Μακαριος Δρουσιώτης

Oι προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου είναι οι μοναδικές στην εκλογική ιστορία της Κύπρου, όπου το στοίχημα δεν αφορά τον πρώτο, αλλά έχει τεράστια σημασία ποιος θα είναι ο δεύτερος, επειδή η σειρά κατάταξης ενδέχεται να επηρεάσει το πολιτικό ισοζύγιο της επόμενης μέρας. Το εκλογικό αποτέλεσμα θα κρίνει εάν το ΑΚΕΛ θα αντέξει την πίεση που δέχεται ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και θα συνεχίσει να πρωταγωνιστεί στα πολιτικά πράγματα ή κατά πόσο θα μπει σε μια πορεία φθοράς και αποσύνθεσης.

 

Σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, οι προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου φαίνεται ότι έχουν κριθεί. Αν και υπάρχει ακόμα αρκετός πολιτικός χρόνος μέχρι τις 17 Φεβρουαρίου, μόνο με κάτι το πολύ δραματικό μπορεί να αλλάξει το ισοζύγιο μεταξύ των υποψηφίων. Το μνημόνιο και οι επιπτώσεις του στην καθημερινότητα των πολιτών θα μπορούσε να ήταν αυτό που θα άλλαζε το ισοζύγιο, όμως όπως εξελίσσεται η κατάσταση, με τη συναίνεση που επιδεικνύεται, η διαφορά μεταξύ των υποψηφίων φαίνεται να παραμένει αμετάβλητη.

 

Μπορεί ο Λιλλήκας;

 

Από το 1988, που διεξάγονται στην Κύπρο πραγματικές εκλογές, δεν υπήρξε άλλο προηγούμενο τόσο μεγάλης διαφοράς μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου. Και σε καμιά περίπτωση δεν μπορούσε να προβλεφθεί το τελικό αποτέλεσμα μεταξύ των δύο πρώτων. Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση της Noverna για τον "Πολίτη" (η εγκυρότητα της Noverna είναι αδιαμφισβήτητη) ο Αναστασιάδης εξασφαλίζει 35,6%, ο Μαλάς 18,1% και ο Λιλλήκας 17,2%. Στα σενάρια δευτέρου γύρου ο Αναστασιάδης κερδίζει και τους δύο, όμως αν είναι ο Λιλλήκας ο αντίπαλός του, το αποτέλεσμα θα είναι 39,3% έναντι 30,3%. Πριν δύο μήνες η πρόθεση ψήφου στον δεύτερο γύρο ήταν 39,5% έναντι 23,6%. Δηλαδή η ψαλίδα έκλεισε από το 15,8% που ήταν η διαφορά τον Σεπτέμβριο στο 9% τον Δεκέμβριο.

 

Η μικρή αύξηση των ποσοστών του Λιλλήκα, η καθήλωση των ποσοστών του Μαλά παρά τα μεγάλα περιθώρια συσπείρωσης που έχει το ΑΚΕΛ, η σαφώς καλύτερη επίδοση του Λικκήκα έναντι του Μαλά με αντίπαλο τον Αναστασιάδη στον δεύτερο γύρο και προ πάντων το κλείσιμο της ψαλίδας στο σενάριο του δεύτερο γύρου, δημιούργησαν ένα κλίμα ευφορίας στο επιτελείο Λιλλήκα. Ο ίδιος ο υποψήφιος εκτίμησε ότι μέχρι τον Ιανουάριο η ψαλίδα θα κλείσει ακόμη περισσότερο και ότι μπορεί να κερδίσει τις εκλογές. Είναι το σενάριο αυτό εφικτό; Μπορεί να γίνει η μεγάλη ανατροπή και να χάσει τις εκλογές ο Αναστασιάδης; Θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σ' αυτό το ερώτημα στη συνέχεια.

 

Παγιωμένη η διαφορά

 

Κατ' αρχάς, τα ποσοστά που καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις αναφέρονται στο σύνολο του εκλογικού σώματος, ανεξαρτήτως του αν θα ψηφίσει κανείς ή όχι. Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση της Noverna, το ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου ανέρχεται στο 25%, από το οποίο μόνο το 10% δηλώνουν αναποφάσιστοι (8% δηλώνουν λευκό και 6% δεν θα ψηφίσουν). Σύμφωνα με την εκλογική εμπειρία, όταν οι πολίτες πάνε στην κάλπη, ψηφίζουν κάποιον από τους υποψήφιους. Στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές άκυρο ή λευκό έριξε το 4% και αποχή τήρησε το 9,5%. Αν η αποχή και το λευκό διατηρηθούν στα ίδια επίπεδα του 2008, από το 25% της αδιευκρίνιστης ψήφου το 10% θα επιλέξει κάποιον από τους υποψηφίους.

