Μακαριος Δρουσιώτης

Ο Γιαννάκης Ομήρου άνοιξε τον κύκλο της πολιτικής του δραστηριότητας το 1973 όταν συμμετείχε στην κατάληψη της Νομικής, την περίοδο της δικτατορίας στην Ελλάδα.   Η κατάληψη της Νομικής είχε ως αποτέλεσμα την εξέγερση του Πολυτεχνείου.  Η χούντα διέταξε τα τανκς να την καταστείλουν.

 

Τα τανκς που μπήκαν τότε στο Πολυτεχνείο ήταν τα υπερσύγχρονα για την εποχή τους ΑΜΧ 30, τα οποία αποσύρθηκαν πριν από μερικά χρόνια, ως αποτέλεσμα της συμφωνίας της ΔΑΣΕ για μείωση των εξοπλισμών.  Τελικά τα άρματα αυτά δωρήθηκαν στην Κύπρο.  Κατά ειρωνική συγκυρία, ο Γιαννάκης Ομήρου, ως υπουργός Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχει σήμερα υπό τη διοίκηση του τα άρματα που το 1973 πάτησαν κάτω από τις ερπύστριές τους, τους συμφοιτητές του.

 

Βεβαίως ο παραλληλισμός γίνεται για την Ιστορία.  Σήμερα, όπως αναφέρει και ο ίδιος στην αντεξέταση που ακολουθεί, ο στρατός και ο λαός στην Ελλάδα και στην Κύπρο, έχουν συμφιλιωθεί.

 

Ήταν στις επιδιώξεις σας η ανάληψη του Υπουργείου Άμυνας;

Ουδέποτε σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να γίνω υπουργός.  Ήμουν για 17 χρόνια κοινοβουλευτικός και δεν επιδίωξα ποτέ να εξασφαλίσω αξίωμα στην κυβέρνηση.

 

Συνεπώς ήταν μια έκπληξη.

Ναι ήταν μια μεγάλη έκπληξη, αλλά και πρόκληση.  Όταν έγινε εισήγηση για το όνομα μου στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, δεν δίστασα να αρνηθώ, ενόψει των κρίσιμων περιστάσεων που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας.

 

Όλοι όσοι αναλαμβάνουν τέτοια αξιώματα βάζουν μπροστά τους εθνικούς λόγους.

Δεν έχω την άποψη ότι είμαι ο καταλληλότερος Κύπριος για να αναλάβω υπουργός Άμυνας.  Θα έλεγα, όμως, ότι το Σ.Κ. ΕΔΕΚ αποτελεί εγγύηση για μια σωστή αμυντική πολιτική.

 

Όλοι ανέμεναν ότι ως υπουργός Άμυνας θα αναλάμβανε ο κ. Ευσταθίου.  Υπήρξε κάποιο παρασκήνιο;

Δεν το γνωρίζω.  Εκείνο που ξέρω είναι ότι υπήρξε ομόφωνη απόφαση του Πολιτικού Γραφείου να εκπροσωπήσω το Σ.Κ. ΕΔΕΚ στο υπουργείο Άμυνας.

 

Φυσιολογικά το υπουργείο Άμυνας θα έπρεπε να το αναλάβει ο κ. Χατζηδημητρίου.

Το σκεπτικό του Πολιτικού Γραφείου ήταν πως η ΕΔΕΚ θα έπρεπε να εκπροσωπηθεί στην κυβέρνηση με τον πιο ψηλόβαθμο αξιωματούχο, μετά τον αρχηγό του κόμματος.

 

Έγινε δηλαδή ιεραρχική αξιολόγηση των στελεχών;

Ακριβώς.

 

Βεβαίως ο κ. Χατζηδημητρίου μάλλον δεν θα ενδιαφερόταν να συμμετέχει στην κυβέρνηση Κληρίδη.

Δεν συζητήθηκε αυτό το θέμα και δεν μπορώ να δώσω απάντηση.

 

Έχετε συνεργασία με τον κ. Χατζηδημητρίου;

Ναι υπάρχει απόλυτη συνεργασία.  Ήδη έχουμε συζητήσει για τα θέματα της άμυνας και συμφωνήσαμε να έχουμε τακτικές εβδομαδιαίες συναντήσεις.  Υπάρχουν εξάλλου μεταξύ μας ισχυροί συναγωνιστικοί δεσμοί, οι οποίοι δεν επιτρέπουν ανταγωνισμούς.

