Μακαριος Δρουσιώτης

«Αν κάποιοι εννοούν ως ‘λύση’ την παράδοση και εννοούν να παραμείνει τουρκικός στρατός κατοχής πάνω στο νησί, ας το πουν ευθέως». Αυτή ήταν η απάντηση του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκου Κοτζιά στις αντιδράσεις που είχε προκαλέσει η παρέμβασή του στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού. Το πιο πάνω ερώτημα θα μπορούσε να αντιστραφεί: «Αν κάποιοι επιθυμούν την εσαεί παραμονή 40.000 Τούρκων στρατιωτών και τη μετατροπή της κατεχόμενης Κύπρου σε επαρχία της Τουρκίας, ας το πουν ευθέως». Διότι αυτό είναι το πραγματικό δίλημμα που θα αντιμετωπίσει η Κύπρος αν αποτύχει και αυτή η προσπάθεια λύσης.

Προκαλεί ανησυχία το γεγονός ότι ο ΥΠΕΞ της Ελλάδας έχει υποκαταστήσει τη διπλωματία μ’ έναν εφηβικό συναισθηματισμό και τον στιβαρό πολιτικό λόγο με τον λαϊκισμό. Οι θέσεις του κ. Κοτζιά συνοψίζονται σ’ ένα έγγραφο το οποίο διέρρευσε στην εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» (23/10) λίγο πριν από την κορύφωση της τρέχουσας διαδικασίας. Η κεντρική ιδέα του «εγγράφου Κοτζιά» είναι ότι η Αθήνα δεν αποδέχεται λύση του Κυπριακού η οποία δεν θα ακυρώνει συνολικά τις εγγυήσεις, ούτε την παραμονή «έστω και μικρής στρατιωτικής δύναμης για μεταβατική περίοδο».

 

Επί της αρχής ουδείς επιθυμεί τις εγγυήσεις. Η διαφορά έγκειται στο ότι δεν προσπαθούμε να γράψουμε την ιδανική λύση σ’ ένα λευκό χαρτί. Δεν έχουμε αποτελεσματικό έλεγχο σε όλη την Κύπρο και θα δώσουμε δικαιώματα σε τρίτους. Προσπαθούμε να σηκώσουμε από τις πλάτες μας συσσωρευμένα βάρη δεκαετιών, να αναιρέσουμε με διαπραγματεύσεις κεκτημένα ενός πολέμου, να βγάλουμε με ειρηνικά μέσα από την Κύπρο 40.000 στρατιώτες ύστερα από 42 χρόνια κατοχής.

 

Απλοϊκή σκέψη

Ο κ. Κοτζιάς διαγράφει όλες αυτές τις σκληρές πραγματικότητες με την προσωπική του ετυμηγορία ότι «η Τουρκία, διά των παράνομων πράξεών της, κατήργησε ουσιαστικώς από μόνη της τη Συνθήκη Εγγύησης». Μακάρι να ήταν τόσο απλά τα πράγματα. Με τις εγγυήσεις καταργημένες η Ελλάδα θα είχε αποσύρει μονομερώς την ΕΛΔΥΚ από την Κύπρο και θα διεκδικούσε την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων με μεγαλύτερη πειστικότητα.

 

Δυστυχώς, όμως, οι Συνθήκες είναι σε ισχύ. Η Κύπρος ουδέποτε τις κατάγγειλε στον ΟΗΕ, ούτε τη δεκαετία του ’60 όταν είχε το πάνω χέρι, ούτε μετά το 1974 όταν υπέστη τις συνέπειες της εισβολής. Και δεν το έπραξε, όχι επειδή «εννοεί να παραμείνει τουρκικός στρατός κατοχής», αλλά διότι οι Συνθήκες Εγγυήσεως και Συμμαχίας αποτελούν αναπόσπαστα μέρη της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης της ΚΔ. Και τυχόν καταγγελία των Συνθηκών θα υπονομεύσει το υπόβαθρο νομιμότητας της ΚΔ. Η Συνθήκη Ανακήρυξης της ΚΔ -που δεν είναι τίποτα διαφορετικό από ένα σύμφωνο συμβίωσης- έχει πέντε υπογραφές, τρεις των εγγυητριών δυνάμεων και δύο των ηγετών των δύο κοινοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Καταργώντας μονομερώς τη Συνθήκη οι δύο κοινότητες θα πάρουν διαζύγιο και η κάθε μια το κομμάτι της από την προίκα της ΚΔ. Αυτό είναι άραγε το όραμα του κ. Κοτζιά για την Κύπρο;

