Μακαριος Δρουσιώτης

Η οικονομική κρίση βαθαίνει και η αβεβαιότητα για το μέλλον μεγαλώνει λόγω της ελληνικής κρίσης. Η πολιτική είναι υπό αμφισβήτηση σαν παρενέργεια της ελληνικής περιπέτειας. Το πολιτικό περιβάλλον δεν ήταν ποτέ άλλοτε τόσο περίπλοκο για τη σύμπηξη συμμαχιών. Οι εποχές που τα κόμματα αποφάσιζαν και οι οπαδοί ακολουθούσαν απροβλημάτιστα και αδιαμαρτύρητα έχουν παρέλθει. Το εκλογικό σώμα "ψάχνει ευκαιρία" για να εκδηλώσει τη δυσαρέσκειά του. Οι επόμενες προεδρικές εκλογές δεν θα είναι οι ίδιες με τις προηγούμενες και ίσως οι μεθεπόμενες να αλλάξουν ριζικά τον εκλογικό χάρτη. Σε αυτό το συνεχώς μεταβαλλόμενο και μάλλον αφιλόξενο περιβάλλον, τα κόμματα - με εξαίρεση τον ΔΗΣΥ - αναζητούν υποψήφιους για τις εκλογές που θα γίνουν σε εννέα μήνες. Μέσα από τη διαδικασία αυτή προσπαθούν να διατηρήσουν ή να πάρουν μερίδιο από την εξουσία, αλλά και να διασφαλίσουν τη μελλοντική υπόστασή τους.

 

Κατ' αρχάς, υπάρχει μια ραγδαία αυξανόμενη τάση αμφισβήτησης της εκτελεστικής εξουσίας. Το φαινόμενο αυτό είναι πρωτόγνωρο στην κυπριακή κοινωνία. Ο εκάστοτε πρόεδρος ήταν μέχρι πρόσφατα εκλεγμένος αυτοκράτορας. Με την είσοδό του στο προεδρικό, είχε εξασφαλισμένο κύρος και αποδοχή πολύ πέραν του εκτοπίσματος του πολιτικού χώρου που εκπροσωπούσε. Όλοι οι πρόεδροι που διεκδικούσαν επανεκλογή είχαν ένα πλεονέκτημα 5-15 ποσοστιαίων μονάδων. Ήταν το μπόνους της προεδρικής καρέκλας. Τα τελευταία χρόνια τα μπόνους της εξουσίας έχουν περιοριστεί. Η προεδρική καρέκλα έγινε λιγότερο άνετη, ενίοτε και καυτή.

 

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος ήταν ο πρώτος πρόεδρος, ο οποίος, παρά το 76% στο δημοψήφισμα του 2004, την ένταξη στο ευρώ και τον πλεονασματικό προϋπολογισμό, μετά βίας πλησίασε τα ποσοστά των κομμάτων που τον στήριζαν και έχασε τις εκλογές από τον πρώτο γύρο. Ο διάδοχός του Δημήτρης Χριστόφιας εισήλθε στο προεδρικό με ποσοστό αποδοχής 75%, για να γίνει τελικά ο πρώτος πρόεδρος που δεν διεκδικεί επανεκλογή, όχι βέβαια για τη στασιμότητα στο Κυπριακό, αλλά για να αποφύγει μια σαρωτική ήττα στις κάλπες.

 

Η επόμενη προεδρική θητεία θα είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση στη διακυβέρνηση της χώρας στη μετά-Μακάριο εποχή. Το πώς θα φύγει και όχι αν θα πάει κανείς στο προεδρικό είναι πια η πραγματική πρόκληση των εκλογών. Η πραγματικότητα αυτή, για πρώτη φορά στην ιστορία των εκλογών στην Κύπρο, είναι κριτήριο στη χάραξη προεκλογικών στρατηγικών.