 

Υπάρχει όμως διαφορά στις αντιλήψεις, αφού ο κ. Χατζηδημητρίου μιλά για δεξιά στροφή της ΕΔΕΚ.

Σέβομαι την άποψη του κ. Χατζηδημητρίου, αλλά διαφωνώ.  Αυτή η συνεργασία έγινε σε μια κρίσιμη περίοδο, όπου υπάρχουν ιδιάζουσες περιστάσεις.  Δεν είναι η ώρα για ιδεολογικές αντιπαραθέσεις επί του εθνικού.

 

Η ιδεολογική αντιπαράθεση είναι υγιές φαινόμενο σε μια δημοκρατία.

Δεν εννοώ να υπάρξει ισοπέδωση των ιδεολογιών, ούτε θα σταματήσουμε να έχουμε συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις που είναι συστατικό στοιχείο λειγουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος.  Εκείνο που επιβάλλεται είναι να μην υπάρχουν αντιπαραθέσεις στο εθνικό θέμα.

 

Γιατί δεν εφαρμόστηκε αυτή η πολιτική συναίνεσης και στην προηγούμενη πενταετία;

Οι προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες βρέθηκε η ΕΔΕΚ να μετέχει σε αυτή την κυβέρνηση είναι εντελώς διαφορετικές.  Η προηγούμενη κυβέρνηση δεν στηρίχθηκε πάνω σε μια ελάχιστη συμφωνία.  Σε αντίθεση με σήμερα σχηματίστηκε η λεγόμενη συγκυβέρνηση, χωρίς πολιτική πρόταση.  Απλώς έγινε η κατανομή της εξουσίας χωρίς να υπάρχει πρόγραμμα.

 

Καλλιεργείται ήδη η εντύπωση ότι δεν θα αντέξει για πολύ καιρό η συνεργασία σας με τον Κληρίδη.

Η ΕΔΕΚ είχε μια ολοκληρωμένη στρατηγική.  Στόχος μας ήταν να εφαρμόσουμε μια πολιτική που να εκπροσωπεί τις απόψεις της ΕΔΕΚ στο εθνικό και στα εσωτερικά θέματα.  Στο βαθμό που αυτή η δέσμευση εφαρμόζεται, η ΕΔΕΚ θα είναι στην κυβέρνηση.

 

Σε ποιο βαθμό θα ανεχθείτε την οποιαδήποτε παρέκκλιση;

Η ΕΔΕΚ δεν θα κάνει την παραμικρή έκπτωση στις αρχές της, αλλά δεν ξεκινούμε αυτή τη συνεργασία με αρνητικές προσεγγίσεις.

 

Ήδη ασκείται κριτική στην ΕΔΕΚ σε ό,τι αφορά την ισχυριζόμενη συμμετοχή του κ. Σολωμή στο πραξικόπημα.

Εμείς έχουμε πει πως αν υπάρχουν στοιχεία θα πρέπει να κατατεθούν και να διερευνηθούν.

 

Κι αν πειστείτε ότι υπήρξε συμμετοχή του κ. Σολωμή στο πραξικόπημα τι θα κάνετε;

Εάν προκύψει τέτοιο θέμα θα το χειριστούν τα συλλογικά όργανα της ΕΔΕΚ μέσα στα πλαίσια της διακηρυγμένης τους πολιτικής.

 

Ποια είναι τα δικά σας κριτήρια για να θεωρηθεί κάποιος πραξικοπηματίας;

Η αναφορά στην πρόταση ενότητας και προοπτικής είναι σαφής.  Πρόσωπα τα οποία πήραν ενεργό μέρος στο πραξικόπημα δεν πρέπει να διορίζονται σε υπεύθυνες θέσεις.

