Μακαριος Δρουσιώτης

Ούτε που ν' ακούσει πια για την Κύπρο δεν θέλει ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Μπαν Γκι-μουν. Ζώντας την εμπειρία όλων των προκατόχων του, από τον Ου Θαντ μέχρι τον Κόφι Ανάν, ο Μπαν Γκι-μουν φέρεται να έχει απελπιστεί με το Κυπριακό και επιθυμεί να απεγκλωβιστεί από τη διαδικασία των συνομιλιών πριν εκτεθεί ακόμη περισσότερο. Οι συνομιλίες έχουν ζωή ακόμη πέντε εβδομάδες, και συγκεκριμένα μέχρι το τέλος Μαρτίου, όταν ο Αλεξάντερ Ντάουνερ θα κάνει την τελική αποτίμηση στην έκθεση που θα υποβάλει στον Γενικό Γραμματέα στο τέλος Μαρτίου. Αν η έκθεση είναι θετική θα συγκληθεί πολυμερής διάσκεψη, αν είναι αρνητική οι συνομιλίες θα τελειώσουν εκεί και θα καταθέσει την εντολή στο Συμβούλιο Ασφαλείας.

 

Την περασμένη Πέμπτη ο ειδικός αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα Αλεξάντερ Ντάουνερ, στο πλαίσιο των πολιτικών του επαφών, είχε συνάντηση με την ηγεσία του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος. Την επομένη δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Γενί Ντουζέν δύο άρθρα στελεχών της εφημερίδας, τα οποία απέδωσαν τις πληροφορίες τους σε συνομιλία που είχαν με υψηλόβαθμο αξιωματούχο των Ηνωμένων Εθνών.

 

Ο "Π" διερεύνησε περαιτέρω τις πληροφορίες και επιβεβαίωσε ότι τα στελέχη της εφημερίδας ήταν στη συνάντηση και αυτά που δημοσίευσαν αντανακλούν σε ικανοποιητικό βαθμό τις απόψεις του γραφείου των Καλών Υπηρεσιών του Γενικού Γραμματέα στην Κύπρο. Από τα σχετικά δημοσιεύματα στη Γενί Ντουζέν και από συμπληρωματικές πληροφορίες του "Π" μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι ο Γενικός Γραμματέας είναι τόσο απελπισμένος με το Κυπριακό που φέρεται να είπε πως δεν θα ήθελε να επισκεφθεί ποτέ ξανά το νησί. Ο χρόνος που έχει διαθέσει για την Κύπρο ήταν πολύ σημαντικός, σε μια εποχή που ο κόσμος ταλανίζεται από σοβαρά προβλήματα, και η ανταπόκριση που βρήκε ήταν αποκαρδιωτική και σε μερικές περιπτώσεις οι συμπεριφορές προς το πρόσωπό του απαξιωτικές.

 

Τα αισθήματα του Μπαν Γκι-μουν αντανακλούν στη διαπίστωση που κατέγραψε στα απομνημονεύματά του ο τέως Γενικός Γραμματέας Κουρτ Βαλντχάιμ για το Κυπριακό, ότι τα Ηνωμένα Έθνη μπορούν να οδηγήσουν τα άλογα στο ποτάμι, αλλά δεν μπορούν να τα εξαναγκάσουν να πιουν νερό.

 

Οι ευθύνες

 

Στον ΟΗΕ επιρρίπτουν ευθύνη στον Ντερβίς Έρογλου διότι με την εμμονή του στο θέμα της διασταυρούμενης ψήφου έσπασε τη δυναμική των συνομιλιών, όμως δεν θεωρούν ότι και ο Χριστόφιας καίγεται για λύση. Ο ίδιος ο Πρόεδρος, μιλώντας προχθές στη Λευκωσία, παραδέχτηκε πως η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν πείθει ότι θέλει λύση.

 

Εξάλλου, στον ΟΗΕ δεν του συγχωρούν το ότι -παρόλο που προειδοποιήθηκε- δεν αξιοποίησε τη συγκυρία της παρουσίας του Ταλάτ στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, παίζοντας το παιχνίδι της κωλυσιεργίας. Ο Γενικός Γραμματέας, υπενθυμίζουν οι πηγές μας, έκανε ταξίδι στην Κύπρο για να δώσει ώθηση στη διαδικασία πριν φύγει ο Ταλάτ από την εξουσία, όμως ο Χριστόφιας έστησε πόδι και οδήγησε την επίσκεψη σε αποτυχία.

