούλων που διόρισε η κυβέρνηση εργάσθηκε εντατικά για όλες τις πτυχές της ενέργειας, όπως ο νέος γύρος αδειοδότησης, οι ανάγκες της ΑΗΚ για φυσικό αέριο και η συνεργασία με τη Noble Energy.

 

Από τις συσκέψεις προέκυψε ότι αργεί ακόμη το φυσικό αέριο από τα κυπριακά κοιτάσματα και μάλλον προκρίνονται ενδιάμεσες λύσεις για την ΑΗΚ, είτε με την προμήθεια συμπιεσμένου αερίου από το Ισραήλ είτε υγροποιημένου με πλωτή μονάδα.

 

Το μεγάλο ζήτημα είναι η προκήρυξη του δεύτερου γύρου αδειοδότησης για έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των αρμόδιων υπουργών και των τεχνοκρατών, τα προβλήματα που θα πρέπει να επιλυθούν είναι βουνό. "Δεν μπορεί να ολοκληρωθεί σ' έναν μήνα η προεργασία που έπρεπε να γίνει σε τρία χρόνια, και να μην γίνουν σοβαρά λάθη", δήλωσε στον "Π" πηγή που είναι κοντά στις προπαρασκευαστικές διεργασίες.

 

Τον τελευταίο μήνα, η κυβέρνηση έχει ανοίξει όλα τα ζητήματα της ενέργειας διά μιας, και σε τεχνοκρατικό επίπεδο εκφράζονται αμφιβολίες και έντονος προβληματισμός αν αυτή η υπόθεση θα μας βγει σε καλό. "Κάποιοι βιάζονται πολύ, κι αν δεν προσέξουμε, οι εταιρείες θα μας κάνουν μια μπουκιά", δήλωσε στον "Π" η ίδια πηγή.

 

Εκλογές με αέριο

 

Ο πολιτικός σχεδιασμός της κυβέρνησης είναι να προσελκύσει το ενδιαφέρουν μεγάλων εταιρειών και να μπει σε διάλογο μαζί τους, πριν το καλοκαίρι του 2012. Ήδη, ένας μεγάλος αριθμός εταιρειών, περιλαμβανομένων και μεγάλων, έχουν αγοράσει τα σεισμικά δεδομένα, επιφέροντας στο κράτος και ένα έσοδο 60 εκατ. ευρώ.

 

Μιλώντας στο Τρίτο Πρόγραμμα του ΡΙΚ, το περασμένο Σάββατο, ο υπουργός Εσωτερικών Νεοκλής Συλικιώτης είπε πως προβλέπεται η υπογραφή συμβολαίων με εταιρείες τον ερχόμενο Οκτώβριο, δηλαδή κατά την κορύφωση της προεκλογικής εκστρατείας για τις εκλογές του 2013 και εν μέσω της Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ.

Η αντιπολίτευση φαίνεται ότι προσπαθεί να "χαλιναγωγήσει" τα σχέδια της κυβέρνησης, με νομοθετικές ρυθμίσεις. Προχθές, ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου δήλωσε ότι στα έγγραφα που θα υποβληθούν προς τις εταιρείες πρέπει να περιλαμβάνονται το νομοθετικό πλαίσιο για τον υποθαλάσσιο αγωγό, καθώς και η μετατροπή της ΔΕΦΑ σε δημόσια εταιρεία, με αρμοδιότητα τη διαχείριση της ενέργειας. Η αντιπολίτευση έχει την πλειοψηφία να περάσει από τη Βουλή τις σχετικές νομοθεσίες και σε μια τέτοια περίπτωση ενδεχομένως να μην μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία όπως έχει προγραμματιστεί.

 

Στο μεταξύ, ενώ συνεχίζονται οι διαβουλεύσεις με τους εμπειρογνώμονες, η κυβέρνηση έχει στείλει τα έγγραφα στις Βρυξέλλες για να μεταφραστούν σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ και να δημοσιευτούν στις επίσημες εφημερίδες της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ΕΕ.

