Μακαριος Δρουσιώτης

 

Σε ένα κράτος δικαίου η περίπτωση του Τζο Λόου θα είχε απασχολήσει τη Μονάδα Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης ως μια σοβαρή υπόθεση διαφθοράς και ξεπλύματος χρήματος. Η ΜΟΚΑΣ, όμως, η οποία υπάγεται στη Νομική Υπηρεσία του κράτους, έκανε τα στραβά μάτια. Προϊστάμενη της ΜΟΚΑΣ από την ίδρυσή της και για όλη τη διάρκεια των γεγονότων που καταγράφονται σε αυτή την εργασία, ήταν η εισαγγελέας Εύα Ρωσσίδου – Παπακυριακού.

 

Ο Νόμος περί Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες[1] δίνει στη ΜΟΚΑΣ τεράστιες εξουσίες για να φέρει σε πέρας την αποστολή της, και τα μέλη της θεωρούνται ως ανακριτές δυνάμει του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου. Έχει την εξουσία να διεξάγει έρευνες, αλλά και να συνεργάζεται με αντίστοιχες μονάδες άλλων χωρών αυτεπάγγελτα ή κατόπιν αιτήματος, για σκοπούς ανάλυσης πληροφοριών και διερεύνησης αδικημάτων. Σύμφωνα με τον νόμο, η ΜΟΚΑΣ ασχολείται μεταξύ άλλων με την αξιολόγηση ύποπτων συναλλαγών και μπορεί να έχει άμεση πρόσβαση σε οποιεσδήποτε πληροφορίες αφορούν στην επιβολή του νόμου, να διαβιβάζει πληροφορίες και στοιχεία στην Αστυνομία και σε άλλες κρατικές υπηρεσίες, και να σταματά ύποπτες συναλλαγές.

 

Όπως αναφέρεται στην έκθεση της Επιτροπής Νικολάτου, «οι Financial Intelligence Units, όπως είναι η ΜΟΚΑΣ, είναι γενικά πανίσχυρες Μονάδες σε όλες τις χώρες που έχουν δημιουργηθεί, για να ανταλλάζουν πληροφορίες, να εντοπίζουν και να ερευνούν ύποπτες συναλλαγές ή τάσεις και πρακτικές νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και για να ενεργούν αποτρεπτικά και κατασταλτικά».[2] Όπως προκύπτει από την καταγραφή των γεγονότων, η ΜΟΚΑΣ, ενώ είχε ενημερωθεί για τις ύποπτες συναλλαγές του Τζο Λόου, δεν πήρε κανένα ουσιαστικό μέτρο «παρεμπόδισης και καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων» από τις παράνομες δραστηριότητές του.

 

Την ίδια στάση τήρησε η ΜΟΚΑΣ και σε μια άλλη περίπτωση, παρόμοια με εκείνη του Τζο Λόου. Το 2019 είχε απασχολήσει τη δημόσια συζήτηση στην Κύπρο η περίπτωση του Σαουδάραβα Αμπντούλ Μπιν Μαχφούζ, ο οποίος πολιτογραφήθηκε Κύπριος, και μαζί του άλλα 36 άτομα που ήταν συγγενείς ή συνεργάτες του. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στο ότι ο Αναστασιάδης χρησιμοποιούσε ιδιωτικό τζετ που ανήκε στον Μαχφούζ για τα ταξίδια του, ιδιωτικά και υπηρεσιακά. Από τη διερεύνηση της περίπτωσης αυτής από την Επιτροπή Νικολάτου προέκυψε άλλη μια υπόθεση που έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με εκείνη του Τζο Λόου.

 

Η υπόθεση αφορά την πολιτογράφηση του πρώην πρωθυπουργού του Πακιστάν Σαουκάτ Αζίζ, ο οποίος ήταν άνθρωπος του Αμπντούλ Μπιν Μαχφούζ. Τον Φεβρουάριο του 2015, ο Αναστασιάδης συνάντησε στο γραφείο του τον Μαχφούζ, ο οποίος συνοδευόταν από τον Σαουκάτ Αζίζ.[3] Στη συνέχεια, ο πρώην πρωθυπουργός του Πακιστάν ξεκίνησε διαδικασία απόκτησης ακίνητης ιδιοκτησίας στην Κύπρο, για να υποβάλει αίτηση πολιτογράφησης στο πλαίσιο του ΚΕΠ.

