Μακαριος Δρουσιώτης

Η ευρωβουλευτής Μυρσίνη Ζορμπά βρέθηκε την περασμένη εβδομάδα στο οδόφραγμα του Αγίου Δομετίου στη Λευκωσία, μαζί με τον υπεύθυνο του γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Α. Κόνφορτ. Εδειξαν τα διαβατήριά τους στις αρχές του καθεστώτος και πέρασαν με αυτοκίνητο στην άλλη πλευρά. Για τρεις μέρες η ευρωβουλευτής αλώνισε τα κατεχόμενα. Συναντήθηκε με πολίτες και πολιτικούς από όλο το φάσμα της τουρκοκυπριακής κοινωνίας. Συνομίλησε και συζήτησε μαζί τους επί ώρες και όταν ολοκλήρωσε αυτή την επαφή έπεσε κι αυτή -όπως και τόσοι άλλοι- από τα σύννεφα.

 

«Σίγουρα άξιζε τον κόπο. Ηταν μια εμπειρία μοναδική. Οι άνθρωποι που συνάντησα ήταν όπως κι εσείς. Δεν είναι καν Τούρκοι, όπως δεν είστε εσείς Ελλαδίτες. Εχουν κι αυτοί -όπως εσείς- έντονο το στοιχείο του κυπριωτισμού», μας είπε.

 

* Και το διαβατήριο;

 

- Η επίδειξη διαβατηρίου είναι ένας όρος τον οποίο έθεσε το καθεστώς στο βορρά, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι θα αναγνωριστεί ως κράτος. Ζήτημα αναγνώρισης δεν υπάρχει, τελεία και παύλα. Από 'κεί και πέρα οφείλουμε να αξιοποιήσουμε κάθε δυνατότητα, για να κερδίσουμε αυτό τον κόσμο που ζει στην άλλη πλευρά και επιθυμεί διακαώς τη λύση και την ένταξη ολόκληρης της Κύπρου στην Ε.Ε.

 

* Ζητήσατε τη γνώμη της κυπριακής κυβέρνησης προτού αποφασίσετε να μεταβείτε στο Βορρά;

 

- Το συζήτησα με ορισμένους πολιτικούς. Δεν θα έλεγα ότι με ενθάρρυναν. Υπήρξαν όμως πολιτικοποιημένοι φίλοι που το είδαν από την αρχή πολύ θετικά και με βοήθησαν μάλιστα να οργανώσω το ταξίδι.

 

* Και βέβαια δεν το έχετε μετανιώσει που έχετε πάει.

 

- Αναμφίβολα όχι. Και με την πρώτη ευκαιρία θα έρθω ξανά, ενώ θα προσκαλέσω Τουρκοκύπριους πολιτικούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις στις Βρυξέλλες για επαφές. Θα προτείνω στη σοσιαλιστική ομάδα του Ε.Κ. να προσκαλέσει τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, Μουσταφά Ακιντζί και Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Πρέπει να στηρίξουμε με όσες δυνάμεις έχουμε την αντιπολίτευση, για να κερδίσει τις εκλογές του Δεκεμβρίου. Είναι πολύ σημαντικό να απαλλαγούν από το στρατό.

 

* Μπορούν να γίνουν ελεύθερες εκλογές σε ένα καθεστώς που αναλογεί ένας στρατιώτης για κάθε τέσσερις πολίτες;

 

- Αν αφήσουμε τις εκλογές στα χέρια του Ντενκτάς, σίγουρα όχι. Όμως η κατάσταση σήμερα δεν είναι η ίδια όπως παλιότερα. Η Ε.Ε. και η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να κάνουν εμφανές το ενδιαφέρον τους για τη διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών. Δεν θα τους είναι εύκολο να μαγειρέψουν ένα εκλογικό αποτέλεσμα, όταν γνωρίζουν ότι η διεθνής κοινότητα τους παρακολουθεί.

 

* Ενδεχομένως να μη μαγειρέψουν το αποτέλεσμα, αλλά να ασκήσουν ψυχολογική πίεση στους ψηφοφόρους για να στηρίξουν τις δυνάμεις της μη λύσης.

