Μακαριος Δρουσιώτης

Με αφορμή τα 50 χρόνια από την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ, το ΑΚΕΛ ήγειρε στη Βουλή το ζήτημα της αποκατάστασης των στελεχών και οπαδών του που έχουν εκτελεστεί από την ΕΟΚΑ. Το ΑΚΕΛ βρήκε υποστηριχτή στο αίτημά του τον ΔΗΣΥ. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος, Αντώνης Καράς, δήλωσε από το βήμα της Βουλής πως "σε όλους τους αγώνες έγιναν και λάθη και ενδεχομένως να έγιναν και κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ" και εισηγήθηκε στους Συνδέσμους Αγωνιστών να εξετάσουν αυτά τα λάθη.

 

Της δήλωσης Καρά προηγήθηκε τοποθέτηση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΑΚΕΛ Νίκου Κατσουρίδη, σύμφωνα με την οποία το ΑΚΕΛ "τιμά τη μνήμη των πεσόντων της ΕΟΚΑ, καθώς και όλων όσων θυσίασαν τη ζωή τους αγωνιζόμενοι για την κατάκτηση και την υπεράσπιση της ελευθερίας της Κύπρου", ενώ απαίτησε την αποκατάσταση των δολοφονηθέντων ΑΚΕΛιστών.

 

Τελικά, ο πρόεδρος της Βουλής, Δημήτρης Χριστόφιας, ανέλαβε τη δέσμευση να διαβουλευτεί με τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων στην επόμενη σύσκεψη των αρχηγών τους. Παρά τις διαψεύσεις εκατέρωθεν, οι δηλώσεις των κοινοβουλευτικών εκπροσώπων των δύο μεγάλων κομμάτων, ήταν αποτέλεσμα διαβούλευσης μεταξύ τους: Το μεν ΑΚΕΛ δεσμεύτηκε να αναγνωρίσει τον αγώνα της ΕΟΚΑ (Η 1η Απριλίου δεν τιμάται από το ΑΚΕΛ. Τα γραφεία του κόμματος είναι ανοιχτά και η μέρα είναι εργάσιμη), ο δε ΔΗΣΥ να αποδεχτεί ότι έγιναν λάθη σε ό,τι αφορά τις δολοφονίες αριστερών από την ΕΟΚΑ.

Από εκδήλωση διαμαρτυρίας για τις δολοφονίες ΑΚΕΛικών από την ΕΟΚΑ...

Ωστόσο, η Βουλή δεν έχει καμιά αρμοδιότητα, ούτε σχέση με αυτή την υπόθεση. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο η Βουλή μπορεί να συνδράμει, είναι ο διορισμός μιας ανεξάρτητης επιτροπής, η οποία θα ασχοληθεί επιστημονικά με το θέμα, θα ετοιμάσει μελέτη, που να βρει τη θέση της δίπλα από το υλικό που παράγει το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνος ΕΟΚΑ (ΣΙΜΑΕ). Όμως, σε μια προηγούμενη περίπτωση που προσπάθησε να το κάνει, για το "Φάκελο της Κύπρου", απέτυχε. Η κοινοβουλευτική επιτροπή που δημιουργήθηκε αυτοδιαλύθηκε χωρίς να φέρει σε πέρας το έργο της, επί προεδρίας Δημήτρη Χριστόφια.

Το ενδιαφέρον είναι ότι το ΑΚΕΛ συνεννοήθηκε με το ΔΗΣΥ και προσπαθεί να κινήσει τη διαδικασία μέσω της Βουλής και όχι με τον Πρόεδρο Παπαδόπουλο, ο οποίος έχει την ιδιότητα του αρχηγού του κράτους, ενώ ήταν ενεργά αναμιγμένος στις εκτελέσεις. Πληροφορίες μας αναφέρουν ότι το ΑΚΕΛ βολιδοσκόπησε τον Τάσσο Παπαδόπουλο, κατά πόσον ήταν πρόθυμος να κάνει κάποιο βήμα για την αποκατάσταση των δολοφονηθέντων ΑΚΕΛιστών, για να εισπράξει ένα παγερό "όχι".