 

Ο Σαουκάτ Αζίζ, χωρίς να φαίνεται, ήταν ο ιδιοκτήτης της εταιρείας Murjet Properties Ltd , η οποία, στις 28 Απριλίου 2015, συμφώνησε την αγορά ενός ξενοδοχείου στην Κύπρο έναντι €3,5 εκατομμυρίων. Τα εμβάσματα για την αγορά του ακινήτου έγιναν από κοινό λογαριασμό του Αμπντούλ Μπιν Μαχφούζ, του αδελφού του και της αδελφής του. Σε ειδική έκθεση της Επιτροπής Καλογήρου για την πολιτογράφηση του Σαουκάτ Αζίζ αναφέρεται ρητά ότι η επένδυσή του «δεν πληρώθηκε με δικά του κεφάλαια, αλλά με τα κεφάλαια των πιο πάνω αναφερόμενων προσώπων, χωρίς να δίδεται εξήγηση για το γεγονός». Η περίπτωση του Αζίζ, αναφέρει η έκθεση, «είναι κατά την άποψή μας κλασική περίπτωση Πολιτικά Εκτεθειμένου Προσώπου που ενδεχομένως δεν μπορεί ή/και αποφεύγει να δικαιολογήσει την πηγή των εισοδημάτων του, εγείροντας υποψίες ότι αυτά δεν αποκτήθηκαν με νόμιμους τρόπους».[4]

 

Η μεταφορά των χρημάτων έγινε μέσω της Τράπεζας Κύπρου, η οποία αξιολόγησε τη συναλλαγή ως ύποπτη για ξέπλυμα χρήματος. Εφαρμόζοντας τους σχετικούς κανονισμούς, η Τράπεζα Κύπρου έκανε αναφορά στη ΜΟΚΑΣ, στις 11 Μαΐου 2015.  Η ΜΟΚΑΣ, επικαλούμενη τη συνάντηση που είχε ο Πρόεδρος με τον Αζίζ τέσσερις μήνες προηγουμένως, έστειλε, στις 16 Ιουνίου,  επιστολή στο Προεδρικό και ενημέρωσε τον Πρόεδρο για τις ύποπτες συναλλαγές του Αζίζ.[5]

 

Απόσπασμα από το πόρισμα της ειδικής έκθεσης που έγινε για την Επιτροπή Νικολάτου, όπου συμπεραίνεται ότι άλλος πλήρωσε το ακίνητο που εξασφάλισε ο Σαουκάτ Αζίζ.

 

Λαμβάνοντας υπόψη πώς έδρασε η ΜΟΚΑΣ στην περίπτωση του Τζο Λόου, μπορούμε να υποθέσουμε ότι το κίνητρο της επιστολής στο Προεδρικό ήταν να ασκήσει έμμεση πίεση στον Πρόεδρο να μην επιμείνει στην εκτέλεση της συναλλαγής, και να δημιουργήσει άλλοθι ότι τον είχε ενημερώσει. Η ΜΟΚΑΣ, ως θεσμικά ανεξάρτητη, είχε καθήκον να ερευνήσει την πηγή των χρημάτων. Αντί αυτού, στις 17 Ιουλίου, η Τράπεζα Κύπρου ξεμπλόκαρε τη συναλλαγή και κατέβαλε στους πωλητές του ξενοδοχείου το ποσό των 150.000 ευρώ ως προκαταβολή. Στις 8 Αυγούστου 2015 εξοφλήθηκε το υπόλοιπο ποσό, που σημαίνει ότι η Τράπεζα είχε εγκρίνει και τη νέα μεταφορά των χρημάτων.[6]

 

Δύο εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της αγοράς των πρώτων ακινήτων από τον Σαουκάτ Αζίζ με χρήματα του Μαχφούζ, ο Αναστασιάδης έκανε το πρώτο προσωπικό του ταξίδι στις Σεϋχέλλες με το ιδιωτικό Τζάμπο του Σαουδάραβα.[7] Συνεπώς, είναι εύλογη η υπόθεση ότι ο Μαχφούζ είχε ζητήσει τη βοήθεια του Αναστασιάδη για να ξεμπλοκάρει τα χρήματα που προορίζονταν για την αγορά του ακινήτου από τον Αζίζ.

 

Στο πλαίσιο της πολιτογράφησης του Αζίζ αγοράστηκαν τον Οκτώβριο του 2015 δύο κατοικίες στη Λάρνακα συνολικής αξίας €760.000. Η πληρωμή έγινε και πάλι από κοινό λογαριασμό του Αμπντούλ Μπιν Μαχφούζ, του αδελφού και της αδελφής του. Το έμβασμα είχε φτάσει στην Τράπεζα Κύπρου στις 17 Σεπτεμβρίου 2015. Και πάλι η Τράπεζα Κύπρου πρέπει να είχε δυσκολία να εγκρίνει τη συναλλαγή. Τελικά, η πληρωμή στους πωλητές έγινε πέντε εβδομάδες αργότερα, στις 21 Οκτωβρίου.[8] Από τις 20 μέχρι τις 23 Οκτωβρίου 2015, ο Αναστασιάδης ταξίδεψε με το Τζάμπο 747 του Μαχφούζ από και προς τη Μαδρίτη, όπου έλαβε μέρος στο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.[9]