 

"Συναγερμικός κίνδυνος"

 

Μια από τις σημαντικότερες μεταβολές που επέβαλαν οι νέες συνθήκες είναι η εξοικείωση του ΑΚΕΛ με τον "συναγερμικό κίνδυνο". Από τότε που ιδρύθηκε ο ΔΗΣΥ, το ΑΚΕΛ, για λόγους που εξηγεί στους οπαδούς του, προσπαθεί να ανακόψει την άνοδο ή να κατεβάσει τον ΔΗΣΥ από την εξουσία. Οι συμμαχίες του ΑΚΕΛ, πρωτίστως με το ΔΗΚΟ και δευτερευόντως με την ΕΔΕΚ, με κίνητρο τον "συναγερμικό κίνδυνο", έχουν τελειώσει. Αντιθέτως, η αποτυχημένη προεδρία Χριστόφια, λόγω και της κακής συγκυρίας που τη συνόδευε, προκάλεσε σε όλα τα υπόλοιπα κόμματα "αντιακελικό σύνδρομο".

 

Το ΑΚΕΛ, το οποίο αποφεύγει τον ΔΗΣΥ, όπως ο διάβολος το λιβάνι, μετά την ανατίναξη των γεφυρών του με το ΔΗΚΟ, έμεινε απομονωμένο. Το ΑΚΕΛ θα ήθελε να οικοδομήσει ξανά τις σχέσεις του με το ΔΗΚΟ. Κι αν ήταν ζήτημα που θα το αποφάσιζαν μόνο οι ηγεσίες, μπορεί και να τα κατάφερνε. Με τα σημερινά δεδομένα, όπου οι ψηφοφόροι σήκωσαν κεφάλι, κάτι τέτοιο είναι μάλλον ανέφικτο. Η συνεργασία ΑΚΕΛ - ΔΗΚΟ δεινοπάθησε τόσο πολύ τα τελευταία χρόνια, που έχει πεθάνει στις ψυχές των ψηφοφόρων τους. Ύστερα, οι συνεργασίες αυτές επηρεάζουν τις εσωτερικές ισορροπίες στα ίδια τα κόμματα. Στην προκειμένη περίπτωση οι δύο πυλώνες στους οποίους στηρίζεται το ΔΗΚΟ, οι οικογένειες Κυπριανού και Παπαδόπουλου, δεν εγκρίνουν αναβίωση της συνεργασίας με το ΑΚΕΛ.

 

Ο Μάριος θέλει, αλλά...

 

Ο μόνος στο ΔΗΚΟ που θέλει τη συνεργασία με το ΑΚΕΛ είναι ο Μάριος Καρογιάν. Σύμφωνα με το δημόσιο του λόγο, οι ανάγκες της χώρας, το Κυπριακό, τα προβλήματα στην οικονομία επιτάσσουν την ευρύτατη εθνική συνεννόηση, δηλαδή συνεργασία του ΔΗΚΟ με το ΑΚΕΛ και ίσως με την ΕΔΕΚ ή ακόμα και με το ΕΥΡΩΚΟ. Στην πραγματικότητα, όπως συμβαίνει με όλους του πολιτικούς, πέραν του γενικού καλού, αυτό που καθοδηγεί τις αποφάσεις τους είναι και το προσωπικό πολιτικό τους μέλλον. Και στην περίπτωση Καρογιάν, ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ έχει δύο ζητήματα στην ατζέντα του:

* Να επιβιώσει στην ηγεσία του ΔΗΚΟ στο συνέδριο που θα γίνει σ' ένα χρόνο.

* Να συνεχίσει το δόγμα που αποτελεί το οξυγόνο ζωής του κόμματος: "Κυβέρνηση ή στην κυβέρνηση".

 

Για να επιβιώσει στο κόμμα ο Καρογιάν θα πρέπει να κερδίσει τη μάχη που δίνει με τον Νικόλα Παπαδόπουλο. Με δεδομένο το "αντιακελικό σύνδρομο" Παπαδόπουλου, η δική του συμμαχία με το ΑΚΕΛ και ο διαμοιρασμός της εξουσίας τού παρέχει ένα ισχυρό πλεονέκτημα. Πώς όμως μπορεί να κάνει συμμαχία με το ΑΚΕΛ, όταν το "αντιακελικό σύνδρομο" έχει διαπεράσει όλο το ΔΗΚΟ;