 

Μετά και από τα όσα έγιναν πριν και κατά το Greentree, o Μπαν Γκι-μουν αποφάσισε να απεμπλακεί από τις συνομιλίες, δίνοντας όμως ακόμη μία ευκαιρία πριν το οριστικό τέλος. Πριν καταθέσουν τα όπλα, στον ΟΗΕ καταβάλλουν μια ύστατη προσπάθεια διάσωσης των συνομιλιών. Σύμφωνα με τη Γενί Ντουζέν, τα Ηνωμένα Έθνη θα υποβάλουν πακέτο προτάσεων στο κεφάλαιο της διακυβέρνησης και των περιουσιών. Οι δικές μας πληροφορίες αναφέρουν πως τα Ηνωμένα Έθνη απλώς θα βοηθήσουν τις δύο πλευρές να καταλήξουν σε κοινές θέσεις, καθώς οι διαφορές δεν θεωρούνται αγεφύρωτες, όμως οι ελπίδες επιτυχίας θεωρούνται πια πολύ περιορισμένες.

 

Αν υπάρξει πρόοδος σε αυτά τα δύο κεφάλαια, τότε θα ανοίξει το κεφάλαιο της ιθαγένειας, το οποίο δεν είναι τόσο δύσκολο όσο φαινόταν στην αρχή. Η ελληνοκυπριακή πλευρά ανέφερε ότι ο συνολικός της πληθυσμός είναι 630.000, ενώ η τουρκοκυπριακή 210.000. Η αναλογία είναι 75 - 25, που θεωρείται εντός των πλαισίων, λαμβάνοντας υπόψη τις δημογραφικές αλλαγές που έχουν επέλθει από το 1974. Εάν όλα πάνε καλά, τότε θα συγκληθεί πολυμερής διάσκεψη, ενώ στο μεταξύ θα συζητηθεί το εδαφικό. Δεν προβλέπεται κάποιος χάρτης πολύ διαφορετικός από το σχέδιο Ανάν. Στον ΟΗΕ είναι πεπεισμένοι ότι πρακτικά μια συμφωνία είναι εφικτή, όμως πολιτικά το παιχνίδι μάλλον έχει χαθεί.

 

Η επόμενη μέρα

 

Στην πιθανότερη περίπτωση της κατάρρευσης, ο Μπαν Γκι-μουν θα καταθέσει τελική έκθεση στο Συμβούλιο Ασφαλείας και οι συνεργάτες του διαμηνύουν ότι θα υποδείξει ποιος ή ποιοι και σε ποιο βαθμό φέρουν την ευθύνη της αποτυχίας. Για το τι θα ακολουθήσει ακούγονται διάφορα σενάρια, όμως οι επιλογές είναι πολύ συγκεκριμένες:

• Να συνεχιστούν οι συνομιλίες, απλώς και μόνο για να συντηρείται η ελπίδα της λύσης ζωντανή. Η επιλογή αυτή είναι μάλλον απίθανη.
• Να ανασταλεί η διαδικασία μέχρι την ολοκλήρωση των εκλογών του 2013. Σε μια τέτοια περίπτωση δεν μπορούν να συνεχίσουν απ' εκεί που έμειναν, ούτε στην ίδια βάση. Ίσως η νέα προσπάθεια να είναι για κάτι πιο απλό και πιο χαλαρό.
• Τα ΗΕ να κλείσουν το γραφείο τους στην Κύπρο και να αποσυρθούν, που είναι και το πιθανότερο σενάριο, και να αφήσουν τους Κύπριους να συζητούν όσο θέλουν σε "κυπριακής ιδιοκτησίας συνομιλίες, χωρίς χρονοδιαγράμματα και επιδιαιτησίες". 

Τον τελικό λόγο θα τον πει το Συμβούλιο Ασφαλείας, στο οποίο θα απευθυνθεί ο Μπαν Γκι-μουν. Όποια κι αν είναι η απόφαση του ΣΑ δεν μπορεί να αφίσταται των εισηγήσεων του Γενικού Γραμματέα. Ούτε μπορεί να υπάρξει ομοφωνία χωρίς να ικανοποιούνται οι προσδοκίες και των δύο μερών στην Κύπρο. Πάντως, μία μόνο αρνητική ψήφος είναι αρκετή για να μην ανανεωθεί η θητεία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, αν και το πιθανότερο είναι η περαιτέρω μείωσή της και η σταδιακή απόσυρσή της, παρά η ακαριαία απόσυρσή της από την Κύπρο.

 

Την εβδομάδα που μπαίνει, ο Γενικός Γραμματέας θα κάνει πιο ξεκάθαρες τις προθέσεις του με την ενδιάμεση έκθεση που έχει υποσχεθεί ότι θα υποβάλει στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Η έκθεση αναμένεται ότι θα είναι αυστηρή και θα προειδοποιεί τα μέρη για τον κίνδυνο κατάρρευσης των συνομιλιών.

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

25/02/2012