 

Τα γεγονότα αυτά διαδραματίστηκαν στον ίδιο ακριβώς χρόνο με εκείνα της διακίνησης των χρημάτων του Τζο Λόου. Οι χειρισμοί που έκανε η Τράπεζα Κύπρου, καθώς και η ΜΟΚΑΣ, ήταν πανομοιότυποι: Η Τράπεζα Κύπρου μπλόκαρε τις συναλλαγές και έστειλε το μπαλάκι στη ΜΟΚΑΣ, η οποία με τη σειρά της το έστειλε στον Αναστασιάδη. Αφού δημιούργησαν το άλλοθι της ενημέρωσης των αρχών, τόσο η Τράπεζα όσο και η ΜΟΚΑΣ έκλεισαν τα μάτια στο ξέπλυμα και ενέκριναν τις συναλλαγές.

 

Σημειώνεται ότι τη δεδομένη στιγμή ο Αναστασιάδης είχε επιρροή στην Τράπεζα Κύπρου. Ο πελάτης στο δικηγορικό του γραφείο Βλαντιμίρ Στραλκόφσκι διορίστηκε, με δική του παρέμβαση, αντιπρόεδρος της Τράπεζας Κύπρου, ενώ το δικηγορικό του γραφείο συνεργαζόταν με τον εκτελεστικό διευθυντή της Τράπεζας Τζον Χούρικαν για την πώληση των θυγατρικών της εταιρειών στο εξωτερικό.[10] Επίσης, σε όλη τη διάρκεια της θητείας του επεδίωκε και είχε λόγο στις αποφάσεις της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου.[11]

 

Από την καταγραφή των γεγονότων προκύπτει ότι από τα πρώτα στάδια της διαδικασίας πολιτογράφησης του Τζο Λόου ένα αόρατο χέρι παρενέβαινε στις διαδικασίες. Δύο υπουργεία παράβλεψαν όλους τους κανόνες και τα κριτήρια του ΚΕΠ. Η πολιτογράφηση έγινε με ψευδείς παραστάσεις και με ταχύρρυθμες διαδικασίες. Το Υπουργικό Συμβούλιο δεν εκτέλεσε δική του απόφαση για ανάκληση της πολιτογράφησης του Τζο Λόου. Η κυβέρνηση άλλαξε τον νόμο για να διευκολύνει τον Τζο Λόου, και με χίλια δυο άλλα τεχνάσματα, ένας φυγόδικος για τη μεγαλύτερη οικονομική απάτη στην ιστορία παρέμεινε Ευρωπαίος πολίτης. Κανένας άλλος στην Κύπρο δεν είχε τις εξουσίες να τα κάνει όλα αυτά εκτός από τον Πρόεδρο του κράτους. Tο αόρατο χέρι δεν μπορεί να ήταν άλλο από εκείνο του Νίκου Αναστασιάδη.

 

 

[1] Η ΜΟΚΑΣ ιδρύθηκε με βάση τον Νόμο περί της Παρεμπόδισης και Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες του 2007 (Ν.188(Ι)/2007).

[2] Έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής των Κατ’ εξαίρεση Πολιτογραφήσεων Αλλοδαπών Επενδυτών και Επιχειρηματιών, 7.6.2021, σ. 337.

[3] «Η Κύπρος ιδανικός επενδυτικός προορισμός, λέει ο πρώην Πρωθυπουργός Πακιστάν», ΚΥΠΕ, 9.2.2015.

[4] Έκθεση αναφορικά με την κ. Shaukat Aziz - Αρ. Φακ. 6.11.4.2.976, Παράρτημα ΙΑ 151 στην Έκθεση Νικολάτου, 7.6.2021, σ. 7.

[5] Όπ. π., σ. 8

[6] Όπ. π., σ. 5.

[7] Μακάριος Δρουσιώτης, Κράτος Μαφία, σ. 117.

[8] Έκθεση αναφορικά με την κ. Shaukat Aziz - Αρ. Φακ. 6.11.4.2.976, Παράρτημα ΙΑ 151 στην Έκθεση Νικολάτου, 7.6.2021, σ. 5.

[9] Μακάριος Δρουσιώτης, Κράτος Μαφία, σ. 117.

[10] Μακάριος Δρουσιώτης, Η Συμμορία, σ. 157.

[11] Όπ. π.

Μακάριος Δρουσιώτης

19/05/2023