 

Η κυβέρνηση διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι θα ενεργήσει με διαφάνεια και αξιοπιστία, και αυτές είναι οι οδηγίες που έχουν δοθεί στους τεχνοκράτες και στους συμβούλους από την αρμόδια υπουργό Εμπορίου Πραξούλα Αντωνιάδου.

Η αντιπολίτευση εκτιμά ότι η κυβέρνηση έχει εντάξει το φυσικό αέριο στην πρώιμη προεκλογική εκστρατεία και έθεσε ζήτημα διαβούλευσης της κυβέρνησης με την αντιπολίτευση. "Ουδέποτε και κανένας στα μεγάλα εθνικά θέματα δεν έγινε κατορθωτό να τα διαχειριστεί χωρίς εγκληματικά σφάλματα όταν τα διαχειρίζεται μόνος του", είπε ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ σε ομιλία του στη Λευκωσία, το βράδυ της Παρασκευής. Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ είπε ότι θα θέσει το ζήτημα στην αυριανή συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου.

 

Παρακολουθώντας κανείς τις δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων και τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, κατανοεί ότι ο Πρόεδρος Χριστόφιας επενδύει στο φυσικό αέριο για να ανακάμψει πολιτικά, ενώ ελπίζει ότι η διαδικασία αδειοδότησης θα ανακάμψει και την οικονομία. Από την άλλη, η αντιπολίτευση θα προσπαθήσει να ανακόψει αυτήν την πορεία, και το ζήτημα του φυσικού αερίου μπήκε ήδη στη δίνη της προεκλογικής εκστρατείας.

 

Πάμε με μπακλαβάδες

 

Είναι γεγονός ότι τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα που έθεσε η κυβέρνηση στους τεχνοκράτες δεν επιτρέπουν τη μέγιστη αξιοποίηση των προοπτικών της χώρας στον τομέα της ενέργειας. Για παράδειγμα, στη σύσκεψη των τεχνοκρατών έχει επιβεβαιωθεί ότι ο διαχωρισμός των ερευνητικών τεμαχίων ως οικοπέδων (εξ ου και μόνο στην Κύπρο αποκαλούνται οικόπεδα, ενώ σε όλο τον υπόλοιπό κόσμο ερευνητικά μπλοκ) είναι ερασιτεχνικός.

 

Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται ο διαχωρισμός των μπλοκ είναι σχετικός με τα αποτελέσματα των σεισμικών δεδομένων και όχι σε ευθείες γραμμές, όπως τους μπακλαβάδες. Επίσης, τα μπλοκ δεν πρέπει να είναι απαραίτητα τόσο μεγάλα που να περικλείουν πολλά κοιτάσματα.

 

 

 

 

Ένα καλό παράδειγμα σύγκρισης είναι το γειτονικό Ισραήλ: η ίδια περιοχή, τα ίδια γεωλογικά δεδομένα, τα ίδια αποθέματα. Όπως φαίνεται στο χάρτη που δημοσιεύουμε, στο μπλοκ 12 της Κύπρου μπορεί να χωράνε μέχρι και 10 μπλοκ του Ισραήλ! Σύμφωνα με τη Noble, στο μπλοκ 12 υπάρχει κι άλλο κοίτασμα, ανεξάρτητο από αυτό που ανακοινώθηκε. Αν ήταν το Ισραήλ, θα έδινε άδεια στο ένα και μετά θα προκήρυσσε το άλλο με βάση την εμπειρία και τα αποτελέσματα του πρώτου.