 

Αυτή την αδυναμία ο Καρογιάν επιχείρησε να τη μετατρέψει σε προσωπικό πλεονέκτημα, προσπαθώντας να βρει κοινό δηκοϊκό υποψήφιο ΑΚΕΛ - ΔΗΚΟ: "Μόνο ένας υποψήφιος από το ΔΗΚΟ μπορεί να συσπειρώσει το ΔΗΚΟ και να φέρει μαζί του τον ενδιάμεσο χώρο στο δεύτερο γύρο, διαφορετικά θα εκλεγεί ο Αναστασιάδης". Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ο κ. Καρογιάν προόριζε αυτή τη θέση για τον εαυτό του. Ο ίδιος το διαψεύδει. Το διαψεύδει επίσης και ο 'Αντρος Κυπριανού, ο οποίος σε δήλωσή του στον "Π", αναφέρει: "Θέλω να είμαι ειλικρινής. Ουδέποτε ο Μάριος Καρογιάν πρότεινε τον εαυτό του ως κοινό υποψήφιο ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ". Απεναντίας, όπως μας λέχθηκε από το ΑΚΕΛ, "ο κ. Καρογιάν έδινε έντονα την αίσθηση στη συνομιλία του με το ΑΚΕΛ ότι είχε προδιαβουλευθεί με τα υπόλοιπα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου". Την επομένη, εξάλλου, ο εκπρόσωπός του Φώτης Φωτίου επιβεβαίωσε αυτή την αίσθηση, αναφέροντας στο ΡΙΚ ότι ο σκοπός του ΔΗΚΟ ήταν να φέρει και το ΑΚΕΛ στη συμμαχία του ενδιάμεσου χώρου, με τους δικούς του όρους.

 

Η συνεργασία ΑΚΕΛ - ΔΗΚΟ δεν έχει καμιά σοβαρή προοπτική, διότι, μετά τον τελεσιγραφικό αποκλεισμό του Χριστόφια ή άλλου ΑΚΕΛικού υποψηφίου από το ΔΗΚΟ, τυχόν στήριξη Καρογιάν από το ΑΚΕΛ θα ήταν ο απόλυτος εξευτελισμός. Για τον ίδιο λόγο δεν μπορεί το ΑΚΕΛ να περάσει από τις ομάδες του έναν άλλο υποψήφιο από το ΔΗΚΟ. Κι αν ο υποψήφιος δεν θα είναι ο άνθρωπος του Καρογιάν, όπως ο Χρίστος Πατσαλίδης, τον οποίο από την πίσω πόρτα πρότεινε στο ΑΚΕΛ, ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ δεν έχει κανένα κίνητρο να μπει σε μια εκλογική περιπέτεια με λιγοστές πιθανότητες να κερδίσει.

 

Συνεπώς, όλα τα σενάρια και τα ονόματα που ακούγονται σε μια ενδεχόμενη συνεργασία ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ, είτε αφορούν τον Μάκη Κεραυνό ή τον Μαυρέλλη, του οποίου το όνομα έχει παίξει σε όλες τις εκλογές τα τελευταία 20 χρόνια, ή ακόμα της Χρυστάλλας Γιωρκάτζη και εσχάτως του Χρίστου Πατσαλίδη, χρησιμοποιούνται σαν πολιτικά πειραματόζωα για μια σύζευξη η οποία εξ αντικειμένου δεν μπορεί να γίνει, παρότι ο Μάριος Καρογιάν έχει συναντηθεί με όλους και έχει διερευνήσει τις προθέσεις τους.

 

Δεν θέλει ο Άντρος

 

Ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού επιδιώκει να εδραιωθεί ως ηγέτης του ΑΚΕΛ της μετά Χριστόφια εποχής. Όπως όλοι οι πολιτικοί, έχει και αυτός τη φιλοδοξία της προεδρίας της Δημοκρατίας. Αφού ο Χριστόφιας εξελέγη πρόεδρος, ο κάθε γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ μπορεί και είναι θεμιτό να το επαναλάβει.

