Μακαριος Δρουσιώτης

Νουθεσίες Κίσινγκερ προς Κάλαχαν, να πάψει να υποστηρίζει την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο.Ο Κάλαχαν ανακοίνωσε στον Κίσινγκερ ότι η Βρετανία διευκόλυνε τον Μακάριο να φύγει από την Κύπρο.Κίσινγκερ: Δεν θέλουμε [τον Μακάριο] να τον έχουμε να ηγείται ενός κινήματος εκτός [Κύπρου] και να ζητήσει Σοβιετική βοήθεια

 

Το πρωί της 15ης Ιουλίου η ελληνική χούντα ανέτρεψε με πραξικόπημα την κυβέρνηση του προέδρου Μακαρίου, ο οποίος ως εκ θαύματος διασώθηκε, διέφυγε στην Πάφο και ζήτησε προστασία από την εκεί δύναμη των Ηνωμένων Εθνών. Ο Μακάριος αποφάσισε να εγκαταλείψει την Κύπρο και ζήτησε τη βοήθεια των Βρετανών για να φύγει μέσω των βάσεων. Σκοπός του ήταν να ζητήσει σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας, προκειμένου να καταγγείλει την ανάμιξη της Ελλάδας στα εσωτερικά της Κύπρου. Ο Μακάριος βρήκε θετική ανταπόκριση από τη Βρετανία. Η βρετανική κυβέρνηση εκτός από τη βοήθεια που του πρόσφερε να εγκαταλείψει την Κύπρο, προέβη σε διάβημα προς την ελληνική κυβέρνηση, ζητώντας την αποχώρηση των ελλήνων αξιωματικών από το νησί και την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης. Ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Τζέιμς Κάλαχαν ενημέρωσε με σχετικό σημείωμα τον Χένρι Κίσινγκερ για την πρωτοβουλία του. Ο Κίσινγκερ αντέδρασε αρνητικά και το απόγευμα της 16ης Ιουλίου 1974 επικοινώνησε με τον Κάλαχαν, προσπαθώντας να τον αποθαρρύνει στην πρωτοβουλία που είχε αναλάβει η χώρα του για αποκατάσταση του Μακαρίου:

• Κίσινγκερ: Τζιμ;
• Κάλαχαν: Χένρι;
• Κίσινγκερ: Μ' ακούς τώρα;
• Κάλαχαν: Ναι πολύ καλά.
• Κίσινγκερ: Ωραία. Έχω το μήνυμά σου και ήθελα να σου πω ότι υπαγορεύω μια εκτίμηση της κατάστασης όπως τη βλέπουμε και θα σου τη στείλω. Συμφωνούμε με τα δύο τρίτα περίπου αυτών που έχετε κάνει στην Αθήνα. Είχαμε προσεγγισθεί από τους Σοβιετικούς.
• Κάλαχαν: Και εμείς.
• Κίσινγκερ: Δεν θέλουμε να νομιμοποιήσουμε μια κατάσταση όπου αυτοί... Θα συνεχίσουμε να αναγνωρίζουμε την υπάρχουσα κυβέρνηση.
• Κάλαχαν: Χένρι, κρατήσου. Υπάρχει μια πρόσφατη εξέλιξη. Ο Μακάριος έχει ζητήσει άδεια για να μεταφερθεί στην περιοχή των βάσεών μας. Το έχουμε κάνει και τώρα σκεφτόμαστε να τον μεταφέρουμε στο αεροπλανοφόρο μας. Γι' αυτό θα πρέπει να επιβραδύνουμε όσον αφορά τη νομιμοποίηση.
• Κίσινγκερ: Εάν έτσι έχουν τα πράγματα δεν θέλουμε να τον έχουμε να ηγείται ενός κινήματος εκτός (Κύπρου) και να ζητήσει Σοβιετική βοήθεια.
• Κάλαχαν: Σωστά. Τι να κάνουμε με αυτόν; Μπορεί να θέλει να έρθει εδώ. Κατ' ακρίβεια θα θέλει να πάει στη Νέα Υόρκη να μιλήσει... θα κάνω μια δήλωση στο Κοινοβούλιο. Θα πω ότι ζήτησε να μεταφερθεί. Και θα πω ότι η άποψή μου είναι ότι η Ελλάδα θα πρέπει... [να τερματίσει] την επέμβαση και θα προχωρήσω να πω ότι ο πρέσβης ενημερώνει την ελληνική κυβέρνηση ότι οι Έλληνες αξιωματικοί της κυπριακής Εθνικής Φρουράς θα αντικατασταθούν όσο πιο σύντομα γίνεται.
• Κίσινγκερ: Περίμενε, πιστεύω ότι δεν πρέπει να φτάσουμε μέχρι εκεί.
• Κάλαχαν: Θα μείωνε την ένταση στην περιοχή.
• Κίσινγκερ: Μόλις γνωρίζουμε ότι υπάρχει ξεκάθαρη κατάληξη, μάλιστα. Αλλά εάν υπάρξει εμφύλιος πόλεμος θα ήταν σαν να αναμιγνυόμασταν.
• Κάλαχαν: Πώς το βλέπεις;
• Κίσινγκερ: Αν ο Μακάριος φεύγει από το νησί έχω μια διαφορετική εκτίμηση να κάνω παρά εάν οδηγεί τα πράγματα σε εμφύλιο πόλεμο. Η κύρια ανησυχία μου είναι να κρατήσω τις ξένες δυνάμεις έξω από αυτό.
• Κάλαχαν: Ναι.
• Κίσινγκερ: Μπορούμε να συμφωνήσουμε με το να ζητήσουμε από την ελληνική κυβέρνηση να δηλώσει τις προθέσεις της, όσον αφορά τους εναπομείναντες Έλληνες αξιωματούχους, θα έρθουμε σ' αυτό αλλά όχι σήμερα.
• Κάλαχαν: Ωραία. Πιστεύω ότι αυτό θα βοηθήσει να διατηρηθούν τα πράγματα...
• Κίσινγκερ: Μόλις υπάρξει μια κατάληξη, τότε μπορούμε να κάνουμε κάτι. Δεν υποστηρίζουμε την Ένωση και έχουμε μια καλή αντίδραση από τους Τούρκους στις ενέργειές μας εδώ.
• Κάλαχαν: Ωραία. Βρισκόμαστε σε διαφορετική θέση, βεβαίως, επειδή είμαστε μια από τις εγγυήτριες δυνάμεις.
• Κίσινγκερ: Απλά θέλω να γνωρίζεις ότι το σκεπτικό μας διαφέρει μόνο στο σημείο των αξιωματικών και του χρόνου. Θα κάνουμε μια εκτίμηση της κατάστασης.
• Κάλαχαν: Ωραία. Χένρι, θα μου δώσεις την εκτίμησή σου για το τι να κάνω με αυτό τον τύπο;
• Κίσινγκερ: Ναι. Θα το κάνω. Θα είμαι σε επαφή με τον Πίτερ για αυτό.
• Κάλαχαν: Ωραία.

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

11/07/2004