Κλιμάκια ξένων Οίκων βλέπουν υπονόμευση του τραπεζικού τομέα
"Η κυβέρνησή σας έχει αυτοκτονικές τάσεις"
Κυριολεκτικά από μια κλωστή κρέμεται η κυπριακή οικονομία με τον κίνδυνο της συνολικής κατάρρευσης να είναι πλέον ορατός, με την κυβέρνηση να μην έχει ακόμη ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Η κυβέρνηση εξακολουθεί να είναι χωρισμένη στα δύο, με τον υπουργό Οικονομικών και τη γραφειοκρατία του υπουργείου να επείγονται για ταχεία ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων με την τρόικα και το Προεδρικό να χαλιναγωγεί τις εξελίξεις και να αναβάλλει τις αποφάσεις, ελπίζοντας σ' ένα δάνειο από τη Ρωσία, έστω πολύ μικρότερο από τα πέντε δις, που θα καλύψει τις λειτουργικές δαπάνες του κράτους, μέχρι το τέλος της θητείας του Χριστόφια, για να αναλάβει την ευθύνη για τις σκληρές αποφάσεις η επόμενη κυβέρνηση.
Ο υπουργός Οικονομικών Βάσος Σιαρλή και οι "μανδαρίνοι" του υπουργείου βρίσκονται στο απόλυτο σκοτάδι για τις όποιες διαβουλεύσεις μπορεί να γίνονται με τη Μόσχα. Το ζήτημα το χειρίζεται προσωπικά ο Χριστόφιας και ουδείς ξέρει αν όντως υπάρχει εξέλιξη ή αν το δάνειο είναι ένας ευσεβής πόθος κι ένα άλλοθι για καθυστερήση στη λήψη σκληρών αποφάσεων.
Προχθές, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου δήλωσε πως ο Χριστόφιας βρίσκεται σε αναμονή για το ρωσικό δάνειο και γι' αυτό δεν συγκαλεί τη σύσκεψη με τους αρχηγούς των κομμάτων για να τους ενημερώσει πώς θα διαχειριστεί την κατάσταση. Κληθείς να σχολιάσει τις αναφορές ότι το δάνειο από τη Ρωσία είναι πολιτικό παιχνίδι της κυβέρνησης, ο Στεφάνου απάντησε ότι "αυτοί που λένε ότι είναι πολιτικό παιχνίδι της κυβέρνησης, νομίζω είναι καλά να τοποθετηθούν: Είναι υπέρ της λήψης ενός δανείου ή εναντίον της λήψης ενός δανείου;".
Φενάκη τα δάνειο
Το ότι η κυβέρνηση κωλυσιεργεί στην ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων με την τρόικα με την ελπίδα ότι ένα νέο δάνειο θα τη βγάλει από το αδιέξοδο καταδεικνύει ότι στο παρά ένα της χρεοκοπίας του κράτους δεν έχει κατανοήσει ούτε το μέγεθος ούτε τη φύση του προβλήματος. Καθώς, ακόμη κι αν εξασφαλίσει δανεικά για να πληρώσει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, όχι μόνο δεν θα αναβάλει τη λύση του προβλήματος, αλλά θα το επιδεινώσει και θα χρειαστεί να πάρει σκληρότερα μέτρα, διότι με μεγαλύτερο χρέος το μνημόνιο θα είναι σκληρότερο. Και το μνημόνιο έτσι κι αλλιώς θα πρέπει να υπογραφεί τους επόμενους μήνες και σε καμιά περίπτωση τον επόμενο χρόνο.
Η μόνη περίπτωση να αποφύγει την υπογραφή μνημονίου ο Πρόεδρος Χριστόφιας θα ήταν η παραίτησή του από την προεδρία, σενάριο το οποίο υποστήριζε το περιβάλλον του Προεδρικού, όχι όμως το ΑΚΕΛ, λόγω των μακροχρόνιων επιπτώσεων που θα έχει μια τέτοια επιλογή στο κόμμα. Η τυχόν παραίτηση Χριστόφια θα είναι φυγομαχία κι ένα σημαντικό όπλο στα χέρια της αντιπολίτευσης που θα τον κατηγορούσε ότι απέτυχε να διαχειριστεί την κρίση και το έβαλε στα πόδια.
Το σενάριο αυτό, όπως έγραψε ο "Π" και η κυβέρνηση απέφευγε να το διαψεύσει, ήταν ζωντανό μέχρι που ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης προκάλεσε την κυβέρνηση να τοποθετηθεί, με τη δήλωσή του στο ΡΙΚ "να μη δραπετεύσει σαν λαγός". Τελικά, την Παρασκευή, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε για πρώτη φορά ξεκάθαρα ότι ο Χριστόφιας θα εξαντλήσει τη θητεία του.
Από τη στιγμή που υπήρξε η δημόσια πολιτική δέσμευση για εξάντληση της θητείας, η κυβέρνηση έμεινε με δύο θεωρητικές επιλογές: Την υπογραφή μνημονίου από τη μια και την κωλυσιεργό τακτική μέχρι εξαντλήσεως της θητείας του, από την άλλη. Ωστόσο, μετά τον αποκλεισμό της παραίτησης, η μόνη ρεαλιστική επιλογή που έχει ο Χριστόφιας, και αργά ή γρήγορα θα εξαναγκαστεί να την υιοθετήσει, είναι η υπογραφή μνημονίου.
