Μακαριος Δρουσιώτης

Ύστερα από 15 χρόνια έρευνα και με σημαντική δαπάνη για το Δημόσιο (λέγεται ότι ξεπερνά το μισό εκατομμύριο ευρώ) η ad hoc επιτροπή της Βουλής για το Φάκελο της Κύπρου ολοκλήρωσε τις εργασίες της και έχει ήδη έτοιμο το προσχέδιο του πορίσματός της. Ωστόσο αυτό το προσχέδιο δεν φαίνεται να ικανοποιεί ούτε τις ελάχιστες προσδοκίες της κοινωνίας, καθώς δεν προσθέσει κανένα νέο στοιχείο στα ήδη γνωστά γεγονότα του πραξικοπήματος και της εισβολής.

 

Ο "Π" έχει στην κατοχή του αντίγραφο του προσχεδίου της επιτροπής για το Φάκελο της Κύπρου. Από μια μελέτη αυτού του προσχεδίου του πορίσματος, το οποίο δεν πρόκειται να διαφέρει σημαντικά από το τελικό πόρισμα καταλήγουμε στην εκτίμηση "πολύς καβγάς για το τίποτα"! Πρόκειται για ένα συνονθύλευμα πληροφοριών οι οποίες είναι ήδη γνωστές και δημοσιευμένες.

 

Στο 118 σελίδων προσχέδιο του πορίσματος δεν υπάρχει κάποιο νέο στοιχείο που να ανατρέπει ή έστω να συμπληρώνει την υφιστάμενη εικόνα για τα αίτια και τις συνθήκες που οδήγησαν στο πραξικόπημα και στην τουρκική εισβολή.

Παράδειγμα: Το σημαντικότερο ερώτημα αφορά στο πώς και από πού λήφθηκε η απόφαση για το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 και αν υπήρχε οποιοσδήποτε συντονισμός με τον τουρκικό παράγοντα. Σ' αυτό το κρίσιμο ερώτημα η επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων, ύστερα από την πολύχρονη έρευνά της, δεν έχει να προσθέσει απολύτως κανένα νέο στοιχείο. Στο προσχέδιο του κυπριακού πορίσματος γίνεται αντιγραφή (κανονικό copy paste) της αντίστοιχης περικοπής από το πόρισμα της εξεταστικής επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων για το Φάκελο της Κύπρου, όπως αυτό δημοσιεύτηκε το 1988. Δηλαδή πριν από 22 χρόνια!

 

Άψογη βιτρίνα

 

Το πόρισμα της κυπριακής επιτροπής ξεκινά με μια εντυπωσιακή εισαγωγή για τα αρχεία που έχει μελετήσει, περιλαμβανομένων αυτών του ΓΕΕΦ και της ΚΥΠ με τη βοήθεια και τη συνεργασία επιστημονικής ομάδας του Πανεπιστημίου Κύπρου υπό την καθοδήγηση δύο καθηγητών (των Π. Παπαπολυβίου και Γ. Καζαμία) καθώς και έρευνα στα βρετανικά αρχεία. Επίσης αναφέρεται σε πλειάδα μαρτύρων που έχουν καταθέσει, καθώς και στη διαδικασία που ακολουθήθηκε, όπως η καταγραφή και η διασφάλιση των καταθέσεων σε πέντε διαφορετικές μορφές (στενογραφημένα πρακτικά, αποστενογραφημένα πρακτικά, ψηφιοποίηση των πρακτικών, ηχογραφημένη ταινία, ψηφιακό αντίγραφο της ταινίας). Περιγράφεται επίσης το σύστημα φύλαξης και διατήρησης του απορρήτου των πληροφοριών με τρόπο που δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για εξαιρετικά αποκαλυπτικό μαρτυρικό υλικό.

 

Ωστόσο, πίσω από την εντυπωσιακή βιτρίνα, δεν υπάρχει τίποτα το καινούργιο. Το πόρισμα μοιάζει να είναι εντελώς ξένο με την έρευνα που έγινε, αν όντως έγινε στο βαθμό που περιγράφεται, καθώς, εκτός από δευτερευούσης σημασίας γεγονότα, δεν παραπέμπει σε αξιόλογα ευρήματα της επιτροπής.

 

Στην εισαγωγή του πορίσματος αναφέρεται για παράδειγμα ότι η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου Κύπρου αποδελτίωσε 571 φακέλους και πέραν των 15 χιλιάδων εγγράφων από το αρχείο του ΓΕΕΦ, όμως αυτή η εργασία δεν αποτυπώνεται στο προσχέδιο του πορίσματος.

 

Μόνο στο τέλος του κειμένου υπάρχουν κάποιες αναφορές για τις αποφάσεις του ΓΕΕΦ την παραμονή της τουρκικής εισβολής, δευτερευούσης όμως αξίας, αφού δεν προσθέτουν τίποτα καινούργιο σε όσα είναι γνωστά. Ήδη έχουν κυκλοφορήσει στην Ελλάδα δύο βιβλία από δύο στρατιωτικούς που είχαν πρόσβαση στα αρχεία του ελληνικού στρατού (Ιωάννης Μπίτος: "Από την Πράσινη Γραμμή στους Δύο Αττίλες" [1996] και Γεώργιος Γ. Σέργης: "Η Μάχη της Κύπρου" [1997]) τα οποία καταγράφουν με ακρίβεια και λεπτομέρεια τα στρατιωτικά παρασκήνια. Όμως το πόρισμα δεν αξιοποίησε καν τις δημοσιευμένες πηγές.