 

Με βάση τα ευρήματα της Noverna, η μεγάλη πλειονότητα του εκλογικού σώματος θα επιλέξει υποψήφιο με κριτήριο την οικονομία. Σε όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που έχουν σχέση με την οικονομία ο Αναστασιάδης υπερέχει συντριπτικά των αντιπάλων του και λογικά θα πρέπει να ευνοηθεί από την κατανομή της αδιευκρίνιστης ψήφου. Με απλή μαθηματική αναγωγή των ποσοστών, αν οι εκλογές γίνονταν τώρα, ο Αναστασιάδης θα εξασφάλιζε το 47%, ο Μαλάς το 24% και ο Λιλλήκας το 23%. Αυτή η τάση παραμένει αναλλοίωτη από τον Ιούλιο, όταν ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες επιλογής των υποψηφίων από τα κόμματα. Δεν αναμένεται ότι στους επόμενους δύο μήνες θα υπάρξουν τέτοιες εξελίξεις που θα επιφέρουν δραματικές αλλαγές. Οπότε, ο Αναστασιάδης αναμένεται να είναι πρώτος, κοντά στο 50%, με ποσοστά σχεδόν διπλάσια απ' όσα εξασφαλίζουν μαζί οι δύο αντίπαλοί του.

 

Λιλλήκας και μνημόνιο

 

Τόσο ο Λιλλήκας όσο και η ΕΔΕΚ υιοθέτησαν τους τελευταίους μήνες αντιμνημονιακή πολιτική, με την προσδοκία ότι οι επιπτώσεις από την υπογραφή του μνημονίου θα έδιναν δυναμική στη συγκεκριμένη υποψηφιότητα. Η στρατηγική αυτή έχει σοβαρά προβλήματα, διότι η πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί το μνημόνιο αναγκαίο κακό. Δεν υπάρχουν, σε αυτό το στάδιο, κοινωνικές συνθήκες για τη δημιουργία ενός φαινομένου Τσίπρα στην Κύπρο. Ίσως σε ένα-δύο χρόνια, εάν υπάρξει ανάγκη για νέο μνημόνιο, να δημιουργηθούν τέτοιες δυναμικές. Όμως, τώρα, η κοινή γνώμη έχει συνειδητοποιήσει ότι η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και μάλλον πολιτική ζημιά θα υποστεί όποιος επιδιώξει να αντιπαραταχθεί στην αποδοχή του μνημονίου.

 

Γι' αυτό τον λόγο η ΕΔΕΚ ψήφισε τα πρώτα μνημονιακά νομοσχέδια που αφορούν τους φόρους και τις περικοπές μισθών. Επίσης, ο Λιλλήκας εξασφαλίζει ένα σημαντικό κομμάτι του ΔΗΚΟ λόγω της στήριξης από την οικογένεια Παπαδόπουλου. Όμως ο Νικόλας Παπαδόπουλος κάθε άλλο παρά αντιμνημονιακός μπορεί να χαρακτηρισθεί. Το ίδιο ισχύει και για τους μισούς περίπου από όσους δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν Λιλλήκα. Συνεπώς, δεν υπάρχουν και δεν θα δημιουργηθούν στους επόμενους δύο μήνες συνθήκες για αντιμνημονιακό ρεύμα εξουσίας.

 

Στοίχημα το ΑΚΕΛ

 

Είναι πασιφανές ότι το ΑΚΕΛ, ως κυβερνών κόμμα, εισπράττει τη δυσαρέσκεια των πολιτών λόγω της απαξίωσης του Προέδρου Χριστόφια από την κοινή γνώμη και κυρίως λόγω των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης. Το ΑΚΕΛ καταγράφει διαρροές προς τον Λιλλήκα και σε μικρότερο βαθμό προς τον Αναστασιάδη, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό είναι αναποφάσιστο. Στην τελευταία δημοσκόπηση της Noverna καταγράφηκε και το αξιοσημείωτο ποσοστό 2,5% προς την Πραξούλα Αντωνιάδου με το "καλημέρα" της εξαγγελίας της υποψηφιότητάς της. Η Αντωνιάδου μπορεί να είναι η επιλογή της ψήφου διαμαρτυρίας των δυσαρεστημένων ΑΚΕΛικών.

 

Υπάρχουν ακόμη δύο μήνες προεκλογικής εκστρατείας. Κανείς δεν αναμένει ότι το ΑΚΕΛ θα κάτσει να παρακολουθεί μοιρολατρικά τις εξελίξεις και θα αναμένει να συντριβεί στις εκλογές. Παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει λόγω των επιπτώσεων της διακυβέρνησης Χριστόφια, το κόμμα έχει μεγάλα περιθώρια συσπείρωσης.