Γιατί δεν θα ξεφύγει
Η κυβέρνηση έχει παραδεχτεί ότι τα ταμειακά της αποθέματα αρκούν μέχρι τον Οκτώβριο. Με κάποια ακόμα προσπάθεια μπορεί να δανειστεί μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια για να μπορέσει να καλύψει τους μισθούς μέχρι και το τέλος του χρόνου. Αν με τη συνεργασία του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας παραχωρήσει άδειες σε κακόφημες τράπεζες για να δραστηριοποιηθούν στην Κύπρο, μπορεί γι' αντάλλαγμα ν' αγοράσουν χρεόγραφα και να εξασφαλίσει τους 13ους μισθούς. Σε μια τέτοια περίπτωση ο Χριστόφιας θα μπορούσε να αντέξει μέχρι και τις εκλογές, κι αν η συγκυρία το επιτρέψει, να παραιτηθεί μετά την προεδρία της ΕΕ, αλλά να μη γίνουν πρόωρες εκλογές.
Όμως, το πρόβλημα δεν είναι μόνο η ρευστότητα του κράτους, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μπορεί να εξασφαλιστεί. Το πρόβλημα είναι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, οι οποίες σε περίπτωση αποπομπής της τρόικας από την Κύπρο θα καταρρεύσουν. Αυτό θα συνεπάγεται πραγματική πτώχευση της χώρας και κοινωνική δυστυχία, που όμοιά της δεν έχει γνωρίσει ποτέ η Κύπρος, ούτε καν το 1974. Κι αυτό, μπορεί να επισυμβεί ανά πάσα στιγμή, με την παρούσα κυβέρνηση να ταυτίσει το τέλος της θητείας της με μια εθνική τραγωδία.
Αυτοχειρία
Αυτή την περίοδο βρίσκονται στην Κύπρο κλιμάκια ξένων Οίκων με παγκόσμιο κύρος, που είτε προσφέρουν υπηρεσίες σε κυπριακές τράπεζες, είτε ανήκουν στους γνωστούς Οίκους αξιολόγησης, τα οποία αξιολογούν την κατάσταση και είναι σε επαφή και με την τρόικα. Ο "Π" είχε επαφή και ενημέρωση με δύο από αυτά. Το συμπέρασμά τους είναι πως "η κυβέρνηση με τη συμπεριφορά της υπονομεύει η ίδια το τραπεζικό σύστημα που είναι η ατμομηχανή της κυπριακής οικονομίας". Η κατάσταση είναι οριακή και μένουν έκπληκτοι, όχι μόνο από την απραξία της κυβέρνησης, αλλά και από τις "αυτοκτονικές της τάσεις".
Πιο συγκεκριμένα, τουλάχιστον η μια μεγάλη τράπεζα, η Λαϊκή, συνεχίζει να λειτουργεί επειδή αντλεί ρευστότητα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μέσω της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Όμως, η ΕΚΤ, αν κρίνει ότι η τράπεζα δεν είναι βιώσιμη μπορεί να σταματήσει τη χορήγηση ρευστότητας. Σε μια τέτοια περίπτωση η Λαϊκή θα υποχρεωθεί να τερματίσει τη λειτουργία της, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τους εργαζόμενους, τις επιχειρήσεις και ευρύτερα στην οικονομία.
Ήδη υπάρχουν τα αιτιολογικά για μια τέτοια απόφαση και εκείνο που κρατάει ζωντανή την τράπεζα είναι η αίτηση ένταξης στο μηχανισμό στήριξης της ΕΕ. Ενόσω η διαδικασία διαβούλευσης με την τρόικα βρίσκεται σε εξέλιξη είναι εξαιρετικά απίθανο να ληφθεί μια τέτοια απόφαση. Όμως, ούτε η τρόικα, ούτε η ΕΚΤ που είναι το ένα σκέλος της, είναι πρόθυμοι να συνεχίσουν να συμμετέχουν σε διάλογο κωφών με την κυβέρνηση. Είτε θα υπάρξει κατάληξη και μνημόνιο, είτε απόσυρση της τρόικας από τις συνομιλίες.
Στην περίπτωση που η κυβέρνηση συνεχίσει την κωλυσιεργό τακτική και προσπαθήσει να παρακάμψει την τρόικα και αναβάλει τις αποφάσεις, είτε με δάνεια από τρίτες χώρες, είτε με εκδουλεύσεις σε κακόφημες τράπεζες για εύκολα δανεικά και άλλα παρόμοια τεχνάσματα, τότε η ΕΚΤ θα προειδοποιήσει πως αν δεν ληφθούν οι αποφάσεις που πρέπει, θα κλείσει την πρίζα της ρευστότητας προς τις κυπριακές τράπεζες και η κυβέρνηση να αναλάβει τις ευθύνες της.