 

- Γι' αυτό κι εμείς θα πρέπει να στηρίξουμε όσο μπορούμε την αντιπολίτευση, η οποία δηλώνει δημόσια στους ψηφοφόρους ότι η μόνη διέξοδος είναι η λύση του Κυπριακού και η ευρωπαϊκή προοπτική. Η μόνη ουσιαστική στήριξη προς τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης είναι να τους στέλνουμε σε κάθε στιγμή το μήνυμα ότι εργαζόμαστε για τη λύση.

 

* Είναι πάγια η θέση της κυπριακής κυβέρνησης ότι είναι έτοιμη για συνομιλίες χωρίς προϋποθέσεις.

 

- Ασφαλώς, η επίσημη θέση της κυπριακής κυβέρνησης είναι υπέρ του σχεδίου Ανάν, ως βάσης διαπραγμάτευσης για την επίλυση του Κυπριακού. Ωστόσο, αυτό το μήνυμα δεν είναι αρκετό, χρειάζεται κάτι περισσότερο, για να γίνει πειστικό στην άλλη πλευρά, κυρίως στην κοινωνία των πολιτών. Κατά τη γνώμη μου, χρειάζεται ένας συνεχής διάλογος, σε όλα τα επίπεδα, ανάμεσα σε αγρότες, επαγγελματίες, συνδικαλιστές, νέους, γυναίκες που θα φέρει πιο κοντά τις δύο κοινότητες και θα προσφέρει στους Τουρκοκύπριους περισσότερη πληροφόρηση για την ευρωπαϊκή προοπτική του νησιού, καθώς και μίαν άτυπη εκπαίδευση στην αλφαβήτα της δημοκρατίας και της συμμετοχής στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, που την έχουν επί τρεις δεκαετίες στερηθεί.

 

* Πάντως φαίνεται να έχει εκτονωθεί η δυναμική που είχε δημιουργηθεί τον περασμένο χρόνο από τις κινητοποιήσεις για λύση, με αφορμή την υποβολή του σχεδίου Ανάν.

 

- Πράγματι, η εντύπωση που άρχισε να διαμορφώνεται απέναντι είναι ότι το σχέδιο Ανάν έχει παραμεριστεί, ότι έχει εκφυλιστεί πρωτίστως εξ υπαιτιότητας του Ντενκτάς, αλλά και ορισμένων υστερόβουλων σκέψεων από την πλευρά μας. Οταν οι Τουρκοκύπριοι βγήκαν στους δρόμους τον περασμένο χρόνο, το έκαναν γιατί είχαν έναν σκοπό. Σήμερα αισθάνονται αποθαρρημένοι, νιώθουν το κλίμα να έχει παγώσει, δεν βλέπουν πρωτοβουλίες σε επίπεδο ουσιαστικού διαλόγου, δεν αξιοποιείται ο ενδιάμεσος χρόνος, για να τους ενθαρρύνει, κι αυτό είναι κάτι που ευνοεί τις δυνάμεις που στηρίζουν τον Ντενκτάς. Δεν νομίζω ότι είναι σωστή η άποψη που υποστηρίζει ότι βολεύτηκαν, αντίθετα περιμένουν κι άλλα ενθαρρυντικά βήματα που δεν έρχονται, και μιλώ πάντοτε για την κοινωνία των πολιτών.

 

* Η πραγματικότητα είναι ότι υπάρχει αντιπαράθεση μεταξύ της πλειονότητας των Ελληνοκυπρίων πολιτικών και του αρχηγού του μεγαλύτερου τουρκοκυπριακού κόμματος, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Τον κατηγορούν ότι προσεγγίζει τους έποικους για να πάρει την εξουσία.

 

- Αυτή η σύγκρουση καθόλου δεν βοηθά το κλίμα συμφιλίωσης που έχει δημιουργηθεί. Δεν θέλω να υπεισέλθω σε εσωτερικά ζητήματα των σχέσεων μεταξύ των κυπριακών κομμάτων. Αν με ρωτάτε όμως προσωπικά, νομίζω ότι ο Ταλάτ έχει δυνατό πολιτικό αισθητήριο και δεν χάνει το στόχο του να κερδίσει όσο γίνεται μεγαλύτερο ποσοστό στις εκλογές, πράγμα που σημαίνει γι' αυτόν πολυσυλλεκτικότητα.