 

Αν και τα βλέμματα είναι στραμμένα στο ΑΚΕΛ, το πρόβλημα συσπείρωσης είναι πιο σοβαρό στο ΔΗΚΟ, όπου σχεδόν οι μισοί δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν Λιλλήκα και μόνο 35% συμμορφώνονται με την απόφαση για στήριξη Αναστασιάδη. Ο Καρογιάν έχει το πλεονέκτημα του ελέγχου του μηχανισμού, καθώς και την απόφαση του κόμματος που δεν επιτρέπει στον Παπαδόπουλο να κάνει δημόσια εκστρατεία. Το στοίχημα του Καρογιάν είναι να πάρει τουλάχιστον το 50% του ΔΗΚΟ με τον Αναστασιάδη για να είναι οι εκλογές ενός γύρου. Ήδη ο Νίκος Αναστασιάδης προσανατόλισε την εκστρατεία του προς αυτή την κατεύθυνση. Με βάση την εκλογική εμπειρία, οι κομματικοί μηχανισμοί καταφέρνουν να συσπειρώσουν τον κόσμο τους και αν θα αλλάξει το ισοζύγιο στο ΔΗΚΟ θα είναι προς την κατεύθυνση της κομματικής γραμμής.

 

 

 

Τυχερό το ΑΚΕΛ με εκλογές ενός γύρου

 

Υπό τις περιστάσεις, το καλύτερο σενάριο για το ΑΚΕΛ θα είναι οι εκλογές ενός γύρου, με τον Μαλά να εξασφαλίζει ένα αξιοπρεπές ποσοστό. Αν και το ΑΚΕΛ αρχικά είχε θέσει στόχο τις εκλογές δύο γύρων, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να εξυπηρετεί τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του κόμματος. Εάν εκλεγεί ο Αναστασιάδης με ένα ποσοστό κοντά στο 50% και ο Μαλάς εξασφαλίσει οτιδήποτε πάνω από το 25% θα θεωρηθεί υπό τις περιστάσεις ένα αρκετά καλό αποτέλεσμα.

 

Υπό τις σημερινές συνθήκες ο υποψήφιος του ΑΚΕΛ Σταύρος Μαλάς δεν έχει πιθανότητες να κερδίσει, λόγω του αντιακελικού κλίματος που επικρατεί σε όλο το εύρος του πολιτικού φάσματος. Εάν υπάρξει δεύτερος γύρος και αντίπαλος του Αναστασιάδη είναι ο Μαλάς, τότε ο Αναστασιάδης θα είναι πρόεδρος του 70% και όχι του 50%+, οπότε θα είναι πολύ πιο δύσκολη η αμφισβήτησή του.

 

Το χειρότερο σενάριο για το ΑΚΕΛ είναι οι εκλογές δύο γύρων με αντίπαλο του Αναστασιάδη τον Λιλλήκα. Στις σημερινές πολιτικές συνθήκες αυτοί που δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν Μαλά είναι ο σκληρός πυρήνας του ΑΚΕΛ που θέτει το κόμμα υπεράνω προσώπων. Είναι γεγονός ότι αυτός ο κόσμος έχει αντισυναγερμικό προσανατολισμό και είναι δύσκολο να ψηφίσει Αναστασιάδη. Η εκστρατεία του Μαλά ήταν προσανατολισμένη εναντίον του Αναστασιάδη, ενώ ο Λιλλήκας ήταν μέχρι πρόσφατα στο απυρόβλητο. Μάλιστα το ΑΚΕΛ τοποθετήθηκε δημόσια ότι στον δεύτερο γύρο δεν πρόκειται να ψηφίσει Αναστασιάδη και ζητούσε από τον Λιλλήκα να πάρει την ίδια θέση. Η στρατηγική του ΑΚΕΛ ήταν να πάρει ψήφους από τους ψηφοφόρους του Λιλλήκα στον δεύτερο γύρο των εκλογών.

 

Αυτή φαίνεται να είναι και η ερμηνεία του ότι οι μισοί από όσους δηλώνουν ότι θα ψηφήσουν Μαλά, σε ερώτηση για τον δεύτερο γύρο τοποθετούνται υπέρ του Λιλλήκα και ελάχιστοι υπέρ του Αναστασιάδη. Έτσι εξηγείται και η μείωση της ψαλίδας στη δημοσκόπηση της Noverna στο 9% στο σενάριο αναμέτρησης Αναστασιάδη – Λιλλήκα, σε σύγκριση με το 16% τον περασμένο Σεπτέμβριο.

