Πώς η Ν.Τ. ταρακούνησε το σύστημα
Όταν ο βοηθός γενικός εισαγγελέας Σάββας Αγγελίδης, μόνος του, χωρίς καμιά επιστημονική συνδρομή και σε σύγκρουση με τις αρχές που θέσπισε το Συμβούλιο της Ευρώπης, δίκασε και καταδίκασε ένα θύμα βιασμού και απάλλαξε τον κατηγορούμενο που… τύγχανε να είναι και πολιτικό πρόσωπο από τον δικό του πολιτικό χώρο, ήταν πεπεισμένος ότι δεν μπορούσε να τον ελέγξει κανένας…
Εκείνες τις μέρες του Δεκέμβρη του 2021 πήρα ένα μήνυμα από το θύμα του βιασμού, την Ν.Τ. (ψευδώνυμο που χρησιμοποίησε το ΕΔΑΔ). Από το περιεχόμενο του μηνύματος φαινόταν ότι βρισκόταν σε απόγνωση και αναζητούσε κάποιο στήριγμα.
«Συγνώμη, είναι μια από τις μέρες που περνώ μετατραυματικό - λόγω της επαφής με το θέμα... σας γράφω όμως για να μου πείτε εσείς που ξέρετε καλύτερα τη Συμμορία τους», ανέφερε στο μήνυμα της.
Ήταν η περίοδος που κυκλοφόρησε το βιβλίο μου η Συμμορία και γινόμουν συχνά δέκτης μηνυμάτων από ανθρώπους οι οποίοι αισθάνονταν αδικημένοι από το σύστημα εξουσίας. Από την μια ήταν παρήγορο το γεγονός ότι ο τίτλος του βιβλίου «Συμμορία» απέδιδε τα αρνητικά συναισθήματα της κοινής γνώμης έναντι της αυθαιρεσίας των κρατούντων. Από την άλλη ήταν η τραγικότητα των γεγονότων, η απόγνωση και η εγκατάλειψη που νιώθει ένα ανυπεράσπιστο και αδύναμο άτομο όταν το κράτος και οι θεσμοί του περιέλθουν σε ανυποληψία.
Η συμβουλή που έδωσα στη Ν.Τ. ήταν να προσφύγει στο ΕΔΑΔ. Ήταν επιφυλακτική και δύσπιστη προς τους δικηγόρους. Δεν είχε ούτε τις δυνάμεις μήτε την οικονομική άνεση να μπει σε αυτή τη διαδικασία. Συζήτησα την περίπτωση της με τη δικηγόρο μου Λητώ Καριόλου η οποία προθυμοποιήθηκε να την ακούσει και τελικά ανέλαβε την υπόθεσή της με το μίνιμουμ κόστος.
Η Ν.Τ. βρήκε την αυτοπεποίθηση της. «Νιώθω ασφάλεια με τη Λητώ», μου έγγραψε σε ένα από τα μηνύματά της. «Νομίζω στο τέλος θα τα καταφέρουμε, αν και ο δρόμος προβλέπεται δύσκολος. (…) Με σώσατε με τη Λητώ, διότι ήμουν στα πρόθυρα να τα παρατήσω».
Από την πρώτη στιγμή η πρόθεση της Ν.Τ. ήταν να κάνει κάτι για να ευαισθητοποιήσει την κοινωνία στο ζήτημα της αντιμετώπισης των γυναικών που πέφτουν θύματα βιασμού από το ανδροκρατούμενο σύστημα εξουσίας. Τελικά, κατάφερε κάτι περισσότερο από αυτό: Εξέθεσε στο πιο ψηλό θεσμικό όργανο της Ευρώπης το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης στην Κύπρο και ειδικά την ανέλεγκτη αναστολή διώξεων από τον γενικό εισαγγελέα.