 

Τα γεγονότα

 

Το ΑΚΕΛ διατηρεί έναν κατάλογο από 23 άτομα τα οποία δολοφονήθηκαν από την ΕΟΚΑ. Ορισμένοι από αυτούς δολοφονήθηκαν μετά το τέλος του αγώνα, αλλά το ΑΚΕΛ θεωρεί ότι εκτελέστηκαν για πολιτικούς λόγους από ανθρώπους της ΕΟΚΑ. Οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών δεν παραδέχονται ότι η ΕΟΚΑ δολοφόνησε οποιονδήποτε για τα πολιτικά του φρονήματα. Ανέλαβαν την ευθύνη για τις εκτελέσεις μόνο οκτώ ατόμων με την κατηγορία της προδοσίας, αλλά αρνούνται να δώσουν οποιοδήποτε στοιχείο. Σε πόρισμα μελέτης που εξέδωσαν το Νοέμβριο του 2002 οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών, αναφέρουν πως τα οκτώ αυτά άτομα εκτελέστηκαν ως συνεργάτες των Άγγλων και "δεν θεωρείται σκόπιμο, ούτε υπάρχουν σχετικοί φάκελοι για να παρουσιαστούν. Αλλά κι αν ακόμα υπάρχουν, δεν πρόκειται να στηθούν δικαστήρια".

 

Επίσης, παραδέχονται τις δολοφονίες άλλων πέντε ατόμων, μεταξύ των οποίων και δύο γυναίκες, τους οποίους χαρακτηρίζουν θύματα της πολιτικής του ΑΚΕΛ κατά της ΕΟΚΑ. Για παράδειγμα, οι γυναίκες πυροβολήθηκαν από κουκουλοφόρους της ΕΟΚΑ για λόγους "αυτοπροστασίας", επειδή αποπειράθηκαν, κατά τους αγωνιστές, να τους βγάλουν τις μάσκες.

 

Η διαφορά των ΑΚΕΛικών

 

Η πραγματικότητα είναι πως η ΕΟΚΑ δολοφόνησε πολύ περισσότερους Δεξιούς παρά Αριστερούς. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της αποικιακής κυβέρνησης, συνολικά 230 Ελληνοκύπριοι εκτελέστηκαν ή πέθαναν εξ αιτίας της ΕΟΚΑ, από τους οποίους οι ΑΚΕΛικοί αποτελούν μια μικρή μειοψηφία. Αν και όσοι είχαν λόγο και ρόλο στις δολοφονίες οφείλουν να δώσουν εξηγήσεις για την κάθε ζωή που χάθηκε, η περίπτωση των ΑΚΕΛικών διαφέρει από τις υπόλοιπες, διότι οι εκτελέσεις αυτές έχουν ταυτιστεί από την ΕΟΚΑ με την "προδοσία" του ΑΚΕΛ.

 

Ως αποτέλεσμα των δολοφονιών, που έγιναν μαζεμένες το 1958, και της τρομοκρατίας που επεκτάθηκε και μετά το τέλος του αγώνα, δημιουργήθηκε μια περιρέουσα ατμόσφαιρα, σύμφωνα με την οποία το ΑΚΕΛ, ως κόμμα, ενεργούσε υπό την καθοδήγηση της Ιντέλιτζενς Σέρβις και πρόδιδε τον αγώνα της ΕΟΚΑ.

 

Δηλαδή, το ζήτημα δεν αφορά μόνο στη διερεύνηση μιας προς μια των περιπτώσεων των εκτελεσθέντων, για να διαφανεί εάν ήταν ή όχι προδότες, αλλά να τεκμηριωθεί ή να αναιρεθεί ο ισχυρισμός ότι το ΑΚΕΛ συνεργάστηκε με τους Άγγλους. Μια γενική παραδοχή από του Συνδέσμους Αγωνιστών ότι ενδεχομένως να έγιναν και λάθη, δεν μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητική συνδρομή στην αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας.

 

"Δεν υπάρχει τρόπος..."

 

Οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών δεν είναι πρόθυμοι να αποδεχτούν την πιθανότητα λάθους, ενώ επιμένουν να χαρακτηρίζουν την πολιτική διαφωνία του ΑΚΕΛ στον ένοπλο αγώνα "προδοσία". Όπως δήλωσε προχθές ο πρόεδρος των Συνδέσμων Θάσος Σοφοκλέους, δεν υπάρχει τρόπος διερεύνησης. "Είμαστε σε μια απόσταση 50 χρόνων, δεν έχουμε στοιχεία και δεν κρατούσαμε αρχείο, ώστε να εξετάσουμε τον κάθε ένα ξεχωριστά. Είναι σχεδόν αδύνατο. Νιώθουμε την αγωνία των συγγενών. Ποιοι είμαστε εμείς να αγγίξουμε την Ιστορία; Όσο υπήρχαν ζωντανοί οι ηγέτες του αγώνος, ο Διγενής και ο Μακάριος, εκείνοι είχαν δικαίωμα να τα αγγίξουν", είπε.

