Φόνος στο νοσοκομείο
Η μεγαλύτερη επένδυση ενός κράτους είναι το ανθρώπινο δυναμικό του. Οι κοινωνίες που επιβραβεύουν τους άξιους απογειώνονται, ενώ σ' αυτές που επιβάλλονται οι μέτριοι καταβαραθρώνονται. Στον κόσμο υπάρχουν πολλά παραδείγματα προς μίμηση, όπως η Γερμανία και η Νορβηγία, αλλά και προς αποφυγή, όπως η Ελλάδα και η Νιγηρία. Η Κύπρος είναι κάπου στη μέση, αλλά, αντί να ρέπει προς τη Νορβηγία, αντιγράφει την Ελλάδα.
Κατ' αναλογία πληθυσμού, η Κύπρος έχει ένα από τα καλύτερα ανθρώπινα δυναμικά. Όπως συμβαίνει με όλα τα κράτη που είναι ανίκανα να αξιοποιήσουν τους ικανούς, οι πλείστοι των αρίστων διαπρέπουν στο εξωτερικό. Ο νεποτισμός και η διαφθορά στη χώρα μας, αν και δεν έφτασε (ακόμη) στα επίπεδα της Ελλάδας, εξορίζει τους ικανούς και επιβραβεύει τους μέτριους.
Μέσα σε αυτό το σχεδόν καταθλιπτικό περιβάλλον δύο κορυφαίοι καρδιοχειρουργοί με περγαμηνές στις ΗΠΑ, ο Μαρίνος Σωτηρίου και ο Χρίστος Χρίστου, πήγαν αντίθετα στο ρεύμα και επέστρεψαν στην Κύπρο για να δημιουργήσουν στην πατρίδα τους. Αν ήταν για τα χρήματα, θα κέρδιζαν πολλαπλάσια στην Αμερική. Οι δύο επιστήμονες είχαν το όραμα να δημιουργήσουν στην Κύπρο υποδομή για την παροχή υψηλού επιπέδου ιατρικών υπηρεσιών στον τομέα τους.
Όταν είπαν ότι θα έκαναν κέντρο εγχειρήσεων καρδιάς στην Κύπρο, έμοιαζαν γραφικοί. Ενοικίασαν μια τρύπα στο Απολλώνιο, έβαλαν τις περιουσίες των γονιών τους υποθήκη, εργάστηκαν μέρες και νύχτες και κατάφεραν το ακατόρθωτο. Δύο άνθρωποι, με προσωπικό ρίσκο και καμιά στήριξη από το κράτος, έβαλαν την Κύπρο στον παγκόσμιο ιατρικό χάρτη. Στην πορεία τούς ακολούθησαν και άλλοι, σε διάφορους τομείς. Η ιατρική είναι ίσως ο μόνος τομέας που επαναπατρίζει επιστημονικό δυναμικό.
Σήμερα, το American Heart Institute είναι ίσως το πιο σύγχρονο νοσοκομείο στην Ευρώπη, το μόνο πράσινο, και έχει τιμηθεί γι' αυτό από την ΕΕ. Χωρίς καμιά επιχορήγηση και χωρίς καμιά κρατική βοήθεια, μπόρεσε να λειτουργήσει, παρά τον εξοντωτικό πόλεμο που έχει υποστεί. Τις προάλλες επισκέφθηκε την Κύπρο η επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ και το μόνο που ζήτησε να δει στην Κύπρο ήταν το American Heart Institute.
Η δημιουργία εξειδικευμένων κέντρων παροχής υγείας στην Κύπρο ταρακούνησε συθέμελα το σύστημα τροφοδοσίας ασθενών σε κέντρα του εξωτερικού. Ολόκληρα νοσοκομεία στη Βρετανία και το Ισραήλ στήθηκαν στην καμπούρα του Κύπριου φορολογούμενου. Πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ πληρώθηκαν για αποστολές ασθενών στο εξωτερικό με αδιαφανείς διαδικασίες.
Με κανονισμό που πέρασε από το Υπουργικό Συμβούλιο, ο τέως υπουργός Υγείας Χρ. Πατσαλίδης απέκτησε τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στη διαχείριση ενός κονδυλίου 30 εκατομμυρίων ευρώ για παραπομπές ασθενών στο εξωτερικό. Τόσος πολύς ήταν ο ζήλος υπέρ της συνεργασίας με κέντρα του εξωτερικού, που ο υπουργός, αγγίζοντας τα όρια της δυσφήμισης, έκανε εκστρατεία από τα ΜΜΕ για να πείσει ότι τα κυπριακά νοσηλευτήρια ήταν πιο ακριβά από τα ξένα. Χωρίς να είναι σε θέση με σταθερά και μετρήσιμα κριτήρια να κοστολογήσει την τελική δαπάνη των αποστολών στο εξωτερικό, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη πολλοί άλλοι παράγοντες, όπως η ταλαιπωρία του ασθενούς, τα έξοδά του, η απώλεια ωρών εργασίας. Αγνοώντας το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος των δαπανών επέστρεφε ξανά στην οικονομία με την καταβολή φόρων, τις θέσεις εργασίας και τις υποστηρικτικές υπηρεσίες.