 

Εσείς, ως εκφωνητής του ελεύθερου ραδιοσταθμού της Πάφου, όταν σας βομβάρδιζαν από τη θάλασσα, σκεφτήκατε ποτέ ότι θα συγχωρούσατε αυτούς τους ανθρώπους;

Εμείς είπαμε ξεκάθαρα τη θέση μας.  Η προδοσία δεν παραγράφεται, η μνήμη θα πρέπει να παραμείνει αλώβητη και οι ένοχοι πρέπει να δακτυλοδείχνονται από την Ιστορία.  Απ’ εκεί και πέρα οι σημερινές συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις πρέπει να επικεντρώνονται στις σημερινές υπαρκτές πολιτικές και κοινωνικές αντιθέσεις.

 

Πότε προέκυψε στην ΕΔΕΚ αυτή η προσέγγιση;

Εμείς είμαστε οι πρώτοι που διακηρύξαμε την ανάγκη της λαϊκής συμφιλίωσης, όπως το είχε κάνει και ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1981.

 

Ναι αλλά ο Παπανδρέου αποκατέστησε την Εθνική Αντίσταση, δηλαδή τα θύματα του διχασμού και όχι τους ταγματασφαλίτες και τους Χίτες.

Δεν έχει καμιά σημασία αυτό.  Κι εμείς είμαστε υπέρ της λαϊκής συμφιλίωσης χωρίς την παραγραφή της ιστορικής μνήμης.

 

Την τελευταία πενταετία ο υπουργός Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας παραβρίσκεται στο ετήσιο μνημόσυνο του Γρίβα.  Εσείς θα κάνατε μια τέτοια ενέργεια για χάρη της εθνικής συμφιλίωσης;

Είναι γνωστές οι απόψεις μας για τη δράση του Γρίβα την περίοδο της ΕΟΚΑ Β΄.  Αυτή η προσέγγιση δεν μου επιτρέπει ούτε ως υπουργός ούτε ως άτομο να παρευρεθώ σε ένα τέτοιο μνημόσυνο, ή οποιαδήποτε άλλη εκδήλωση για τον Γρίβα.

 

Γιατί δεν κατεβήκατε στις εκλογές με σύνθημα τη λαϊκή συμφιλίωση;

Είναι πολύ λανθασμένη αυτή η εντύπωση.  Την εθνική συμφιλίωση την είχε διακηρύξει ο Βάσος Λυσσαρίδης από το 1974, φορώντας ακόμη το ματωμένο πουκάμισο από τη δολοφονία του Δώρου Λοϊζου.  Ήταν από τότε που ο Λυσσαρίδης μίλησε για λαϊκή ενότητα.

 

Η ΕΔΕΚ, ωστόσο, εισήγαγε, μετά τη δολοφονία του Δώρου Λοϊζου τη θεωρία του μεταπραξικοπήματος θεωρώντας ως επικεφαλής αυτής της συνταγματικής ανωμαλίας τον Κληρίδη.

Ασφαλώς είχαμε μιλήσει κατ’ επανάληψιν ότι την περίοδο εκείνη υπήρχαν συνταγματικά ελλείμματα, σε ό,τι αφορούσε τη διάδοχο κατάσταση και το μεταπραξικόπημα.  Αυτή η ανωμαλία θεραπεύτηκε με την επιστροφή του Μακαρίου.  Και η ΕΔΕΚ πρωτοστάτησε στον αγώνα αυτό.

 

Ο Λυσσαρίδης είχε παράπονο διότι το κράτος δεν ενδιαφέρθηκε να εξιχνιάσει την απόπειρα δολοφονίας του Δώρου Λοϊζου.  Θα ανοίγατε ξανά το φάκελο;

Η λαϊκή συμφιλίωση δεν σημαίνει παραγραφή εγκλημάτων.  Είναι η απαίτηση του κάθε νομιμόφρονα πολίτη, εάν υπάρξουν στοιχεία που να μπορούν να θεμελιώσουν την καταδίκη οποιουδήποτε προσώπου, αυτό πρέπει να γίνει ακόμη και τώρα.

 

Αφού δεν έγινε πριν τόσα χρόνια θα γίνει τώρα;

Υπάρχει πόρισμα με πολλά κενά.  Μόλις πριν από δύο χρόνια ζητήσαμε από το Γενικό Εισαγγελέα να ανοίξει ξανά το φάκελο.  Υπάρχουν προβλήματα.  Αλλά αυτό είναι στην αρμοδιότητα του γενικού Εισαγγελέα.