 

Με τη θέση αυτή συμφωνεί και ο Τ. Παπαδόπουλος, ο οποίος αν και παραδέχεται ότι μπορεί να έγιναν λάθη, θεωρεί αδύνατο να διερευνηθούν: "Εγώ δεν μπορώ να πω ποια περίπτωση είναι δίκαιη και ποια άδικη, ούτε πιστεύω, κανένας, εκ των υστέρων, μπορεί να αποβεί δικαστής", δήλωσε στις 28 Αυγούστου 2002.

 

Ενδεχομένως να είναι προβληματική μια διαδικασία διερεύνησης μιας προς μιας όλων των περιπτώσεων, αλλά αυτό μπορεί να κριθεί μόνο από το αποτέλεσμα μιας έρευνας και όχι εκ προοιμίου. Από την άλλη, εκείνο που μπορεί να διερευνηθεί ιστορικά και να υπάρξουν τεκμηριωμένες απαντήσεις, είναι οι ισχυρισμοί περί συνεργασίας του ΑΚΕΛ με τους Άγγλους.

 

Κλειδί ο Τάσσος Παπαδόπουλος

 

Στην περίπτωση αυτή, εκτός από τους Μακάριο και Γρίβα που δεν βρίσκονται στη ζωή, εξίσου σημαντική είναι η μαρτυρία του Προέδρου Παπαδόπουλου, ο οποίος ήταν ο υπεύθυνος της Παγκύπριας Επιτροπής Κυπριακού Αγώνα (ΠΕΚΑ). Όπως ανέφερε σε συνέντευξη τις Σελίδες τον Ιούλιο του 2002, "δουλειά μου ήταν να διεισδύουμε και να ελέγχουμε με ανθρώπους μας όλα τα οργανωμένα σύνολα, συλλόγους, επιμελητήρια, συντεχνίες, επαγγελματικές οργανώσεις κ.τ.λ". Βασικά, ο Τ. Παπαδόπουλος ήταν επικεφαλής ενός δικτύου πληροφοριοδοτών και ρουφιάνων, οι οποίοι συνέλεγαν πληροφορίες από τα σωματεία, κυρίως της Αριστεράς. Αυτές τις πληροφορίες τις αξιολογούσε και τις διαβίβαζε στον Γρίβα. Ήταν στη βάση και αυτών των πληροφοριών, που η ΕΟΚΑ υποστήριζε την άποψή της ότι το ΑΚΕΛ συνεργαζόταν με τους αποικιοκράτες.

 

Ως επικεφαλής της ΠΕΚΑ, ο Παπαδόπουλος ήταν και ο ιδεολογικός καθοδηγητής της Άλκιμου Νεολαίας ΕΟΚΑ (ΑΝΕ) και ο υπεύθυνος του περιοδικού "Εγερτήριον Σάλπισμα", που διανεμόταν δωρεάν στους μαθητές. Σε αυτό το έντυπο, διασώζονται αυθεντικές οι θέσεις του Τ. Παπαδόπουλου για το ζήτημα των εκτελέσεων. Ο Τ. Παπαδόπουλος, με ψευδώνυμο Δευκαλίων, υποστήριζε τότε αυτό που ισχυρίζονται σήμερα οι Σύνδεσμοι Αγωνιστών, ότι το ΑΚΕΛ πρόδωσε τον αγώνα της ΕΟΚΑ: "Διατί όμως η ερυθρά ηγεσία αντιστρατεύεται τον αγώνα μας;", έγραφε σε σχόλιό του, για να απαντήσει μόνος το ερώτημά του ως εξής: "Διότι εισέπραξε και εισπράττει τα βρετανικά αργύρια. Διότι ο Ζιαρτίδης και Σία έγιναν πράκτορες της Ιντέλλιτζενς Σέρβις. Και επειδή εισέπραξαν τα βρετανικά αργύρια και επειδή ετέθησαν εις την υπηρεσίαν της Ιντέλλιτζενς Σέρβις με αποκλειστικήν αποστολήν να ενταφιάσουν το Κυπριακόν, δεν διστάζουν οι γραικύλοι αυτοί να ενεργούν ως ενεργούν εναντίον της Πατρίδος των".

