Μακαριος Δρουσιώτης

Τον περασμένο Σεπτέμβριο άρχισε μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μια συζήτηση κατά πόσο ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος. Αφορμή για τη συζήτηση ήταν η διαπίστωση ότι η διδακτορική διατριβή του είχε κατεβεί από την ιστοσελίδα του Κέντρου Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η απόσυρση της διατριβής δημιούργησε την εύλογη υποψία ότι ήταν αποτέλεσμα αντιγραφής και το πανεπιστήμιο την ακύρωσε. Τελικά, ο Νίκος Χριστοδουλίδης έδωσε στη δημοσιότητα βεβαίωση του Πανεπιστημίου Αθηνών ότι όντως είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος, αλλά δεν απάντησε στο ερώτημα γιατί το κρύβει.

 

Το διδακτορικό του Χριστοδουλίδη είναι για το Κυπριακό και ειδικά για την περίοδο 1977-1990. Ένας διδακτορικός τίτλος για το Κυπριακό είναι το ιδανικό προσόν για έναν υποψήφιο Πρόεδρο. Η επιστημονική γνώση για το πρώτο εθνικό πρόβλημα της χώρας θα έπρεπε να ήταν στην πρώτη γραμμή της επικοινωνιακής στρατηγικής του υποψηφίου Προέδρου. Θα ανάμενε κανείς ότι εν όψει εκλογών ο Χριστοδουλίδης θα εξέδιδε την εργασία του σε βιβλίο. Αντί αυτού το απέσυρε από τη δημόσια πρόσβαση. Τι συμβαίνει, λοιπόν, με το διδακτορικό του Χριστοδουλίδη;

 

Είχα την ευκαιρία να διαβάσω τη διδακτορική διατριβή του Νίκου Χριστοδουλίδη. Μια γενική παρατήρηση είναι ότι στηρίζεται σε βιβλία και δεν έχει σχεδόν καθόλου αναφορές σε πρωτογενείς πηγές. Κατά τα άλλα αποτελεί μια αξιοπρεπή συρραφή των εξελίξεων στο Κυπριακό την περίοδο 1977-1990. Η μελέτη καλύπτει την περίοδο της προεδρίας Κυπριανού και το πρώτο μισό της θητείας του Γιώργου Βασιλείου και συγκρίνει τις πολιτικές και τις στρατηγικές τους.

 

Τα συμπεράσματά του είναι κόλαφος για τον Κυπριανού. Ο Χριστοδουλίδης περιγράφει έναν ηγέτη απροσάρμοστο στις διεθνείς εξελίξεις. Ο Κυπριανού, χωρίς ρεαλιστικές παραστάσεις για τα μεγέθη και τις δυνατότητες της μικρής Κύπρου διαχειρίστηκε το Κυπριακό καθοδηγούμενος από τις πεποιθήσεις του στα πλαίσια του Τρίτου Κόσμου και απέρριπτε οποιαδήποτε παρέμβαση από τον αμερικανικό παράγοντα. (Ένα δείγμα της κριτικής προς τον Κυπριανού μπορείτε να διαβάσετε εδώ)

 

Από την άλλη ο Βασιλείου αναδεικνύεται ως ένας ηγέτης που είχε προσαρμοστεί με τις διεθνείς εξελίξεις και επεδίωξε να εντάξει το Κυπριακό σε ένα πλαίσιο διεθνών συμμαχιών, με κορυφαία στιγμή την αίτηση ένταξης στην ΕΕ. (Εδώ ένα δείγμα των αναφορών του Χριστοδουλίδη στον Βασιλείου). Με λίγα λόγια, τα γεγονότα που παραθέτει ο Χριστοδουλίδης απομυθοποιούν την απορριπτική σχολή του Κυπριανού και προκρίνουν τον ρεαλισμό του Γιώργου Βασιλείου.