 

Αυτά είναι τα τυπικά.  Όταν μια κυβέρνηση θέλει, βρίσκει και τους τρόπους και τις διαδικασίες.

Ο Γενικός Εισαγγελέας μας πληροφόρησε ότι δεν έγινε τότε σωστή έρευνα.  Μάρτυρες που έπρεπε να είχαν ανακριθεί δεν ανακρίθηκαν.  Ο Γενικός Εισαγγελέας είναι αυτός που θα κρίνει.  Σε ό,τι αφορά εμένα προσωπικά δεν θα πάψω ποτέ να ενεργώ προς αυτή την κατεύθυνση.  Πληγές σαν κι αυτή του Δώρου Λοϊζου δεν πρόκειται να κλείσουν ποτέ.

 

Πάντως ο κ. Κληρίδης ήταν αυτός που εισήγαγε τη θεωρία της βίας και της αντιβίας, εξισώνοντας τη δράση της ΕΟΚΑ Β΄με εκείνη των ομάδων Λυσσαρίδη.

Η δική μας η θέση είναι ξεκάθαρη.   Δεν μπορεί να γίνεται παραλληλισμός μεταξύ της ξενοκίνητης δράσης της ΕΟΚΑ Β΄και του δικού μας αγώνα για στήριξη της Δημοκρατίας.

 

Τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου έχουν μια συλλογική ευθύνη.  Πώς μπορεί η ΕΔΕΚ να συμμετέχει από τη στιγμή που καταψήφισε τον προϋπολογισμό που διανύουμε;

Δεν νομίζω ότι υπάρχει αντινομία.  Υπάρχει μια συγκεκριμένη πολιτική θέση, ότι εκεί που συμφωνούμε το εκφράζουμε.  Εκεί που διαφωνούμε καταψηφίζουμε και ασκούμε κριτική.  Θα γίνεται, όμως, προσπάθεια, για ομοφωνία και συναίνεση.

 

Θα συνεχίσετε να μετέχετε στο Εθνικό Συμβούλιο;

Ναι εξακολουθώ να είμαι αντιπρόεδρος του κόμματος και υπό αυτή την ιδιότητα θα συμμετέχω.  Δεν υπάρχει στην ΕΔΕΚ πρόβλημα ασυμβίβαστου.

 

Πώς βρεθήκατε στην πολιτική;

Είμαι στη μαχόμενη πολιτική από 18 χρόνων.  Συμμετείχα στην εξέγερση στη Νομική Σχολή το 1973 και ακολούθως στο Πολυτεχνείο.

 

Πώς αισθάνεται ένας άνθρωπος που πολύ νέος τα έβαλε με τον στρατό να είναι στα πενήντα του επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων;

Ο στρατός σήμερα δεν έχει καμιά σχέση με αυτό του 1970.  Οι ένοπλες δυνάμεις στην Ελλάδα και στην Κύπρο έχουν πλήρως εκδημοκρατιστεί.

 

Ξέρετε ότι τα ΑΜΧ 30 που έφθασαν πρόσφατα στην Κύπρο ήταν αυτά που μπήκαν στο Πολυτεχνείο το 1973;

Ειλικρινά όχι.  Αλλά δεν μπορεί να γίνει οποιαδήποτε διασύνδεση.

 

Σίγουρα.  Απλώς επισημαίνω τη συγκυρία, ότι έχετε υπό τις διαταγές σας τα άρματα που το 1973 έστρεψαν τις κάννες τους εναντίον σας.

Νομίζω ότι αυτή η συγκυρία τιμά κι εμένα και το στρατό, διότι από τότε πολλά έχουν αλλάξει.  Ο στρατός και ο λαός στην Ελλάδα είναι σήμερα συναδελφωμένοι.

 

Σκεφτήκατε να υπογράφετε ως Ιωάννης Ομήρου;

Όχι.  Το όνομα μου είναι Γιαννάκης και δεν συντρέχει κανένας λόγος να το αλλάξω.

Μακάριος Δρουσιώτης

Φιλελεύθερος

15/03/1998