Έξω φρενών η τρόικα
Η Κύπρος δεν έχει επίσημα χρεοκοπήσει επειδή υπέβαλε αίτηση για ένταξη στον μηχανισμό στήριξης. Οι διαβουλεύσεις ξεκίνησαν τον Ιούνιο και είχαν αρχικό στόχο, σύμφωνα με δημόσιες δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών Βάσου Σιαρλή, να καταλήξουν σε μνημόνιο στο τέλος Ιουλίου και ακολούθως ο στόχος μετατέθηκε για το τέλος Σεπτεμβρίου. Αν και μπήκαμε ήδη στον Σεπτέμβριο, η διαδικασία διαβούλευσης με την τρόικα βρίσκεται στο σημείο μηδέν. Υπάρχουν συνολικά έξι στάδια για την παραχώρηση δανείων μέσω του μηχανισμού και η Κύπρος δεν έχει ολοκληρώσει καν το πρώτο και ούτε δείχνει να επείγεται.
Όπως έγκυρα πληροφορείται ο "Π", η τρόικα άρχισε να χάνει την υπομονή της με τους τακτικισμούς της κυβέρνησης, η οποία ακόμα δεν έχει κάνει την προεργασία που έπρεπε και δεν της έχει στείλει πρόσκληση για να επιστρέψει στην Κύπρο. Μόλις προχθές ο Στεφάνου δήλωσε ότι η κυβέρνηση βρίσκεται εν αναμονή τού από μηχανής Θεού, που είναι το ρωσικό δάνειο, το οποίο ακόμα κι αν εξασφαλισθεί θα επιδεινώσει τα μεγέθη του χρέους και θα κάνει το μνημόνιο σκληρότερο.
"Ποιος είσαι εσύ…."
Στη συνάντηση που είχε η τρόικα με τον Πρόεδρο Χριστόφια, στα τέλη Ιουλίου, του εξηγήθηκαν τα προβλήματα και τι αναμένεται από την κυπριακή κυβέρνηση να πράξει. Όταν ο Χριστόφιας άκουσε το μέγεθος του προβλήματος και το εύρος των μέτρων που πρέπει να ληφθούν, αντέδρασε με οργή και είπε στον εκπρόσωπο της τρόικας που παρουσίασε τις θέσεις της: "Ποιος είσαι εσύ που θα μου υποβάλεις εμένα τελεσίγραφα;" και έδειξε απροθυμία να συνεργαστεί.
Η τρόικα έφυγε από την Κύπρο, αφήνοντας στην κυβέρνηση το βασικό πλαίσιο των απαιτήσεών της και ανέμενε από την κυβέρνηση να υποβάλει η ίδια προτάσεις για τα δημοσιονομικά μέτρα που πρέπει να πάρει. Το υπουργείο Οικονομικών έχει έτοιμες προτάσεις, όμως ο Χριστόφιας μπλόκαρε τη διαδικασία και πήγε στο Κελλάκι. Η τρόικα επικοινωνεί με το υπουργείο Οικονομικών και ζητεί στοιχεία, αλλά ο Σιαρλή δεν έχει το πράσινο φως να προχωρήσει, ούτε το υπουργείο έχει γνώση των προθέσεων της κυβέρνησης.
Αν και η ροή οξυγόνου προς την κυπριακή οικονομία εξαρτάται από την τρόικα, ο Πρόεδρος Χριστόφιας κινητοποίησε τα συνδικάτα και τον Συνεργατισμό ενάντια στο μνημόνιο, ενώ τα κομματικά έντυπα εξαπέλυσαν επίθεση κατά της τρόικας με υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς, όπως "τρομοκράτες" και "αποικιοκράτες". Στη συνέχεια ενέτεινε τις προσπάθειές του για εξασφάλιση δανείου από τη Μόσχα, ενώ άρχισε να συζητείται και το σενάριο της παραίτησής του.
Με τα χρονικά περιθώρια να στενεύουν, με το υπουργείο Οικονομικών να βρίσκεται στο σκοτάδι και τον Χριστόφια να έχει προγραμματίσει ταξίδια στο εξωτερικό για το πρώτο μισό του Σεπτεμβρίου, το κράτος βρίσκεται προ το φάσματος της στάσης πληρωμών.
Τις τελευταίες ημέρες παρατηρήθηκε κάποια κινητικότητα και διέρρευσε σε ΜΜΕ ότι η τρόικα θα επισκεφθεί την Κύπρο στα τέλη Σεπτεμβρίου. Όμως, η κάθε μέρα που περνά χωρίς αποφάσεις φέρνει τη χρεοκοπία της χώρας ένα βήμα πιο κοντά. Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες των ξένων Οίκων, με τους οποίους μίλησε ο "Π", όσο αναβάλλονται οι αποφάσεις, τόσο περισσότερο αποδυναμώνεται η δυνατότητα της χώρας να πείσει και όχι να πιέσει για ένα πιο ήπιο μνημόνιο. Εν πολλοίς, η κυβέρνηση, είτε θα συνεργαστεί με την τρόικα, είτε θα αυτοκτονήσει πολιτικά και οικονομικά.
Μακάριος Δρουσιώτης
Πολίτης
01/09/2012