Ανήμερα των γενεθλίων της Ν.Τ., βγήκε η απόφαση σε προσφυγή που καταχώρησε στο ΕΔΑΔ και ήταν καταπέλτης για τον βοηθό γενικό εισαγγελέα Σάββα Αγγελίδη, ο οποίος χειρίστηκε προσωπικά την υπόθεση της. Χωρίς να μασά τα λόγια του, ομόφωνα το ΕΔΑΔ, αποφάσισε ότι ο βοηθός γενικός εισαγγελέας ήταν ανεπαρκής στην εκτέλεση των καθηκόντων του. Στην ουσία έκανε κατάχρηση των εξουσιών του και όχι μόνο απάλλαξε τον κατηγορούμενο, καταδίκασε το θύμα. Αγνοώντας ή παραβλέποντας τη νομολογία του ΕΔΑΔ και τις αρχές που θέσπισε το Συμβούλιο της Ευρώπης για τα δικαιώματα θυμάτων βιασμού, ο Σάββας Αγγελίδης αποφάσισε μόνος του, χωρίς να ακούσει καμιά επιστημονική άποψη, ότι το θύμα τα ήθελε και τα έπαθε (she had only herself to blame for what had happened to her).
«Το συμπέρασμα του βοηθού γενικού εισαγγελέα», αναφέρει το ΕΔΑΔ, «φαίνεται επιλεκτικό, με μια στάση ενοχοποίησης του θύματος. Εξέθεσε την αιτήτρια σε δευτερογενή θυματοποίηση μέσω στερεοτύπων που προκαλούν ενοχές, ηθικολογικά και σεξιστικά στερεότυπα». Από αυτή και μόνο την αναφορά, σε οποιαδήποτε άλλη πολιτισμένη κοινωνία ο βοηθός γενικός εισαγγελέας θα είχε ήδη παραιτηθεί.
Το ΕΔΑΔ αναφέρθηκε και στην άρνηση της Νομικής Υπηρεσίας να ανταποκριθεί στα αιτήματα που υπέβαλε το θύμα μέσω της δικηγόρου του για παραχώρηση όλης της αναγκαίας πληροφόρησης:
"Το Δικαστήριο θεωρεί εξαιρετικά προβληματικό το γεγονός ότι ο βοηθός γενικός αρνήθηκε την πρόσβαση στο φάκελο της υπόθεσης στην αιτητρια χωρίς να δοθεί καμία σχετική αιτιολογία. Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, η άρνηση αυτή περιορίζει την αποτελεσματική συμμετοχή της αιτήτριας στη διαδικασία και τη δυνατότητα αποτελεσματικής προσφυγής, ακόμη και μέσω εσωτερικής – αν όχι δικαστικής – αναθεώρησης της απόφασης του βοηθού γενικού εισαγγελέα....."
Η αναφορά αυτή αποτελεί ευθεία αμφισβήτηση του ανέλεγκτου του γενικού εισαγγελέα ο οποίος θεωρεί ότι μπορεί να αποφασίζει μόνος του και να αναστέλλει διώξεις χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανένα, ακόμη και όταν τεκμηριώνεται – όπως σε αυτή την περίπτωση – ότι οι αποφάσεις του είναι προκατειλημμένες ή και νομικά αθεμελίωτες.
Διανύουμε μια περίοδο κατά την οποία η απονομή δικαιοσύνης, από το στάδιο της αστυνομικής έρευνας μέχρι την εκδίκαση μιας υπόθεσης είναι υπό κρίση. Η διάβρωση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τη Δικαιοσύνη υποσκάπτει το ίδιο το δημοκρατικό πολίτευμα. Το σύστημα εξουσίας θεωρεί ότι η λύση είναι η σιωπή και η προσαρμογή. Αυτή η μέθοδος εξαντλήθηκε. Δεν υπάρχει άλλη θεραπεία από τη μεταρρύθμιση του συστήματος, Κάποιοι πρέπει να προσαρμοστούν με την ιδέα ότι θα απωλέσουν μέρος των εξουσιών τους και δη των ανέλεγκτων. Αυτό δεν πρόκειται να γίνει αυτόβουλα, αλλά κατόπιν πίεσης από την ίδια την κοινωνία των πολιτών.
Ουσιώδης είναι και η συνεισφορά των δικηγόρων, που δεν είναι όλοι συμβιβασμένοι στο εύκολο και γρήγορο κέρδος του εταιρικού δικαίου. Ευτυχώς υπάρχουν και δικηγόροι που διαθέτουν χρόνο και ενέργεια για μη κερδοφόρες υποθέσεις προς όφελος του συνόλου.
Η Ν.Τ. και η Λητώ Καριόλου είναι τα φωτεινά παραδείγματα.
Μακάριος Δρουσιώτης
04/07/2025