 

Μια άλλη πτυχή που αναδεικνύεται μέσα από την ερευνητική εργασία του Νίκου Χριστοδουλίδη ήταν ο αρνητικός ρόλος της Σοβιετικής Ένωσης στην κρίση του 1974. Η Μόσχα ευνοούσε την εισβολή διότι αποσταθεροποιούσε το ΝΑΤΟ στην ανατολική μεσόγειο. Ο Χριστοδουλίδης παραθέτει τη μαρτυρία του ΒΓΓ του ΑΚΕΛ Αντρέα Φάντη, ο οποίος τον Ιούλιο του 1974 βρισκόταν για διακοπές στη Μόσχα. Σύμφωνα με τον Φάντη το Διεθνές Τμήμα του Κομμουνιστικού Κόμματος αντιτάχθηκε στην οργάνωση διαμαρτυρίας για την τουρκική εισβολή. (Ένα απόσπασμα δημοσιεύεται εδώ) Μέσω της καταγραφής των γεγονότων, με ειδική μνεία στο αμερικανοκαναδικό σχέδιο του 1978, ο Χριστοδουλίδης υιοθετεί την άποψη ότι η διαιώνιση της διαίρεσης της Κύπρου ευνοούσε τα ρωσικά συμφέροντα.

 

Στη συνέντευξη του στο podcast Legal Matters ο Χριστοδουλίδης είπε πως όταν ήταν φοιτητής, το δωμάτιο του ήταν διανθισμένο με σημαίες του Βυζαντίου και συνθήματα του «Δεν Ξεχνώ». Ακολούθως, είπε, αναθεώρησε και έγινε μετριοπαθής. Απέδωσε τη  μεταστροφή του στον καθηγητή Θεόδωρο Κουλουμπή. Ωστόσο απέκρυψε το ότι η αναθεώρηση του έγινε μέσα από τη διδακτορική του εργασία, υπό την καθοδήγηση του Κουλουμπή. Προφανώς ντρέπεται να υποστηρίξει δημόσια την έρευνα του και προτίμησε να την κρύψει. Ο Χριστοδουλίδης, λοιπόν, ξέχασε τον Κουλουμπή και με νέο μέντορα τον Νίκο Κατσουρίδη επένδυσε πολιτικά στις «καλές σχέσεις» με τη Μόσχα, το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ. Στην τελευταία μεγάλη ευκαιρία για τη λύση του Κυπριακού, μιμήθηκε τον Σπύρο Κυπριανού, συνδράμοντας στο ναυάγιο των συνομιλιών.

 

Στα δικαστήρια

Ο Χριστοδουλίδης αυτοπροσδιορίζεται ακαδημαϊκός επειδή πριν 20 χρόνια έκανε μια εργασία για το Κυπριακό. Η ακαδημαϊκή ιδιότητα δεν αποκτάται μόνο με μια εργασία, αλλά με την ακαδημαϊκή δραστηριότητα, τη διδασκαλία και τις δημοσιεύσεις. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης διεκδίκησε την ακαδημαϊκή ιδιότητα όχι από την έδρα του δασκάλου αλλά από τις αίθουσες των δικαστηρίων και με κίνητρο την επαγγελματική εξασφάλιση.

 

Το 2009 έκανε αίτηση για τη βαθμίδα του λέκτορα ή του επίκουρου καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Το εκλεκτορικό σώμα του πρόσφερε θέση λέκτορα. Ο εσωτερικός ελεγκτής του πανεπιστημίου υπέδειξε ότι η διαδικασία παραβίαζε τη δεοντολογία του Πανεπιστημίου διότι ο πρόεδρος της ειδικής επιτροπής που τον αξιολόγησε είχε αναπτύξει «στενές διαπροσωπικές σχέσεις» με τον Χριστοδουλίδη. Το ίδιο ίσχυε για άλλο ένα μέλος της επιτροπής. Παρ’ όλα αυτά η Σύγκλητος και το Συμβούλιο του Πανεπιστημίου του πρόσφεραν τη θέση.