Συνεπώς, σε προσωπικό επίπεδο, ο Κυπριανού έχει να κερδίσει, δίνοντας τώρα τη μάχη των προεδρικών σαν πρόκριμα για το 2018, παρά να επενδύσει σε μια αποτυχημένη υποψηφιότητα με το ΔΗΚΟ, που θα βυθίσει το κόμμα σε βαθύτερη κρίση και θα θέσει και τον ίδιο υπό αμφισβήτηση.

 

Εάν οι συμμαχίες με το κέντρο ήταν πολιτικά εφικτές, το ΑΚΕΛ σαφώς και δεν θα παρέδιδε αμαχητί την εξουσία στη Δεξιά. Η απόφαση του Χριστόφια να μη διεκδικήσει την προεδρία είναι παραδοχή ήττας, η οποία αντανακλά και στο ΑΚΕΛ. Ως εκ τούτου, το ΑΚΕΛ αυτό που σχεδιάζει είναι τη συντήρηση των δυνάμεων του και την ανασύνταξή του μετά την ήττα, την οποία παραδέχτηκε ο Χριστόφιας εννέα μήνες πριν στηθούν οι κάλπες.

 

Στις δοσμένες πολιτικές συνθήκες, μια συμμαχία με το "κέντρο", επικαλούμενο τον μπαμπούλα του ΔΗΣΥ, δεν έχει μέλλον, διότι αυτή τη στιγμή στην κοινωνία, δίκαια ή άδικα, ο μπαμπούλας είναι ο Χριστόφιας και κατ' επέκταση το ΑΚΕΛ. Ο Άντρος Κυπριανού επίσης ως πολιτικός νέας γενιάς, έχοντας την τραγική εμπειρία της συνεργασίας με το Κέντρο, "δεν αγχώνεται αν θα βγει ή όχι ο Αναστασιάδης. Αυτό το άγχος ας το έχουν στο ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ".

 

Το ΑΚΕΛ μπορεί να διεκδικήσει ξανά την εξουσία, εάν γίνει το αντίπαλο δέος στον ΔΗΣΥ. Η αντιπολίτευση στον ΔΗΣΥ, σε μια δύσκολη πενταετία, ίσως να είναι ο πιο εύκολος δρόμος για ανασύνταξη του κόμματος μετά την αποτυχία της διακυβέρνησης Χριστόφια. Κι αν κοιτάξει κανείς το πώς χειρίζεται η κυβέρνηση τα διάφορα προβλήματα της χώρας, προς εκεί εξωθεί τα πράγματα. Η κυβέρνηση προσπαθεί να αναστείλει όσο μπορεί τις αναγκαίες πια οικονομικές μεταρρυθμίσεις, κι αν ξεπεράσει τον σκόπελο του μηχανισμού με ακόμα ένα μεγάλο διεθνές δάνειο, θα αφήσει όλα τα προβλήματα κληρονομιά στον επόμενο πρόεδρο. Τότε θα λυθούν και τα χέρια του ΑΚΕΛ που μαζί με τα συνδικάτα θα έχει πεδίον δόξης λαμπρό για νέους κοινωνικούς αγώνες.

 

Οι συζητήσεις που γίνονται με το ΔΗΚΟ είναι για την τιμή των όπλων, για τα μάτια των κεντρώων ψηφοφόρων του ΑΚΕΛ, για να συντηρήσει τις γέφυρες επαφής μαζί τους στο μέλλον. Το ΑΚΕΛ ανακοίνωσε ότι μέχρι το τέλος του μήνα θα πρέπει να πάρει αποφάσεις και να αρχίσει τη διαδικασία έγκρισής τους από τα όργανα του κόμματος. Δεν νοείται για το ΑΚΕΛ να βρίσκεται δέκα μέρες πριν τις αποφάσεις, να υπάρχει θεόρατο χάσμα στις προγραμματικές θέσεις, να μην υπάρχει έτοιμος υποψήφιος και να συνεχίζει να διαβουλεύεται με το ΔΗΚΟ. Αν υπήρχε σχέδιο και δυνατότητα συνεργασίας ΑΚΕΛ- ΔΗΚΟ, το ντιλ θα είχε κλείσει προ πολλού.