 

Σύμφωνα με ειδικούς, το μεγάλο μέγεθος των μπλοκ, εάν γίνουν καλές συμφωνίες, δεν είναι κατ' ανάγκη πρόβλημα. Όμως, ο διαχωρισμός "οικοπέδων" με χάρακα και μολύβι, χωρίς συνυπολογισμό των σεισμικών δεδομένων, δημιουργεί σοβαρές περιπλοκές, καθώς το ένα κοίτασμα μπορεί να εισέρχεται στο άλλο. Από την κυβέρνηση ακούγονται διάφορες αναλύσεις, σαν κι αυτές που συζητά ο κόσμος στα καφενεία, "να δώσουμε ένα στους Ρώσους, ένα στους Κινέζους και ένα στους Γάλλους, για να τους έχουμε όλους μαζί μας", χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ότι το ένα διεισδύει στο άλλο, ότι χρειάζεται χερσαία και άλλη υποδομή που προϋποθέτει κοινούς στόχους και κοινά συμφέροντα, που δεν υπάρχουν στον κόσμο των πετρελαίων.

 

Το συμβόλαιο

 

Η κυβέρνηση έχει ήδη αναγνωρίσει ότι το συμβόλαιο που έχει υπογραφεί με τη Noble είναι προβληματικό. Μέχρι πολύ πρόσφατα, ο υπουργός Εμπορίου Αντώνης Πασχαλίδης, ο οποίος το υπέγραψε, διαβεβαίωνε ότι ήταν το καλύτερο του κόσμου. Μάλιστα, ο διευθυντής Ενέργειας Σόλωνας Κασίνης το χαρακτήρισε απόρρητο, και, όπως δήλωσε, αν δημοσιευόταν, θα το έβλεπαν οι Ισραηλινοί και θα ζήλευαν. Από την υπογραφή του συμβολαίου, το 2008, μέχρι πρόσφατα, η κυβέρνηση δεν ασχολήθηκε με αυτό, καθώς δεν παραδεχόταν ότι είχε ατέλειες.

 

Οι σύμβουλοι που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση έχουν τώρα εντοπίσει πολλά κενά και γίνεται προσπάθεια βελτίωσης του, αλλά και πάλι υπό την πίεση των ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων. Όπως πληροφορούμαστε, θα υπάρξουν πολλές βελτιώσεις στο συμβόλαιο, όπως η δημοπρασία για τα ποσοστά που θα παίρνει το κράτος.

 

Αν πάρουμε και πάλι σαν παράδειγμα το Ισραήλ, η γειτονική χώρα θα έχει έσοδα από 50-62%, περιλαμβανομένης της φορολογίας. Το ποσοστό αυτό διπλασιάστηκε μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος του Λεβιάθαν, και η Noble, παρά τις διαμαρτυρίες της, αποδέχτηκε τη νέα ρύθμιση.

 

Είναι αξιοσημείωτο ότι η κυπριακή πλευρά δεν προσπάθησε καν να βελτιώσει το υφιστάμενο συμβόλαιο. Μέλη της επιτροπής σοφών είχαν την άποψη ότι θα μπορούσε να ζητηθεί αναπροσαρμογή των όρων του συμβολαίου, με αντάλλαγμα την έγκριση από την κυβέρνηση της μεταβίβασης του 30% των δικαιωμάτων της Noble στην ισραηλινή Delek που αιτήθηκε η εταιρεία. Το θέμα της μεταβίβασης του 30% στη Delek έληξε την περασμένη εβδομάδα με την αποστολή επιστολής από την υπουργό Εμπορίου προς τη Noble, με την οποία ανακοινώνεται η σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, υπό τον όρο ότι τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις προς την Κυπριακή Δημοκρατία τις έχει αποκλειστικά η Noble.

 

Η Noble Energy πιέζει την κυβέρνηση να πάρει αποφάσεις για τη μονάδα υγροποίησης. Η Noble Energy είναι μια σχετικά μικρή εταιρεία με μεγάλες επιτυχίες. Η μετοχή της έχει απογειωθεί και μια συμφωνία με την κυπριακή κυβέρνηση για τη μονάδα υγροποίησης μπορεί να της εξασφαλίσει συνεργασία με κάποιον ενεργειακό κολοσσό. Μπορεί η κυβέρνηση της Κύπρου, με την εμπειρία και την τεχνοκρατική υποδομή που έχει, να πάρει τέτοιες αποφάσεις; Οι τεχνοκράτες λένε πως δεν μπορεί, κι αν το επιχειρήσει με τοπικά πολιτικά κριτήρια ή γεωπολιτικούς σχεδιασμούς, χωρίς σοβαρή μελέτη και προβληματισμό, μπορεί να τα χάσει όλα και να μην καταλάβει τίποτα.

