Μακαριος Δρουσιώτης

Ο Πλουτής Σέρβας ήταν ο πρώτος Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ και αντικαταστάθηκε από τον Φιφή Ιωάννου.  Ακολούθως την ηγεσία του κόμματος ανέλαβε ο Εζεκίας Παπαϊωάννου, με τον οποίο διαφώνησαν από το 1950.  Αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης ήταν η αποπομπή του Σέρβα από το κόμμα.

 

Μισό αιώνα από τότε και δέκα σχεδόν χρόνια από το θάνατο του Παπαϊωάννου, ο Πλουτής Σέρβας δεν κρύβει το πάθος που έχει εναντίον του.  Το ίδιο ισχύει και για τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.  Αν και οι απόψεις που σήμερα εκφράζει υιοθετούνται από πολλούς, εντούτοις ο Πλουτής Σέρβας δεν τα καταφέρνει να διαχωρίσει τα επιχειρήματα από τις προσωπικές συμπάθειες και αντιπάθειες του.  Αυτό είναι το αρνητικό του.  Στα θετικά του καταλογίζονται η επιμονή του στα 90 του χρόνια να διαβάζει, να γράφει, να ψάχνεται και να επιμένει να παρέμβει στις εξελίξεις.

 

Διαβάζοντας τα βιβλία σας διακρίνω λίγο πάθος ενάντια στον Μακάριο.

Γιατί το λες λίγο.

 

Ωραία, αρκετό.

Γιατί το λες αρκετό.

 

Τι είναι;

Ο Μακάριος είναι ο καταστροφέας της Κύπρου.

 

Γιατί το λέτε αυτό;

Γιατί ήταν εθνικιστής με τα όλα του, αλλά πολιτικός ήταν μηδέν.

 

Ποιο ήταν το μοιραίο του σφάλμα;

Η εμμονή του στην Ένωση.  Η Κύπρος σε καμία περίπτωση δεν προσφερόταν για Ένωση με την Ελλάδα.

 

Εννοείτε ότι δεν έπρεπε να γίνει ο αγώνας της ΕΟΚΑ;

Ναι, δεν έπρεπε να γίνει.  Πρώτα απ’ όλα δεν λήφθηκε υπόψη ο γεωγραφικός μας χώρος.  Κανένας δεν μπορεί στα σοβαρά να υποστηρίξει ότι ένα νησί τόσο μακριά από τον εθνικό κορμό μπορούσε να ενωθεί μαζί του.

 

Μετά από τον Μακάριο, τη μεγαλύτερη ευθύνη ποιος τη φέρει:

Μέχρι τελευταίως θεωρούσα ως πρώτο υπεύθυνο τον Μακάριο.  Τελευταίως, κι αφού μελέτησα πιο προσεκτικά την ιστορία της Κύπρου, βρήκα ότι ο Εζεκίας Παπαϊωάννου ξεπέρασε στις ευθύνες τον Μακάριο.

 

Και ο Γρίβας;

Τον Γρίβα δεν μπορείς να τον βάλεις στην πρώτη σειρά των ανθρώπων που έχουν ευθύνες.  Ήταν ένας Κύπριος πατριώτης, φλεγόμενος με το όνειρο της Ένωσης.  Ταυτόχρονα ήταν και αλαζών, στο βαθμό που ήταν και ο Μακάριος.  Όταν είδε πως ο Μακάριος έκανε τη στροφή προς το εφικτό και εγκατέλειψε την Ένωση, έκανε εκείνα που έκανε.

 

Εσείς, τότε που διαμορφώνονταν οι εξελίξεις, τι απόψεις είχατε;

Τις απόψεις που έχω και τώρα.

 

Δεν ήσασταν ανάμεσα στην ομάδα των ενωτικών που ίδρυσε τη Δημοκρατική Ένωση και υποστηρίξατε την υποψηφιότητα Ιωάννη Κληρίδη αντιπολιτευόμενοι τον Μακάριο επειδή εγκατέλειψε την Ένωση;

Την υποψηφιότητα Κληρίδη την υποστηρίξαμε σαν μια αδήριτη ανάγκη.  Η Δημοκρατική Ένωση ήταν ένα σχήμα που ένωνε από τη μια τους ακραίους δεξιούς με επικεφαλής τον Δέρβη και από την άλλη τους προοδευτικούς αριστερούς.

 

Ενώ καταλογίζετε στον Μακάριο ευθύνες για το ότι παρέμεινε προσκολλημένος στην Ένωση, η Δημοκρατική Ένωση τον κατηγορούσε που την απεμπόλησε.