 

Αυτή η τακτική εξελίχθηκε σε μπούμερανγκ για το ΑΚΕΛ, καθώς προλείανε το έδαφος για ψήφο στον Λιλλήκα από τον πρώτο γύρο, επειδή έχει καλύτερες πιθανότητες να κερδίσει τον Αναστασιάδη. Τις τελευταίες μερικές εβδομάδες το ΑΚΕΛ έκανε αναπροσαρμογή στη στρατηγική του και ασκεί κριτική εξίσου και στους δύο αντιπάλους του Μαλά, καθώς το κρίσιμο ζήτημα για το ΑΚΕΛ είναι πια η δεύτερη θέση. Εάν περάσει ο Λιλλήκας στον δεύτερο γύρο τα διλήμματα του ΑΚΕΛ θα είναι εφιαλτικά.

 

Όπως έχουν σήμερα τα δεδομένα, για να κερδίσει τις εκλογές ο Λιλλήκας θα πρέπει να είναι δύο γύρων και να περάσει δεύτερος, το ΑΚΕΛ να αποφασίσει να τον στηρίξει, να καταφέρει να του δώσει όλες τις ΑΚΕΛικές ψήφους και να μη χάσει καμιά από τις ψήφους που πήρε στον πρώτο γύρο. Αυτή η εξίσωση πολιτικά δεν βγαίνει:

 

Κατ' αρχάς, για να περάσει ο Λιλλήκας στον δεύτερο γύρο θα πρέπει να περάσει πάνω από το πτώμα του ΑΚΕΛ. Στην κορύφωση της προεκλογικής εκστρατείας η πόλωση θα ενταθεί. Ήδη το ΑΚΕΛ κατηγορεί τον Λιλλήκα ότι έχει στο επιτελείο του μέλη του ΕΛΑΜ και συμπορεύεται με ακροδεξιά στοιχεία. Πώς θα πείσει τα μέλη του να πάνε να ψηφίσουν έναν υποψήφιο που θα τους συνθλίψει στις εκλογές;

 

Εξάλλου, για να δικαιολογηθεί μια συνεργασία του Λιλλήκα με το ΑΚΕΛ θα πρέπει να ανακοινωθεί κάποια πολιτική συμφωνία. Τι θα πει το ΑΚΕΛ για τη διζωνική ομοσπονδία για παράδειγμα και πώς θα ανταποκριθεί ο Λιλλήκας; Αν κάνει συμβιβασμούς για να πείσει τους ΑΚΕΛικούς, δεν θα φοβίσει τους ψηφοφόρους του ότι θα φέρει το ΑΚΕΛ στην εξουσία από την πίσω πόρτα;

 

Με τη σημερινή τάση, που δεν φαίνεται να αλλοιώνεται, εάν υπάρξει δεύτερος γύρος, ο Αναστασιάδης θα είναι οριακά κάτω από το 50%. Μόνο 2% αποχή από το ΑΚΕΛ θα είναι αρκετή για να γείρει την πλάστιγγα. Οι πιθανότητες να κερδίσει ο Λιλλήκας, ακόμη κι αν φέρει το επίσημο ΑΚΕΛ μαζί του, θα είναι μηδαμινές. Οπότε το πολιτικό ρίσκο που θα αναλάβει η ηγεσία του ΑΚΕΛ θα είναι δυσανάλογο με το όποιο πολιτικό όφελος.

 

Διότι, αν το ΑΚΕΛ υποστηρίξει τον Λιλλήκα στον δεύτερο γύρο, θα τον "εξαγνίσει", θα απενοχοποιήσει όσους τον ψηφίσουν στον πρώτο γύρο και θα καταστήσει όσους θα τον ψηφίσουν στον δεύτερο γύρο εύκολη λεία για τα μελλοντικά πολιτικά σχέδια του Λιλλήκα. Συνεπώς, με πολιτικούς όρους δεν μπορεί να είναι επιλογή για το ΑΚΕΛ ο Λιλλήκας. Κι αν γίνει κάτι τέτοιο, δεν θα ευδοκιμήσει, διότι θα είναι πολιτικά αδόκιμο και δεν θα υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος για να διαχειριστούν πολιτικά την κοινή γνώμη. Στα μάτια του κόσμου θα ισοδυναμεί με το σήκωμα λευκής σημαίας και παράδοσης, που θα ισοδυναμεί με ταπείνωση, οπότε οι ψηφοφόροι πολύ πιο εύκολα θα κάτσουν στα σπίτια τους παρά θα πάνε να ψηφίσουν.

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

08/12/2012