Είναι πασιφανές ότι υπάρχουν γιατροί που κερδίζουν και δεν πληρώνουν τους φόρους που πρέπει. Είναι ευθύνη της πολιτείας να βρει τους τρόπους να εισπράξει αυτά που δικαιούται. Όχι να χρησιμοποιεί το αίσθημα της κοινής γνώμης ότι "οι γιατροί είναι κλέφτες", που το ίδιο δημιούργησε με την ανικανότητά του, για να συντηρεί τα κυκλώματα εξαγωγής ασθενών και εθνικών πόρων.
Δεν είναι όλοι διεφθαρμένοι σε αυτή τη χώρα. Οι διεφθαρμένοι δεν παλεύουν με το σύστημα, το αρμέγουν. Δεν μπορεί ένας επιστήμονας που έθεσε τα υψηλότερα στάνταρ στην ιατρική να κατέβει σε προσωπικό επίπεδο στο έσχατο σκαλοπάτι της διαφθοράς και της δωροδοκίας για να μπορέσει να επιβιώσει. Είναι προσβολή για τον άνθρωπο, την επιστήμη του, και το όραμά του να δημιουργήσει και όχι να λεηλατήσει.
Η υψηλού επιπέδου υγεία κοστίζει. Η κτηριακή υποδομή με υψηλά στάνταρ είναι άκρως δαπανηρή, η υποχρεωτική αγορά των φαρμάκων από τη μονοπωλιακή αγορά στοιχίζει τρεις φορές περισσότερο απ' ό,τι στο Δημόσιο. Αν τα πρότυπα λειτουργίας ενός ιδιωτικού νοσοκομείου εφαρμοστούν στα δημόσια νοσοκομεία, τότε θα πρέπει να κλείσουν όλα τα δημόσια νοσοκομεία.
Παρ' όλα αυτά, ο ιδιωτικός τομέας, σε πραγματικά κόστη, είναι πολύ φθηνότερος από τον δημόσιο. Όταν το κράτος δημιουργεί νέες υποδομές και κάνει νέες κρατικές κλινικές, δήθεν για να εξυπηρετήσει τον απλό πολίτη, στην πραγματικότητα του αποστερεί το δικαίωμα της γρήγορης και αποτελεσματικής περίθαλψης, διότι σπαταλά τους πόρους χωρίς να παράγει το ανάλογο αποτέλεσμα.
Είναι ακριβός ο ιδιωτικός τομέας, συγκρινόμενος με τι; Με τα νοσοκομεία; Έχει κοστολογήσει ποτέ κανείς πόσα στοιχίζει σε πραγματικά έξοδα μια επέμβαση στο δημόσιο; Τουλάχιστον τρεις φορές περισσότερα από ό,τι στον ιδιωτικό τομέα. Κάθε ένας που χειρουργείται στο δημόσιο στερεί το δικαίωμα στην υγεία σε άλλους δύο. Θα πρέπει να καταργήσουμε τα νοσοκομεία; Σαφώς όχι. Θα πρέπει όμως να τα κάνουμε ανταγωνιστικά, διότι κάποια μέρα, υποχρεωτικά, θα κλείσουν από μόνα τους.
Ο κάθε υπουργός που αναλαμβάνει εξαγγέλλει και ενίοτε δημιουργεί νέα τμήματα στα νοσοκομεία, ενώ θα έπρεπε να νοικοκυρέψει τα υφιστάμενα. Ο δεδηλωμένος σκοπός είναι η εξυπηρέτηση των φτωχών και των αδύναμων που δεν έχουν πρόσβαση στον ιδιωτικό τομέα. Οι προθέσεις μπορεί να είναι αγνές (όχι πάντα), όμως το αποτέλεσμα δεν υπηρετεί τον "απλό άνθρωπο", τον θυματοποιεί. Να μην κοροϊδευόμαστε, όσοι είναι ψηλά στην ιεραρχία του συστήματος, ή έχουν πρόσβαση σε αυτό, παίρνουν παραπεμπτικά από το υπουργείο Υγείας και περιθάλπονται στον ιδιωτικό τομέα. Από τους υπόλοιπους, όσοι έχουν μέσο έχουν και προτεραιότητα. Οι "απλοί άνθρωποι" πεθαίνουν στις λίστες αναμονής, ενώ με μια πιο ορθολογιστική διαχείριση των πόρων, με τα 700 εκατομμύρια που δαπανούμε στην υγεία, δεν θα έπρεπε να υπάρχουν λίστες αναμονής. Το να πεθαίνει κόσμος στις λίστες ενώ υπάρχει η οικονομική δυνατότητα έγκαιρης περίθαλψης δεν είναι κακοδιαχείριση, αλλά φόνος εξ αμελείας, και, για κάποιους που ξέρουν τι γίνεται αλλά συντηρούν αυτό το σύστημα διότι "τα λεφτά είναι πολλά", είναι φόνος εκ προμελέτης.
Μακάριος Δρουσιώτης
Πολίτης
08/04/2012