Μέσα στη Δημοκρατική Ένωση υπήρχαν δύο τάσεις.  Η μια θεωρούσε ότι η Ζυρίχη ήταν λάθος και θα την δεχθούμε σαν αδήριτη ανάγκη και να μεταμορφώσουμε την κατάσταση μέχρι να επανέλθουμε στην Ένωση.  Αυτή τη σχολή την ασπαζόταν ο Ιωάννης Κληρίδης, ο Φρίξος Μαρκίδης και ορισμένοι άλλοι εθνικόφρονες.  Εμείς οι ελάχιστοι αριστερογενείς είχαμε διαφορετική γνώμη.

 

Εσείς δηλαδή διαφωνούσατε με την ενωτική γραμμή;

Ασφαλέστατα.  Εξαρχής είχα διαφορετική άποψη.

 

Ωστόσο γράψατε δεκάδες άρθρα για την Ένωση.

Αρθρογραφούσα διότι δεν μπορούσα μέσα στο κλίμα που είχε δημιουργηθεί τότε να μην το κάνω.  Έπειτα, τίποτε σε αυτό τον κόσμο δεν είναι στατικό.  Τα πάντα κινούνται προς τα εμπρός με τη μελέτη και την παρακολούθηση των πραγμάτων.

 

Δεν ήταν οι συμφωνίες της Ζυρίχης που δημιούργησαν το πρόβλημα;

Δεν θεωρώ τη Ζυρίχη ως τη μεγαλύτερη συμφορά για την Κύπρο.  Η Ζυρίχη ήταν μια θετική προσγείωση στην πραγματικότητα.  Δεν είχαμε ανάγκη την Ένωση.  Θα μπορούσαμε να είχαμε ανεξάρτητο κράτος που πολιτιστικά θα ήταν ενωμένο με την Ελλάδα.

 

Γιατί δεν το προσπαθήσαμε;

Διότι ο Μακάριος ο οποίος ουδέποτε είχε ευφυία, υπέγραψε τη Ζυρίχη, αλλά επέστρεψε στην Κύπρο έχοντας μέσα στο μυαλό του την Ένωση.  Και όταν του είπαν πως δεν τα πήγαινε καλά η ανεξαρτησία, ξέρετε τι απάντησε;

 

Τι;

Θα σας το πω και να το γράψετε:  «Να μην νομίζουν οι πελλότουρτζιοι ότι έχουμε ακόμα το Λάνκαστερ Χάους.  Τώρα έχουμε ανεξαρτησία και θα τους δικάσω όπως θέλω».

 

Ναι αλλά τον καιρό που λέτε ότι ενεργούσε κατ’ αυτό τον τρόπο δεν υπήρχε εποικοδομητική κριτική.  Όταν προσπάθησε να αναθεωρήσει το σύνταγμα, το κόμμα σας, η Δημοκρατική Ένωση, ήταν εναντίον και εκείνο που ήθελε ήταν η άμεση ανακήρυξη της Ένωσης.

Η Δημοκρατική Ένωση ήταν μια αδύναμη κατάσταση, σχεδόν διαλυμένη.  Η μόνη οργανωμένη πολιτική δύναμη που υπήρχε ήταν το ΑΚΕΛ, το οποίο φεύγοντας από τη Ζυρίχη έλεγε ότι θα έπρεπε να εκμεταλλευτούμε τα καλά που μας πρόσφερε και να απαλείψουμε τα αρνητικά.

 

Γιατί αναφέρεστε μόνο στο ΑΚΕΛ;

Οι υπόλοιποι ήταν ανυπολόγιστη κατάσταση.

 

Εσείς, προσωπικά, όλα αυτά γιατί δεν τα είπατε τότε όταν διαμορφώνονταν οι εξελίξεις;

Εγώ δεν είχα τότε καμιά υπόσταση.  Έγραφα μερικά άρθρα στην Ελευθερία.  Ήμουν διωγμένος από το ΑΚΕΛ με δύο παιδιά και κατά κάποιο τρόπο αιχμάλωτος λόγω του καρβελιού.

 

Σήμερα ιδεολογικά που ανήκετε;

Εξακολουθώ να είμαι αριστερός.  Θέλω να πιστεύω και θα πεθάνω με το όνειρο ότι παρ’ όλο που όλοι αυτοί οι αχρείοι με επικεφαλής τον Στάλιν έχουν καταστρέψει το πρώτο Σοσιαλιστικό καθεστώς και το γελοιοποίησαν σε βαθμό φοβερό, αυτή η ιδεολογία θα δικαιωθεί.

 

Τότε που ήταν στις δόξες του το καθεστώς, το εξυμνούσατε.

