Μακαριος Δρουσιώτης

Οταν πριν από μερικές εβδομάδες ξέσπασε το σκάνδαλο των βασανιστηρίων σε βάρος των Ιρακινών κρατουμένων στη φυλακή του Αμπού Γράιμπ, κοντά στη Βαγδάτη, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ είπε σε συνέντευξή του στον Λάρι Κινγκ ότι έμεινε άναυδος και πως έφερε στη μνήμη του τη σφαγή στο χωριό Μάι Λάι στο Βιετνάμ, το 1968, όταν οι άνδρες ενός αμερικανικού λόχου έσφαξαν πάνω από 500 αμάχους. Οι Ιρακινοί κρατούμενοι ήταν στο έλεος των φρουρών τους, είπε, οι οποίοι είχαν την ευθύνη να τους φροντίζουν και να μην τους κακομεταχειρίζονται, ενώ χαρακτήρισε τη συμπεριφορά τους «ανεξήγητη».

 

Ηταν αυτή μία ειλικρινής θέση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, ή μία επικοινωνιακή προσέγγιση για να αποποιηθεί η αμερικανική κυβέρνηση τις ευθύνες της; Απάντηση στο ερώτημα αυτό ενδεχομένως να δίνουν τα πραγματικά γεγονότα για τη σφαγή στο Μάι Λάι, όπως αποκαλύπτονται μέσα από τα αποσπάσματα των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων του τότε συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, και αργότερα υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χένρι Κίσινγκερ.

 

Μέσα από τις 20.000 σελίδες των απομαγνητοφωνημένων συνδιαλέξεων του Χένρι Κίσινγκερ, που δόθηκαν αυτές τις μέρες στη δημοσιότητα από το Εθνικό Αρχείο των ΗΠΑ, υπάρχει καταγραμμένος ο αυθεντικός διάλογος του τότε υπουργού Αμυνας των ΗΠΑ Μάλβιν Λάιρντ με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου Νίξον Χένρι Κίσινγκερ, όπου συζητούσαν τρόπους συγκάλυψης του εγκλήματος. Ο Λάιρντ επιθυμούσε να συγκαλύψει τις ακρότητες στη σφαγή του Μάι Λάι στο Βιετνάμ, ο Κίσινγκερ συμφωνούσε, αλλά οι εφημερίδες είχαν ήδη τις φωτογραφίες. Ετσι αποφάσισαν να χρεώσουν τις ευθύνες σε έναν χαμηλού επιπέδου αξιωματικό, ο οποίος θα έπρεπε να ήταν παράφρων. Συγκεκριμένα, ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ έλεγε στον Κίσινγκερ ότι θα ισχυριζόταν πως όταν ανακάλυψε την υπόθεση «σοκαρίστηκε» και «διέταξε πλήρη διερεύνηση». Θα έλεγε επίσης πως υπό τις διαταγές που ίσχυαν στο Βιετνάμ, «μόνο κάποιος που είχε χάσει τα λογικά του θα μπορούσε να κάνει μια τέτοια πράξη».

 

Ο Πάουελ είπε στον Λάρι Κινγκ ότι έμεινε άναυδος από τις αποκαλύψεις για τα βασανιστήρια των κρατουμένων στο Ιράκ, ενώ ο Μάλβιν Λάιρντ ότι «σοκαρίστηκε». Και οι δύο επέρριψαν τις ευθύνες στους αξιωματικούς. Ο Κόλιν Πάουελ είπε ότι στη Βαγδάτη η συμπεριφορά των φρουρών ήταν ανεξήγητη, ενώ ο Μάλβιν Λάιρντ είπε πως ο αξιωματικός που είχε την ευθύνη για τη σφαγή στο Μάι Λάι ήταν παράφρων.

 

«Τους βοηθήσαμε»

 

Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες απομαγνητοφωνημένες συνδιαλέξεις του Κίσινγκερ, που περιλαμβάνονται στις 20.000 σελίδες που δόθηκαν στη δημοσιότητα και φιλοξενείται στο ερευνητικό κέντρο «Αρχεία Εθνικής Ασφαλείας» του Πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσιγκτον, είναι η συνομιλία του προέδρου Νίξον με τον Κίσινγκερ στις 16 Σεπτεμβρίου 1973, λίγες μέρες μετά το πραξικόπημα στη Χιλή. Οι Νίξον και Κίσινγκερ παραδέχονταν πως είχαν βοηθήσει τους πραξικοπηματίες να ανατρέψουν τον Αλιέντε:

 

Κίσινγκερ: Χαίρετε.

Νίξον: Γεια σου, Χένρι.

Κίσινγκερ: Κύριε Πρόεδρε.

Νίξον: Πού είσαι; Στη Νέα Υόρκη;

Κίσινγκερ: Οχι είμαι στην Ουάσιγκτον. Δουλεύω. Το απόγευμα, αν τελειώσω, μπορεί να πάω στον αγώνα ποδοσφαίρου.

