Το Βαθύ Κράτος
Τουρκία - Ελλάδα - Κύπρος
Μακάριος Δρουσιώτης
Ahmet An
Desmond Fernandes
Iskender Ozden
Αλφάδι, Λευκωσία 2005
Αριθμός σελίδων: 220
ISBN: 9963-631-07-X
Πρώτη εκτύπωση: 1.000 αντίτυπα
Επικοινωνία: e-Mail: alfadibooks@gmail.com
Το βαθύ κράτος είναι ένας ορισμός που παραπέμπει στον υπόγειο ρόλο του στρατού στην πολιτική ζωή της Τουρκίας. Πρόκειται για ένα μηχανισμό εξουσίας, ο οποίος ελέγχεται και καθοδηγείται από τις Ένοπλες Δυνάμεις και επιβάλλει την πολιτική του τόσο στα εσωτερικά όσο και στα διεθνή ζητήματα. Το τουρκικό βαθύ κράτος βρισκόταν πίσω από όλα τα στρατιωτικά πραξικοπήματα που έγιναν στην Τουρκία από το 1961 και μετά. Ήταν αυτό που κινούσε τους μηχανισμούς καταστολής εις βάρος των αριστερών κινημάτων και για την εξόντωση των Κούρδων.
Σε ότι αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο το τουρκικό βαθύ κράτος εξέφρασε την εθνικιστική πολιτική, που ήταν και η επίσημη τουρκική πολιτική για μισό αιώνα. Η πρώτη δυναμική παρέμβαση του στις πολιτικές εξελίξεις ήταν το πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, τον Σεπτέμβριο του 1955. Έργο του ήταν και η ίδρυση της οργάνωσης ΤΜΤ στην Κύπρο, η οποία ποδηγέτησε τους Τουρκοκύπριους από το 1958 μέχρι το 2002.
Παρά το ότι ο όρος βαθύ κράτος αφορά κυρίως την Τουρκία, τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος είχαν το δικό τους βαθύ κράτος. Στην Ελλάδα εδραιώθηκε στα τέλη του Β Παγκοσμίου Πολέμου και κατάφερε να ελέγξει την εσωτερική πολιτική ζωή της χώρας, μέχρι την πτώση της δικτατορίας, το 1974. Με την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το βαθύ κράτος μεταγγίστηκε στην Κύπρο από τις δύο μητέρες πατρίδες. Το τουρκικό βαθύ κράτος είχε ως παράρτημα του στην Κύπρο την ΤΜΤ, η οποία είχε για πολιτικό καθοδηγητή τον Ραούφ Ντενκτάς. Το ελληνικό βαθύ κράτος ίδρυσε ένα δικό του παρακλάδι, μέσω του πανίσχυρου υπουργού Εσωτερικών, Πολύκαρπου Γιωρκάτζη. Το κυπριακό βαθύ κράτος, που είχε δύο αυτόνομα σκέλη, το ελληνοκυπριακό και το τουρκοκυπριακό, επιβλήθηκε πλήρως στο εσωτερικό της Κύπρου, προτού καν ανακηρυχθεί η ανεξαρτησία.
Ο κοινός παρονομαστής που είχαν μεταξύ τους το τουρκικό, το ελληνικό και το κυπριακό βαθύ κράτος ήταν η σχέση και η εξάρτηση τους από τους μηχανισμούς ψυχολογικού πολέμου που είχαν ιδρύσει οι ΗΠΑ, στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου. Οι ΗΠΑ, για να αντιμετωπίσουν τον κομμουνιστικό εχθρό στα κράτη που τελούσαν υπό την επιρροή τους, δημιούργησαν ένα δίκτυο οργανώσεων που ονομαζόταν “Stay Behind”, με σκοπό να πολεμήσουν από τα μετόπισθεν τους κομουνιστές, σε περίπτωση που ανέρχονταν στην εξουσία είτε με εκλογές είτε ύστερα από ένοπλα κινήματα. Οι οργανώσεις αυτές, που επικράτησαν να λέγονται Gladio (από το όνομα της Ιταλικής οργάνωσης η οποία ήταν και η ισχυρότερη) επιβάλλονταν σε όλα τα αριστερά κινήματα με τρομοκρατικές μεθόδους.
Στις οργανώσεις αυτές έβρισκαν συνήθως καταφύγιο άνθρωποι του υπόκοσμου, οι οποίοι δημιουργούσαν τις δικές τους τοπικές αυτοκρατορίες. Ο συνδυασμός της εθνικιστικής ιδεολογίας, των προσωπικών φιλοδοξιών, των οικονομικών συμφερόντων, της αστείρευτης δίψας για την εξουσία, με την προστασία και τη στήριξη που τους παρείχαν οι υπηρεσίες ψυχολογικού πολέμου των ΗΠΑ, δημιούργησαν ένα αυταρχικό σύστημα εξουσίας, το οποίο παρεμπόδισε την ομαλή εξέλιξη της δημοκρατίας τόσο στην Τουρκία όσο και στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Οι μηχανισμοί αυτοί άρχισαν να καταρρέουν μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, το 1990. Όμως, στην Τουρκία το βαθύ κράτος παρέμεινε ζωντανό μέχρι και τις μέρες μας και δίνει ακόμη τη μάχη για να διατηρήσει την επιρροή του, υπονομεύοντας την προσπάθεια εκδημοκρατισμού της χώρας, μέσω της διαδρομής που έχει ξεκινήσει για την Ευρώπη.
Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει τρεις αξιόλογες μελέτες που αναφέρονται στην ίδρυση και τη δράση των παρακρατικών οργανώσεων στις τρεις χώρες, με έμφαση στο τουρκικό βαθύ κράτος:
- Μια μελέτη του Μακάριου Δρουσιώτη, παρμένη από το βιβλίο του ΕΟΚΑ Β και CIA, η οποία περιγράφει τη σχέση μεταξύ των οργανώσεων Gladio της Τουρκίας, της Ελλάδας και της Κύπρου και τις επιπτώσεις που είχε η δράση τους στο Κυπριακό.
- Δύο μελέτες του Τουρκοκύπριου ερευνητή Αχμέτ Αν, οι οποίες αναφέρονται στα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 1955 στην Κωνσταντινούπολη και στο ρόλο της ΤΜΤ στο κυπριακό πρόβλημα.
- Μια μελέτη των Desmond Fernandes και Iskender Ozden που αναλύει σε βάθος την ίδρυση και τη δραστηριότητα του τουρκικού παρακράτους, με επίκεντρο την εξουδετέρωση του κουρδικού κινήματος.
- Δημοσιεύεται, επίσης, ως παράρτημα, η προσωπική μαρτυρία ενός στελέχους του κυπριακού παρακράτους, του Γεώργιου Λαγοδόντη, ο οποίος υπήρξε το δεξί χέρι του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, από το τέλος του αγώνα της ΕΟΚΑ μέχρι το 1962.
Όλες οι μελέτες, καθώς και το παράρτημα, συνθέτουν μια πλήρη εικόνα, αυτού που αποκαλείται βαθύ κράτος στην Τουρκία, καθώς και των αντίστοιχων φορέων υπόγειας εξουσίας στην Ελλάδα και την Κύπρο.