 

Δύο μήνες αργότερα το Συμβούλιο ανακάλεσε την απόφασή του και ακύρωσε τον διορισμό του διότι διαπίστωσε ότι παράτυπα του δόθηκε η θέση, επειδή η εκλογή του δεν εξασφάλισε την πλειοψηφία των μελών της εξεταστικής επιτροπής. Από τα 14 μέλη της επιτροπής ψήφισαν μόνο οι 5 υπέρ του (εκ των οποίων οι δύο ήταν οι φίλοι του!) Έγινε νέα ψηφοφορία κατά την οποία ψήφισαν 7 υπέρ, 3 εναντίον, 2 αποχές και απουσίαζε ο ένας. Αλλά και πάλι υπολειπόταν μια ψήφος για να εξασφαλίσει πλειοψηφία.

 

Μετά την ακύρωση του διορισμού του ο Χριστοδουλίδης προσέφυγε στο διοικητικό δικαστήριο διεκδικώντας τη θέση. Η προσφυγή του απορρίφθηκε το 2012. Ακολούθως προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο και το 2018, ενώ ήταν ήδη υπουργός Εξωτερικών, το Ανώτατο έκρινε νόμιμο το διορισμό του από το 2009. Το Πανεπιστήμιο του πρόσφερε τη θέση, ο Χριστοδουλίδης την αποδέχτηκε, και ακολούθως ζήτησε 4 χρόνια άδεια άνευ απολαβών. Το Πανεπιστήμιο αρνήθηκε, όπως αρνήθηκε και στον πρώην υπουργό Παιδείας Αντρέα Δημητρίου, διότι το σύνταγμα απαγορεύει τη διπλοθεσία σε υπουργούς. Ο Χριστοδουλίδης προσέφυγε ξανά στο δικαστήριο, ενώ έκανε παρασκήνιο να αλλάξει ο Νόμος για να του επιτραπεί να πάρει άδεια άνευ απολαβών, μέχρι να ξεκαθαρίσει το πολιτικό του μέλλον. Τελικά απέτυχε η προσπάθεια να αλλάξει η νομοθεσία και το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε τελεσίδικα ότι δεν δικαιούται τη θέση στο Πανεπιστήμιο.

 

Η τελευταία απόφαση του δικαστηρίου εκδόθηκε το 2021, όταν ήταν βέβαια η υποψηφιότητά του. Διεκδικούσε δηλαδή την ψήφο του λαού για να κυβερνήσει την Κύπρο και τη θέση του λέκτορα από τα δικαστήρια για να είναι εξασφαλισμένος στην περίπτωση που θα χάσει τις εκλογές.

 

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είχε πάντα κατά νουν την πολιτική καριέρα. Δεν ήταν όμως πρόθυμος να ρισκάρει την ασφάλεια του δημοσίου. Το 2013 είχε συμφωνήσει με τον Αβέρωφ Νεοφύτου να γίνει διευθυντής του γραφείου του, αλλά θα εξασφάλιζε άδεια άνευ απολαβών για να μην παραιτηθεί από το δημόσιο. Τελικά, αποσπάστηκε στο Προεδρικό ως διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του Προέδρου και τον Απρίλιο του 2014 «ανέλαβε καθήκοντα» κυβερνητικού εκπροσώπου. Αυτή ήταν μια ειδική ρύθμιση για να μη χάσει την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου. Ο μισθός και τα ωφελήματα ήταν τα ίδια με εκείνα του πολιτικού διορισμού. Και όταν έγινε υπουργός Εξωτερικών και υποχρεωτικά παραιτήθηκε, προσπάθησε να διασφαλίσει το επαγγελματικό του μέλλον διασώζοντας το διορισμό στο πανεπιστήμιο μέσω των δικαστηρίων.

 

Με απλά λόγια ο Χριστοδουλίδης θέλει να κυβερνήσει αυτή τη χώρα αλλά δεν είναι πρόθυμός ν’ αναλάβει κανένα προσωπικό ρίσκο. Για να φτάσει στην προεδρική καρέκλα απαρνήθηκε την επιστημονική του γνώση, που είναι τα ιερά και τα όσια του καθενός που προσδιορίζεται ακαδημαϊκός, γυρίζοντας τριάντα χρόνια πίσω και στα συνθήματα της φοιτητικής του ζωής.

Μακάριος Δρουσιώτης

31/01/2023