 

Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι το Ισραήλ, με 20 τρις επιβεβαιωμένα αποθέματα στο Λεβιάθαν, έχει ορίσει μια επιτροπή τεχνοκρατών παγκόσμιας εμβέλειας, η οποία μελετά τους τρόπους αξιοποίησης του κοιτάσματος και θα είναι έτοιμη να δώσει απαντήσεις περί το τέλος Φεβρουαρίου. Πώς μπορεί η κυβέρνηση της Κύπρου, χωρίς εμπειρία, χωρίς γνώση, να πάρει σε μερικές εβδομάδες τόσο σημαντικές αποφάσεις που θα κρίνουν το μέλλον των επόμενων γενεών;

 

"Οι Ρώσοι μας αγαπούν"

 

Αλληλένδετη με τα πιο πάνω είναι και η διεθνής πτυχή της ενέργειας. Παρά τις διαβεβαιώσεις ότι δεν υπάρχει καμιά διασύνδεση μεταξύ του φυσικού αερίου και του δανείου από τη Ρωσία, φαίνεται ότι η Μόσχα επενδύει στις καλές σχέσεις με την Κύπρο για να αποκτήσει ρόλο στη διαχείριση των αποθεμάτων της περιοχής.

 

Σύμφωνα με πληροφορίες της ηλεκτρονικής πύλης DEBKAFiles, που εδρεύει στο Ισραήλ και ειδικεύεται σε γεωπολιτικές αναλύσεις και πληροφορίες για τη Μέση Ανατολή, η Gasprom ενδιαφέρεται για την κατασκευή αγωγού για μεταφορά του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη, για να ελέγξει το μονοπώλιό της. Πληροφορίες που έφτασαν και στην κυπριακή κυβέρνηση αναφέρουν ότι υπήρξε επαφή μεταξύ της Noble Energy και αντιπροσωπείας της Gasprom που επισκέφθηκε το Τέξας.

 

Αν ισχύουν οι πληροφορίες που κυκλοφορούν, ότι η κυβέρνηση έχει αναλάβει δεσμεύσεις προς τη Ρωσία για το αέριο έναντι του δανείου, τότε ίσως να μην υπάρχουν πολλά περιθώρια ελιγμών για την κυπριακή κυβέρνηση. Όπως είπε ένας οικονομολόγος, η Κύπρος βρίσκεται ήδη στο μηχανισμό στήριξης της Μόσχας. Αν η Μόσχα δεν καταβάλει την επόμενη δόση, τότε η οικονομία θα απειληθεί με κατάρρευση, με την ΚΔ να είναι όμηρος των όποιων αδιαφανών δεσμεύσεων έχει αναλάβει ο Πρόεδρος Χριστόφιας.

 

Η εξαγωγή του κυπριακού αποθέματος από την Gasprom είναι η μια επιλογή. Μια δεύτερη επιλογή μπορεί να είναι η υποεκμετάλλευσή του. Ο ρόλος της ενέργειας στη διαμόρφωση των γεωπολιτικών ισορροπιών είναι στις μέρες μας πολύ σημαντικός, τα συμφέροντα που διακυβεύονται τεράστια και ο ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών αδυσώπητος. Τοποθετώντας σε αυτό το πλαίσιο τη θέση που διατύπωσε με κάθε σοβαρότητα ο Πρόεδρος Χριστόφιας σε συνέντευξή του στην εφημερίδα "Χαραυγή" (27/12/2011), έχουμε λόγους να είμαστε τουλάχιστον ανήσυχοι: "Οι Ρώσοι μας αγαπούν πραγματικά. Δεν σκέφτονται μόνο τα δικά τους συμφέροντα, σκέφτονται και τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας".

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

14/01/2012