 

* Και το άνοιγμα προς τους έποικους;

 

- Ηταν ξεκάθαρη η θέση του Ταλάτ, όταν μιλήσαμε. Η ελληνοκυπριακή ηγεσία αποδέχτηκε τη βασική φιλοσοφία του σχεδίου Ανάν. Το σχέδιο προβλέπει παραμονή κάποιου αριθμού εποίκων στη βάση κριτηρίων. Αυτό ακριβώς υποστηρίζει και ο Ταλάτ, με κάποια διαπραγμάτευση ίσως στους αριθμούς. Ωστόσο, είπε χαρακτηριστικά ότι, αν χρειαστεί, είναι διατεθειμένος να υπογράψει το σχέδιο, ακόμη και χωρίς αλλαγές.

 

* Ποια η γνώμη σας για τον άλλο ηγέτη της αντιπολίτευσης, Μουσταφά Ακιντζί;

 

- Ο Ακιντζί, τον οποίο εκτιμώ εξαιρετικά, ακολουθεί μια συνεπή πολιτική αρχών. Σημασία έχει να κερδίσουν μεγάλα ποσοστά και να συνεργαστούν μετά τις εκλογές.

 

* Τι ήταν αυτό που σας εντυπωσίασε περισσότερο από την επίσκεψή σας στα κατεχόμενα;

 

- Η δυναμική των ανθρώπων. Καμιά σχέση με την εικόνα που είχαμε μέχρι σήμερα για τους Τουρκοκύπριους. Εχουν έντονο το στοιχείο του κυπριωτισμού. Παρά τα 30 χρόνια που έζησαν στην απομόνωση, υπό την επιρροή του τουρκικού κράτους, δεν έχασαν το χαρακτήρα τους. Αυτό είναι ένα δυνατό στοιχείο πάνω στο οποίο μπορεί να οικοδομηθεί η συμφιλίωση των Κυπρίων. Το μόνο που χωρίζει είναι η θρησκεία και η γλώσσα. Ομως αυτά είναι δευτερεύοντα χαρακτηριστικά, διότι το θρησκευτικό στοιχείο στα κατεχόμενα είναι πολύ αδύναμο, ενώ με εντυπωσίασε το γεγονός ότι πολλοί μιλάνε ελληνικά και οι περισσότεροι αγγλικά, καθώς και το υψηλό ποσοστό πτυχιούχων πανεπιστημίου που απασχολούνται σε άσχετες δουλειές.

 

*Δεν θεωρείτε, δηλαδή, στημένες όλες αυτές τις εικόνες που είδαμε από το σμίξιμο των Κυπρίων τους τελευταίους μήνες, όπως έγραψαν κάποιοι στην Αθήνα.

 

- Κάθε άλλο. Στημένη θεωρώ μια τέτοια παρατήρηση. Προσωπικά, όταν έβλεπα τις εικόνες από τις μαζικές μετακινήσεις των ανθρώπων, δεν μπορούσα να τις ερμηνεύσω. Υστερα από την εμπειρία μου στην κατεχόμενη Κύπρο, θεωρώ τις εκδηλώσεις αυτές εντελώς φυσιολογικές. Οι επαφές αυτές θα πρέπει οπωσδήποτε να συνεχιστούν.  Αυτή η χαραμάδα που άνοιξε στο τείχος θα πρέπει να αξιοποιηθεί σε όλα τα επίπεδα για συναντήσεις ουσίας. Πρέπει να έρθουν μαζί όλες οι οργανώσεις της Κύπρου και να συνεργαστούν σε όλους τους τομείς. Να πάνε μαζί στην Ευρώπη να διεκδικήσουν κοινά προγράμματα. Θα πρέπει να ξεριζωθεί η προσέγγιση «εκείνοι και εμείς». Ολοι μαζί, οι Κύπριοι, να σπρώξετε τα πράγματα όχι απλώς προς τη συμφιλίωση, αλλά προς τη συνεργασία και την προώθηση κοινών στόχων.

Μακάριος Δρουσιώτης

Ελευθεροτυπία

09/08/2003