 

Ο "ενδιάμεσος"

 

Τα ίδια προβλήματα συνοχής αντιμετωπίζει και ο "ενδιάμεσος χώρος". Ο καθένας από τους ηγέτες των κομμάτων έχει τη δική του προσωπική ατζέντα, ενώ απουσιάζει το πιο βασικό υπόβαθρο που μπορεί να στηρίξει ένα συνασπισμό εξουσίας: ο υποψήφιος.

 

Ο Καρογιάν συνομιλούσε, και για να είμαστε ακριβείς, ενημέρωνε τους άλλους τρεις, και είχε το μυαλό του στο ΑΚΕΛ. Ο Νικόλας Παπαδόπουλος προωθεί τον Λιλλήκα, όμως στην ΕΔΕΚ δεν θέλουν ούτε να τον σκέφτονται και θεωρούν την υποψηφιότητα Ομήρου δεδομένη. Ο Συλλούρης δεν μπορεί να πάει με τον ΔΗΣΥ, διότι το κόμμα θα χαθεί, και ψάχνει ένα συνασπισμό να χωθεί μέσα για να μη φανεί το φυλλορρόημα προς τον Αναστασιάδη. Έτσι είναι ο μόνος που στηρίζει ακόμα τις κινήσεις Καρογιάν για ανάδειξη του ενδιάμεσου χώρου ως ρυθμιστή. Ο Λιλλήκας καραδοκεί για να αποτελέσει τη λύση ανάγκης, όμως και στην περίπτωση που θα υπάρξει συνασπισμός, οι μισοί θα δουλεύουν παρασκηνιακά για το δεύτερο γύρο για να εξασφαλίσουν το δικό τους.

 

Ο Καρογιάν ξεκίνησε τη διαδικασία στον ενδιάμεσο για να εξαντλήσει τις πιθανότητες συνεργασίας με το ΑΚΕΛ. Τώρα θα πρέπει να την ολοκληρώσει διότι είναι πια εγκλωβισμένος και στο δόγμα "κυβέρνηση ή στην κυβέρνηση" στο δεύτερο γύρο. Όμως, για να είναι δυνατός στην κυβέρνηση, να αντέξει την πίεση του Παπαδόπουλου στις εσωκομματικές εκλογές του ερχόμενου χρόνου και πάνω απ' όλα να διεκδικήσει την προεδρία της Βουλής το 2016, ίσως στραφεί προς τον Αναστασιάδη από τον πρώτο γύρο. Σε θέματα τακτικής ο Μάριος Καρογιάν είναι ο καλύτερος μαθητής του Σπύρου Κυπριανού και το απέδειξε το 2008.

 

Όπως και να έχουν τα πράγματα, από τη στιγμή που η συνεργασία ΑΚΕΛ - ΔΗΚΟ είναι ανέφικτη και ο "ενδιάμεσος χώρος" δεν έχει τον υποψήφιο που θα κάνει τη διαφορά, η εξίσωση ευνοεί τον ΔΗΣΥ. Το κόμμα της αντιπολίτευσης, σε αντίθεση με όλα τα άλλα κόμματα, έχει υποψήφιο που καταγράφει δυναμική στις δημοσκοπήσεις, δεν αντιμετωπίζει εσωτερικά προβλήματα και έχει ήδη αρχίσει την εκστρατεία. Η απουσία του ΔΗΣΥ από την εξουσία τα τελευταία δέκα χρόνια αποστασιοποιεί το κόμμα από τα οικονομικά προβλήματα της χώρας και μπορεί να γίνει η επιλογή των ψηφοφόρων που θέλουν να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για τις επιπτώσεις που έχει στην καθημερινότητά τους η οικονομική κρίση. Αν και οι εννέα μήνες που μας χωρίζουν από τις προεδρικές είναι πολύς πολιτικός χρόνος, όπως έχει σήμερα η κατάσταση, η υποψηφιότητα Αναστασιάδη έχει ένα πολύ σοβαρό προβάδισμα.

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

20/05/2012