 

Μπαγιάτικες πληροφορίες

 

Περίπου το 50% του όγκου του πορίσματος είναι τα εισαγωγικά και μια ιστορική αναδρομή στα γεγονότα από το 1967 μέχρι το 1971, τα οποία κάποιος μπορεί να διαβάσει σε οποιοδήποτε μέτριο βιβλίο που αναφέρεται στη συγκεκριμένη περίοδο. Το υπόλοιπο μέρος αναφέρεται στην περίοδο δράσης της ΕΟΚΑ Β και του πραξικοπήματος, αντλώντας στοιχεία από δύο μόνο βασικές πηγές:

* το Πόρισμα της Βουλής των Ελλήνων, και

* μια έκθεση που συνέταξε η κυπριακή ΚΥΠ το 1975 υπό τον τίτλο: "Προετοιμασίαι και δημιουργία προϋποθέσεων αφίξεως Γρίβα εις Κύπρον, συνωμοτικαί και άλλαι πολιτικαί δραστηριότητες, έργα και ημέραι χουντικών αξιωματικών, ματαιωθέν πραξικόπημα Φεβρουαρίου 1972 και πραξικόπημα Ιουλίου 1974". Η έκθεση στηρίζεται κυρίως σε υλικό που προήλθε από υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, όμως η ανάλυση των πληροφοριών δεν είναι πάντα σωστή.

 

Το πόρισμα -χωρίς να κατονομάζει την πηγή- αντιγράφει από αυτήν εκτενή αποσπάσματα και τα παρουσιάζει σαν δικά της πρωτογενή ευρήματα! Όμως, επειδή τα στοιχεία αυτά είναι μπαγιάτικα (1975) και επειδή δεν υπήρξε εξαντλητική μελέτη των πηγών, υποπίπτει σε σοβαρότατα ιστορικά σφάλματα, αποδεχόμενη ως έγκυρα γεγονότα που μεταγενέστερα αποδείχθηκαν εσφαλμένα. (π.χ. το ότι το 1972 ο Γρίβας βρισκόταν σε κτήριο δίπλα από την ελληνική πρεσβεία).

 

Clopyright

 

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα για το παρασκήνιο και την εκτέλεση του πραξικοπήματος, όπου το 50% στο σχετικό κεφάλαιο του πορίσματος είναι copy paste από το πόρισμα της εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Το υπόλοιπο είναι από την έκθεση της ΚΥΠ του 1975 (χωρίς να αναφέρεται η πηγή) και συμπληρώνεται από αποσπάσματα από τα βιβλία χουντικών αξιωματικών.

 

Δηλαδή, η κυπριακή επιτροπή, ύστερα από 15 χρόνια ενασχόληση με το θέμα, από τα οποία τα πιο παραγωγικά ήταν τα τέσσερα τελευταία και με δαπάνες 320.000 ευρώ τα τελευταία τέσσερα χρόνια (με τα συνολικά λειτουργικά έξοδα, όπως η απασχόληση του προσωπικού της Βουλής, τα έξοδα ξεπερνούν τις 500.000 ευρώ) δεν πρόσθεσε κανένα απολύτως στοιχείο και περιορίστηκε στο να αντιγράψει το πόρισμα μιας άλλης επιτροπής που γράφτηκε πριν 25 χρόνια και να κάνει συρραφή μπαγιάτικων πηγών, αγνοώντας σημαντικότατα στοιχεία που απέδωσε από τότε μέχρι σήμερα η ιστορική έρευνα.

 

Ως εκ τούτου, το πόρισμα βρίθει ανακριβειών ως προς τα γεγονότα και διακρίνεται από μια επιφανειακή ανάλυση, ως αποτέλεσμα της μη εξάντλησης των πηγών και της ημιμάθειας των συντακτών του.

 

Στο πόρισμα εντοπίσαμε δύο μόνο στοιχεία που έχουν ιστορική αξία:

* Δύο επιστολές που κατέθεσε ο Σπύρος Παπαγεωργίου για γραπτή επικοινωνία τού Γρίβα με τον Ιωαννίδη, παραμονές του πραξικοπήματος του Ιωαννίδη, οι οποίες ήταν μέχρι τώρα άγνωστες.

* Τα πρακτικά των συνομιλιών Παπαδόπουλου - Ντεμιρέλ στον Έβρο, το 1967, με αντικείμενο την ένωση έναντι ανταλλαγμάτων στην Τουρκία. Η συνάντηση, το περιεχόμενο και το αποτέλεσμά της συνάντηση είναι ήδη γνωστά, όμως τα πρακτικά των συζητήσεων δεν δημοσιεύτηκαν ποτέ και έχουν ιστορική αξία.

 

Όμως, επί του συνόλου, το τελικό αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας, όπως γράψαμε και στην αρχή, αποδίδεται με τη ρήση "πολύς καβγάς για το τίποτα"!

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

31/12/2010