 

Με την επίλυση του Κυπριακού θα εκσυγχρονίσουμε το σύμφωνο συμβίωσης και σε αυτό το πλαίσιο θα αποδυναμώσουμε και στην ουσία θα ακυρώσουμε -έστω και με μεταβατικές περιόδους- τις Συνθήκες Εγγυήσεως. Άρνηση της Αθήνας να διαπραγματευτεί τροποποίηση των Συνθηκών θα συνεπάγεται διατήρηση του υφιστάμενου καθεστώτος εγγυήσεων, δυνάμει του οποίου αποβιβάστηκαν στην Κύπρο 40.000 Τούρκοι στρατιώτες και παραμένουν εδώ για 42 χρόνια με την ανοχή της διεθνούς κοινότητας, των «φίλων» χωρών συμπεριλαμβανομένων.

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επιχειρεί να εξασφαλίσει μια λύση που έχει τα εχέγγυα να πετύχουμε στους στόχους μας. Δεν έχουμε ακόμα εικόνα για το καθεστώς των εγγυήσεων μετά τη λύση. Ο κ. Κοτζιάς μάς υποβάλλει προκαταβολικά πως όσο καλή κι αν είναι η συμφωνία στις άλλες πτυχές, αυτή δεν μπορεί να «αξιοποιηθεί» χωρίς μηδενικές εγγυήσεις. Και ποιο θα είναι το αποτέλεσμα αν δεν εξασφαλίσουμε μηδενικές εγγυήσεις, αλλά την ουσιαστική αποδυνάμωσή τους; Θα θυσιάσουμε την καλή λύση και θα μας μείνουν οι χειρότερες εγγυήσεις! Εκτός κι αν η Ελλάδα μπορεί να εκβιάσει με στρατιωτικά μέσα την αποχώρηση του τουρκικού στρατού από την Κύπρο.

 

Ο κ. Κοτζιάς αναφέρθηκε σε συνέντευξή του στη στάση των εκπροσώπων του ΟΗΕ, υπογραμμίζοντας ότι «οφείλουν να υπερασπίζονται τη γραμμή ΟΗΕ και όχι της Άγκυρας». Η γραμμή του ΟΗΕ, κατά τον Έλληνα ΥΠΕΞ, είναι η «απόφαση» της Γενικής Συνέλευσης, το 1983, ότι «τα τουρκικά στρατεύματα πρέπει να φύγουν όλα από την Κύπρο».

 

Ο κ. Κοτζιάς δεν γνωρίζει σε βάθος τα γεγονότα και διαμορφώνει πολιτική για σοβαρά ζητήματα με λάθος δεδομένα. Στα 42 χρόνια που πέρασαν από το 1974 δεν υπήρξε καμιά απόφαση, σε κανένα ψήφισμα του ΟΗΕ, που να αναφέρεται σε «τουρκικά στρατεύματα», ούτε στην Τουρκία ως μέρος του προβλήματος. Παρά την εισβολή και την κατοχή, όλα τα ψηφίσματα -με τη σύμφωνο γνώμη και των πέντε μονίμων μελών του ΣΑ- παραπέμπουν στις δύο κοινότητες. Ακόμη και το 1983, μετά την ανακήρυξη του ψευδοκράτους, δεν υπήρξε απολύτως καμιά καταδικαστική αναφορά στην Τουρκία. Η Γενική Συνέλευση απλώς χαιρέτισε «την πρόταση για πλήρη αποστρατικοποίηση που υπέβαλε ο Πρόεδρος της Kυπριακής Δημοκρατίας». Αυτή η γενικότητα, τότε που ο μισός πληθυσμός της Κύπρου ήταν αγέννητος, σ’ ένα μόνο ψήφισμα από τα δεκάδες που εγκρίθηκαν για την Κύπρο, δεν μπορεί να αποτελεί το υπόβαθρο τεκμηρίωσης της άποψης της διεθνούς κοινότητας από έναν υπουργό Εξωτερικών.

 

Εθνικό κέντρο;

Το πιο ανησυχητικό στοιχείο στο «έγγραφο Κοτζιά», είναι η επαναφορά, μετά από 42 χρόνια, της θεωρίας του «εθνικού κέντρου». Χωρίς την Ελλάδα δεν μπορεί να υπάρξει τροποποίηση των Συνθηκών, και χωρίς αυτό δεν μπορεί να υπάρξει λύση. Στο «έγγραφο Κοτζιά» αναφέρεται ξεκάθαρα ότι η Ελλάδα θα χρησιμοποιήσει αυτό το εργαλείο για να μπλοκάρει μια λύση, έστω κι αν τη συμφωνήσουν οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι. Το αποτέλεσμα θα είναι η διαιώνιση της παρουσίας του τουρκικού στρατού στην Κύπρο. Εν πολλοίς, το 1974, η θεωρία του «εθνικού κέντρου» μας κουβάλησε τους Τούρκους. Το 2016 το «εθνικό κέντρο» θέλει να μας τους αφήσει στην Κύπρο στο διηνεκές.