 

Πυζαμοφόροι "δραπέται"

 

Αναφερόμενος στην απόδραση του γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ Εζεκία Παπαϊωάννου από το νοσοκομείο Λευκωσίας, έγραφε: "Εννοούμεν ότι οι πυζαμοφόροι "δραπέται" και εν πολλώ "καταζητούμενοι" της Ακελικής ηγεσίας τυγχάνουν πολιτικού ασύλου υπό της ιδίας εξουσίας, ήτις τους κατεζήτει και δεν τους συνελάμβανε".

 

Ο Παπαδόπουλος υποστήριζε ότι η ηγεσία του ΑΚΕΛ ήταν προστατευμένη της Ιντέλιτζενς Σέρβις: "Τοιουτοτρόπως η εθνική επανάστασίς μας δεν έχει να αντιμετωπίση μόνον τα πάνοπλα στίφη του αγγλικού νεοναζισμού, αλλά και τα υπό διάφορα προσωπεία κρυβόμενα όργανα του, είτε αυτοί λέγονται Κουτσούκ - Ντενκτάς και συντροφία, ως Τούρκοι Σωβινιστές ηγέτες, είτε Ζιαρτίδης - Παπαϊωάννου - Φάντης - Κατσουρίδης - Παυλάκης - Μιχαηλίδης - Παρτασίδης - Χριστοδουλίδης και συντροφία, ως κομματικοί ηγέτες, είτε Πλουτής - Φιφής ως κρυφοί σύμβουλοι του Φουτ και της ακελικής κλίκας κατ' εντολήν της Ιντέλιτζενς".

 

Σε ό,τι αφορά τις εκτελέσεις, ο Τ. Παπαδόπουλος τοποθέτησε τον εαυτό του μεταξύ εκείνων που αποφάσιζαν ποιοι ήταν οι προδότες: "Φυσικά θλιβόμεθα όταν βρισκόμαστε εις την αναπότρεπτον ανάγκην να τιμωρήσωμεν ομοεθνείς μας, είτε ούτοι είναι αριστεροί, είτε οιασδήποτε άλλης παρατάξεως, Διεξάγομεν όμως αγώνα εθνικόν και δεν δυνάμεθα να επιτρέψωμεν εις ανθρωπάρια, τα οποία ουδέν μέχρι σήμερον προσέφεραν εις τον αγώνα μας, ως κόμμα να μας αντιστρατεύονται και επί τη ΒΑΣΕΙ ΣΧΕΔΙΟΥ ΚΑΙ ΟΔΗΓΙΩΝ να επιτίθενται εναντίον πραγματικών πατριωτών". Σε άλλο σημείωμα έγραφε: "Εκεί που η νουθεσία και η προειδοποίησις δεν φέρνουν αποτελέσματα, το σάπιον πρέπει να αποκόπτεται από τον αγωνιζόμενον λαόν μας. Το τίμημα της προδοσίας είναι ο θάνατος".

 

Ο Τ. Παπαδόπουλος ουδέποτε αναίρεσε τους ισχυρισμούς αυτούς. Ούτε η σημερινή ηγεσία του ΑΚΕΛ του ζήτησε ποτέ δημόσια κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, δηλώνει εξαιρετικά περήφανος για τη συμμετοχή του στην ΕΟΚΑ. Μόλις το 1999, όταν ο "Εγερτήριον Σάλπισμα" επανεκδόθηκε σε τόμο από το ΣΙΜΑΕ και αποστάληκε στις βιβλιοθήκες όλων των σχολείων, ο Τ. Παπαδόπουλος έγραφε στο εισαγωγικό σημείωμα ότι η έκδοση αποτελεί "μια νέα έγκυρη και αυθεντική μαρτυρία" και η αξία της έκδοσης είναι για "να δώσει στους νεότερους την ευκαιρία να κατανοήσουν πόση σημασία έχει στους εθνικούς αγώνες το αγωνιστικό φρόνημα, το πάθος και η αρραγής πίστη για την ανάγκη αγώνα για την ελευθερία και δικαίωση". Μέλος του αγώνα θεωρείτο τότε - όπως και σήμερα - η ταύτιση της αντίθεσης άποψης με την προδοσία.

Μακάριος Δρουσιώτης

Πολίτης

03/04/2005