Εγώ σε ηλικία 20 χρονών πήγα στη Ρωσία για να μορφωθώ και να πάρω τη στραβάρα μου.  Τότε η Σοβιετική Ένωση του Μαρξ και του Λένιν ήταν στις δόξες της, αποτελούσε ένα όνειρο.  Πιστέψαμε σε αυτό και προσβλέπαμε σε μια κοινωνία πιο ανθρώπινη.

 

Αισθάνεστε ότι το όνειρο σας έχει προδοθεί;

Και βέβαια.  Δεν είχαν ακολουθήσει τη σωστή γραμμή για τη μετάβαση από το καπιταλιστικό καθεστώς στο σοσιαλιστικό όπως δογμάτιζε ο Καρλ Μαρξ.  Ο Μαρξ έλεγε ότι σκαλί σκαλί η κοινωνία πρέπει να φθάσει στο Σοσιαλισμό, για να φτιάξουμε μια κοινωνία όπου ο άνθρωπος θα μπορεί να συντηρείται και να επιβιώνει ανάλογα με τις ικανότητες του.  Κι όταν με την Παιδεία αυτό το καθεστώς αναπτυχθεί, θα φθάσουμε στο κομμουνιστικό στάδιο της Μαρξιστικής θεωρίας που θα είναι ένα καθεστώς όπου ο κάθε άνθρωπος θα επιβιώνει ανάλογα με τις ανάγκες που έχει.

 

Όλα αυτά αποτελούν πια θεωρία.

Δεν θέλω να πιστέψω ότι το σημερινό απάνθρωπο καπιταλιστικό σύστημα που εκμεταλλεύεται τόσο απαίσια τον άνθρωπο αποτελεί το τελευταίο στάδιο της κοινωνίας.

 

Με το σημερινό ΑΚΕΛ έχετε οποιαδήποτε σχέση;

Δεν έχω, ούτε θέλω να έχω.

 

Γιατί;

Διότι το σημερινό ΑΚΕΛ έχει ξεφύγει από την ουσία του Κυπριακού και δεν αποτολμά να συνεργαστεί με τον ΔΗΣΥ.  Είναι ανόητο να αντιπαλεύει το ΑΚΕΛ με τον ΔΗΣΥ.  Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να λυθεί το Κυπριακό εφόσον αυτά τα δύο κόμματα είναι διχασμένα.

 

Πώς να υπάρξει συνεργασία αφού τα δύο κόμματα έχουν ιδεολογικές διαφορές;

Όταν γίνεται εθνικός αγώνας δεν χωρούν ιδεολογικές διαφορές.  Και την ευθύνη γι’ αυτό δεν την φέρει ο Κληρίδης, αλλά ο Εζεκίας Παπαϊωάννου.

 

Γιατί;

Ξέρετε ότι ο Κληρίδης πήγε και είδε τον Παπαϊωάννου και του ζήτησε να συνεργαστούν για να εκλέξουν πρόεδρο;

 

Πότε έγινε αυτό;

Ήταν τότε που υπήρξε συνεργασία ΔΗΣΥ – ΑΚΕΛ εναντίον του Κυπριανού για τους χειρισμούς του τελευταίου στο Κυπριακό.  Ο Κληρίδης πήγε αυτοπροσώπως στα γραφεία του ΑΚΕΛ και ζήτησε από τον Παπαϊωάννου να τον υποστηρίξει να εκλεγεί πρόεδρος.

 

Και τι του απάντησε ο Παπαϊωάννου;

Κύριε Κληρίδη, μαζί σας καμιά συνεργασία.  Είδατε τι πάθαμε μετά τη συνεργασία μας μαζί σας, χάσαμε στις βουλευτικές εκλογές 7%.  Εάν ενωθούμε μαζί σας θα χάσουμε πολύ περισσότερα.

 

Πού τα ξέρετε εσείς αυτά;

Μου τα διηγήθηκε ο ίδιος ο Κληρίδης.

 

Αυτό που απέτυχε τότε, μπορεί να γίνει σήμερα;

Πρώτα απ’ όλα ο Χριστόφιας ως γνήσιον πνευματικό τέκνο του Παπαϊωάννου, δεν θέλει τον Κληρίδη.  Μέχρι σημείου να τρέχουν να δουν και τον Κυπριανού, ο οποίος για δέκα χρόνια ήταν η καταστροφή του Κυπριακού

 

Κι αυτός καταστροφή;

Χωρίς αμφιβολία.  Μετά την απόρριψη του Αμερικανοκαναδικού σχεδίου το Κυπριακό πήγε πολλά χρόνια πίσω.

Μακάριος Δρουσιώτης

Φιλελεύθερος

06/04/1997