 

Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία των συνομιλιών για το Κυπριακό που το ζήτημα των εγγυήσεων προσλαμβάνει τέτοιες διαστάσεις. Είναι γεγονός ότι ο κ. Κοτζιάς είναι ο πρώτος που το άνοιξε, τον Απρίλιο του 2015. Αμέσως μετά το ήγειρε ο πρέσβης της Ρωσίας στη Λευκωσία Στανισλάβ Οσάτσι, μ’ έναν τρόπο που αν ήταν Αμερικανός ή Βρετανός θα είχε ήδη ζητηθεί η ανάκλησή του.

 

Ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ Δύσης και Ρωσίας επέστρεψε στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου είναι ιδιαίτερης σπουδαιότητας για τη Ρωσία. Είναι πλέον τεκμηριωμένο ότι η Ρωσία ανέπτυξε αποτελεσματικούς μηχανισμούς παρέμβασης στα εσωτερικά δυτικών κρατών. Ο στόχος του Πούτιν είναι η διατάραξη της συνοχής της ΕΕ και η υπονόμευση του ΝΑΤΟ. Η μη λύση του Κυπριακού και οι παρενέργειές της θα οξύνουν την ένταση, προς όφελος της Ρωσίας, στην ίδια αναλογία που η εισβολή του 1974 ωφέλησε τη Σοβιετική Ένωση.

 

Ενέργεια               

Αν θα λυθεί το Κυπριακό θα λυθεί για την ενέργεια. Η Τουρκία δεν θέλει λύση, έχει ανάγκη τη λύση. Και η ενέργεια είναι το κίνητρό της. Είναι η πρώτη φορά από το 1974 που η Κύπρος έχει ένα σοβαρό διαπραγματευτικό χαρτί για να εξασφαλίσει την ενότητα της χώρας, την ασφάλειά της και την ευημερία του πληθυσμού της. Σε αυτή την προοπτική η Ρωσία, που θέλει να διατηρήσει το μονοπώλιό της και την Τουρκία υπό την ενεργειακή εξάρτησή της, έχει σοβαρά συμφέροντα να υπονομεύει τη λύση.

 

Η Ρωσία εξυπηρετεί τα δικά της συμφέροντα, η Κύπρος οφείλει να δει τα δικά της. Είναι γνωστή η σχέση που ο κ. Κοτζιάς, ως στέλεχος του ΚΚΕ, είχε με το σοβιετικό καθεστώς. Εξίσου γνωστοί είναι και οι δεσμοί του με το καθεστώς Πούτιν. Ο χρονικός συντονισμός, τα όμοια επιχειρήματα και ο κοινός στόχος, δημιουργούν την εύλογη υποψία ότι υπάρχει κάποια συνεννόηση μεταξύ Μόσχας και ελληνικού ΥΠΕΞ.

 

Σημειώνουμε πως αμέσως μετά το αδιέξοδο στο Μοντ Πελαράν, μια προσκείμενη στο Κρεμλίνο ηλεκτρονική έκδοση δημοσίευσε ένα λυσσαλέο λιβελλογράφημα κατά του Προέδρου Αναστασιάδη, λέγοντας ότι κατέρρευσαν οι συνομιλίες με ήττα της Ουάσιγκτον.  Το δημοσίευμα είναι διανθισμένο με σκίτσο που έχει τον Αναστασιάδη σε φέρετρο, καθώς και με φωτογραφίες του Κοτζιά με τον Πούτιν και τον Λαβρόφ. Ο «νεκροθάφτης», ένας Αμερικανός δημοσιογράφος ο οποίος υπηρετούσε τον Κάρτερ, στρατεύτηκε από την KGB, διέφυγε στη Σοβιετική Ένωση και τώρα υπηρετεί το καθεστώς Πούτιν, γράφει ότι «τέσσερα καρφιά στο φέρετρο σημαίνει νίκη της κυπριακής κυριαρχίας, υποστηριζόμενης από τις ελληνικές αρχές και τη ρωσική ισχύ»….

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

04/12/2016