Σύμβολο διαίρεσης που αντέχει
Tο άνοιγμα του οδοφράγματος της οδού Λήδρας θα ήταν μια σημαντική εξέλιξη στην προσπάθεια για επανένωση της Κύπρου για ιστορικούς, συμβολικούς και ψυχολογικούς λόγους: Στην καρδιά της Λευκωσίας ορθώθηκε για πρώτη φορά το τείχος που χωρίζει τη Λευκωσία, το 1956. Οι Τουρκοκύπριοι θεώρησαν ότι ο αγώνας της ΕΟΚΑ αντέβαινε στα συμφέροντα της κοινότητάς τους, συμμάχησαν με τους Άγγλους και δημιουργήθηκαν - για πρώτη φορά στην κυπριακή ιστορία -συνθήκες αντιπαράθεσης μεταξύ των Ελλήνων και των Τούρκων κατοίκων του νησιού. Απόρροια αυτών των εξελίξεων ήταν οι πρώτες διακοινοτικές ταραχές το 1956 στη Λευκωσία και ο διαχωρισμός της πόλης με συρματοπλέγματα σε ελληνικό και τουρκικό τομέα. Η οδός Ερμού υπήρξε και τότε η γραμμή οριοθέτησης του ελληνικού από τον τουρκικό τομέα. Η πόλη ενώθηκε και πάλι ξανά μετά τις συμφωνίες της Ζυρίχης, το 1959, που οδήγησαν στην ανεξαρτησία.
Η οδός Ερμού ήταν ανέκαθεν η εμπορικότερη της Λευκωσίας. Έλληνες, Τούρκοι και Αρμνένιοι εμπορευόμενοι συνυπήρχαν και συνεργάζονταν ειρηνικά, χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα. Όμως, το 1963 υπήρξε και πάλι το επίκεντρο συγκρούσεων και στις αρχές του 1964 στήθηκαν ξανά τα συρματοπλέγματα.. Το οδόφραγμα της οδού Ερμού, κοντά στη Λήδρας, ράγισε το 1968, όταν χαλάρωσαν τα περιοριστικά μέτρα στη διακίνηση των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι είχαν κλειστεί από το 1964 σε θύλακες. Όμως η διακίνηση ήταν μονόπλευρη: Οι Τουρκοκύπριοι περνούσαν στον ελληνικό τομέα, αλλά οι Ελληνοκύπριοι δεν το αποτολμούσαν, ούτε τους επιτρεπόταν. Το 1974 η δίοδος της Λήδρας έκλεισε και πάλι. Ή μάλλον σφραγίστηκε, αφού ούτε καν τα ερπετά δεν μπορούσαν να περάσουν.
Το οδόφραγμα της οδού Λήδρας, λοιπόν, συμβολίζει το μισό αιώνα αντιπαράθεσης μεταξύ των Ελλήνων και των Τούρκων της Κύπρου. Γι' αυτό είναι πολύ σημαντικό να πέσει αυτό το οχυρό της διχόνοιας. Όμως τα πράγματα έχουν περιπλακεί, εξ υπαιτιότητας της άλλης πλευράς και της αντίδρασης της Κυπριακής Κυβέρνησης.
Το γεγονός ότι θα γκρεμιστεί ένα τείχος και θα δημιουργηθεί ένα άλλο, με σκάλα, για να περνούν οι άνθρωποι από την άλλη πλευρά, δεν συνενώνει την πόλη. Αντιθέτως, δημιουργεί συνειρμούς μεθορίου. Στην Κύπρο δεν θέλουμε να οικοδομήσουμε μεθόριους στην Πράσινη Γραμμή, αλά να ρίξουμε τα τείχη.
Πληροφορίες από έγκυρες πηγές στην άλλη πλευρά, αναφέρουν πως η κατασκευή της γέφυρας είναι η ελάχιστη παραχώρηση του τουρκικού στρατού, που δεν επιτρέπει την πλήρη διάνοιξη του δρόμου, επειδή είναι στρατιωτική περιοχή. Ο τουρκικός στρατός ζητεί να περιπολεί κάτω από τη γέφυρα, όχι για λόγους ασφάλειας, αλλά για λόγους συμβολισμού. Θέλει να τονίσει την παρουσία του ότι είναι εδώ και ελέγχει. Δεν μπορεί και δεν πρέπει μια προσπάθεια συνένωσης και συνεύρεσης να γίνεται υπό τη σκιά της στρατιωτικής παρουσίας της Τουρκίας.
Παρά τις απόλυτα δικαιολογημένες ενστάσεις των Ελληνοκυπρίων στο να ικανοποιηθούν τα τερτίπια του τουρκικού στρατού, η άλλη πλευρά ξεκίνησε μονομερώς έργα, όχι για να ανοίξει το οδόφραγμα, αλλά για να εκθέσει τον Παπαδόπουλο. Τελικά, εκείνο που μένει εκτεθειμένο, είναι οι προσπάθειες για συνεύρεση και συνένωση.
Η Κυβέρνηση αντέδρασε στις ενέργειες της άλλης πλευράς με πολεμική ορολογία. Αντί να θέσει το ζήτημα στη σωστή του διάσταση, μίλησε για προέλαση του τουρκικού στρατού. Καλά που δεν κήρυξε και επιστράτευση. Για να διαψευστεί από τα Η.Ε., ότι έγινε οποιαδήποτε παραβίαση της νεκρής ζώνης και να βρεθεί εν αδίκω, για ένα ζήτημα στο οποίο έχει απόλυτο δίκαιο.
Τι κέρδισε ο Ταλάτ με τα μονομερή μέτρα και τι ο Παπαδόπουλος με τον τρόπο που αντέδρασε; Απλώς πρόσθεσαν ακόμη ένα λιθάρι στο τείχος της προκατάληψης, που είναι το κυριότερο εμπόδιο στην επίτευξη λύσης του Κυπριακού.
Μακάριος Δρουσιώτης
Πολίτης
01/12/2005