Νίξον: Ωραία. Ωραία. Ε, είναι η πρεμιέρα. Είναι καλύτερα παρά από την τηλεόραση. Κανένα νέο κάποιας σημασίας, υπάρχει;

Κίσινγκερ: Τίποτα μεγάλης σημασίας. Το θέμα της Χιλής σταθεροποιείται και φυσικά οι εφημερίδες στάζουν αίμα επειδή μία φιλοκομμουνιστική κυβέρνηση έχει ανατραπεί.

Νίξον: Δεν είναι αυτό κάτι; Δεν είναι αυτό κάτι;

Κίσινγκερ: Εννοώ, αντί να πανηγυρίζουν - στην περίοδο του Αϊζενχάουερ θα ήμασταν ήρωες.

Νίξον: Ε, δεν ήμασταν -όπως γνωρίζεις- δεν φάνηκε όμως η ανάμιξή μας σ' αυτό.

Κίσινγκερ: Δεν το κάναμε. Εννοώ τους βοηθήσαμε ...όσο ήταν δυνατό δημιουργήσαμε τις συνθήκες.

Νίξον: Σωστά. Και αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο παίζουμε. Αλλά, άκουσε, όσον αφορά την κοινή γνώμη, ας μου επιτραπεί να πω πως στο θέμα αυτό δεν θα χάψουν αυτές τις ανοησίες από τους Φιλελεύθερους.

Κίσινγκερ: Οπωσδήποτε όχι.

Νίξον: Ξέρουν ότι είναι μία φιλοκομμουνιστική κυβέρνηση και έτσι έχουν τα πράγματα.

Κίσινγκερ: Ακριβώς. Και υπέρ του Κάστρο.

Νίξον: Λοιπόν το κύριο θέμα αυτό ήταν. Ας το ξεχάσουμε ότι ήταν φιλοκομμουνιστική. Ηταν μία εντελώς αντιαμερικανική κυβέρνηση.

Κίσινγκερ: Ω, σφόδρα.

 

Οι υποκλοπές

 

Το υλικό με τις συνδιαλέξεις του Κίσινγκερ δόθηκε στη δημοσιότητα ύστερα από νομική μάχη που διάρκεσε 15 χρόνια. Το υλικό καλύπτει την περίοδο της προεδρίας Νίξον (Ιανουάριος 1969 - Αύγουστος 1974), όταν ο Κίσινγκερ ήταν πρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, ενώ τους τελευταίους 11 μήνες της προεδρίας Νίξον ήταν παράλληλα και υπουργός Εξωτερικών.

 

Ο Κίσινγκερ είχε δώσει οδηγίες στη γραμματέα του να μαγνητοφωνεί τα τηλεφωνήματα που έκανε, ή να ακούει τις συνδιαλέξεις και να κρατάει σημειώσεις με στενογραφία, εν αγνοία βεβαίως των συνομιλητών του. Σύμφωνα με πληροφορίες που δίνει το ερευνητικό κέντρο «Αρχείο Εθνικής Ασφαλείας» του Πανεπιστημίου Τζόρτζ Ουάσιγκτον, το οποίο πρωτοστάτησε στην παράδοση των εγγράφων αυτών στο Εθνικό Αρχείο των ΗΠΑ, σε πολλές περιπτώσεις τα δακτυλογραφημένα κείμενα περιέχουν πλήρη απόδοση των διαλόγων του Κίσινγκερ με τους συνομιλητές του. Μεταξύ αυτών ήταν και ο ίδιος ο πρόεδρος Νίξον, τον οποίο ο Κίσινγκερ μαγνητοφωνούσε εν αγνοία του. Αλλά και ο Νίξον, από τη δική του πλευρά, κατέγραφε τις συνομιλίες που είχε με τον Κίσινγκερ. Ο Νίξον είχε εγκαταστήσει στο Λευκό Οίκο σύστημα καταγραφής όλων των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, καθώς και των συζητήσεων που είχε με τους συνεργάτες του και όσους τον επισκέπτονταν. Οι μαγνητοταινίες του Νίξον αποτέλεσαν, τελικά, το κύριο αποδεικτικό στοιχείο για την προσωπική εμπλοκή του Αμερικανού προέδρου στο σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ, το οποίο προκάλεσε την παραίτησή του, στις 8 Αυγούστου 1974.

 

Μετά την αποχώρησή του από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Κίσινγκερ πήρε μαζί του το δακτυλογραφημένο υλικό και το παρέδωσε στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, υπό τον όρο ότι δεν θα επιτρεπόταν η πρόσβαση του κοινού σ' αυτό, παρά μόνο πέντε χρόνια μετά το θάνατό του. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ύστερα από αίτημα ενός δημοσιογράφου, άρχισε νομική μάχη για πρόσβαση του κοινού στο αρχείο, βάσει του νόμου για την ελευθερία πρόσβασης στις πληροφορίες. Τελικά, ύστερα από δικαστική απόφαση, το υλικό κατέληξε στο Εθνικό Αρχείο των ΗΠΑ και τέθηκε στη διάθεση των ερευνητών πριν από μερικές μέρες.

Μακάριος Δρουσιώτης

29/10/2004