Μέρος 1ο: Τα τεχνάσματα Αναστασιάδη για να μην ανακαλέσει την υπηκοότητα από τον μεγαλύτερο απατεώνα στον πλανήτη
Ο Τζο Λόου κυκλοφορεί ακόμη με κυπριακό διαβατήριο
Ο Τζο Λόου είναι ο διασημότερος Κύπριος. Ήταν σύμβουλος του πρωθυπουργού της Μαλαισίας Νατζίπ Ραζάκ, ο οποίος εκτείνει ποινή φυλάκισης 12 χρόνων. Βρέθηκε ένοχος για την υπεξαίρεση 4,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το επενδυτικό ταμείο 1Malaysia Development Berhad (1MDB). Σύμφωνα με το FBI η κατάχρηση των πόρων του 1MDB ήταν η μεγαλύτερη απάτη στη ιστορία του οικονομικού εγκλήματος. Εγκέφαλος αυτής της απάτης ήταν ο Τζο Λόου, ο οποίος πολιτογραφήθηκε Κύπριος τον Σεπτέμβριο του 2015. Ο Τζο Λόου είναι φυγόδικος και βρίσκεται στη λίστα καταζητούμενων προσώπων της Interpol.
Τον Νοέμβριο του 2015 η εφημερίδα «Πολίτης» δημοσίευσε την πληροφορία ότι ο Τζο Λόου, ο πιο καταζητούμενος άνθρωπος στον πλανήτη, ήταν κάτοχος κυπριακού διαβατηρίου. Αμέσως μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου, ο υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Πετρίδης προώθησε πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο για αποστέρηση της κυπριακής υπηκοότητας από τον Τζο Λόου. Η απόφαση εγκρίθηκε, αλλά στη συνέχεια με διάφορα κόλπα ο Αναστασιάδης απέτρεψε την εφαρμογή της.
Η απόφαση για την αποστέρηση της υπηκοότητας του Τζο Λόου λήφθηκε στη βάση του Περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμο, ο οποίος παρέχει στο Υπουργικό Συμβούλιο την εξουσία να στερήσει με διάταγμα την ιδιότητα του πολίτη της Κυπριακής Δημοκρατίας από οποιοδήποτε άτομο το οποίο με έργα ή με λόγια είχε επιδείξει έλλειψη νομιμοφροσύνης ή δυσμένεια στη Δημοκρατία.[1] Όπως αναφέρεται στο επεξηγηματικό σημείωμα που κατέθεσε ο Πετρίδης στο Υπουργικό Συμβούλιο οι ενέργειες του Τζο Λόου «τον εμπλέκουν σε αδικήματα οικονομικής φύσεως, αδικήματα κατά της περιουσίας, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, καθώς και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας».[2] Το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε στις 6 Νοεμβρίου 2019 να ξεκινήσει διαδικασία αποστέρησης της υπηκοότητας του Τζο Λόου, καθώς και 25 άλλων πολιτογραφηθέντων με προβληματικό ιστορικό.
Ο Αναστασιάδης δεσμεύτηκε δημόσια για αποστέρηση υπηκοοτήτων όσων είχαν πολιτογραφηθεί παράνομα. «Όσοι έχουν πάρει υπηκοότητα κατά παράβαση των αυστηρών κριτηρίων που απαιτούνται, θα τους αφαιρεθεί η υπηκοότητα. Τελεία και παύλα. Το συντομότερο», είπε.[3] Ήταν πάγια η τακτική του Αναστασιάδη να ανακοινώνει κάτι για να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη και να προωθεί το εντελώς αντίθετο.
Στην ίδια εκείνη συνεδρία, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε τη σύσταση της ad hoc Ερευνητικής Επιτροπής για να εξετάσει το Κυπριακό Επενδυτικό πρόγραμμα εφ’ όλης της ύλης. Η Επιτροπή, υπό την Δήμητρα Καλογήρου, πρόεδρο τότε της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, ανέλαβε να διερευνήσει κατά προτεραιότητα 12 υποθέσεις πολιτογράφησης και να αποφανθεί εάν είχαν εγκριθεί σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς. Ανάμεσα στις υποθέσεις αυτές ήταν και εκείνη του Τζο Λόου. Με πρόσχημα την έρευνα από την Επιτροπή Καλογήρου, η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για την αποστέρηση της υπηκοότητας από τον Τζο Λόου δεν εκτελέστηκε μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα…
Η πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο για ανάκληση της υπηκοότητας του Τζο Λόου ήταν από τις τελευταίες πράξεις του τότε υπουργού Εσωτερικών Κωνσταντίνου Πετρίδη ο οποίος αμέσως μετά μετακινήθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών. Υπουργός Εσωτερικών διορίστηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2019 ο Νίκος Νουρής. Εννέα μήνες μετά, ο Νουρής παρέλαβε το πόρισμα της έρευνας για τις πρώτες 12 υποθέσεις. Σε δηλώσεις της η Δήμητρα Καλογήρου είπε ότι από τους 12 φακέλους που ερεύνησε, οι 4 αφορούσαν 7 φυσικά πρόσωπα τα οποία εξασφάλισαν την πολιτογράφηση με ψευδείς παραστάσεις ή και με απόκρυψη σημαντικών πληροφοριών. «Για αυτούς συγκεκριμένα ενδεχομένως να υπάρχει ποινικό αδίκημα και θα πρέπει τα δεδομένα τους να παραπεμφθούν στον Γενικό Εισαγγελέα και να ξεκινήσει η διαδικασία αποστέρησης της υπηκοότητας», είπε.[4] Η πιο κραυγαλέα από τις τέσσερις υποθέσεις ήταν εκείνη του Τζο Λόου.
Ωστόσο, μέχρι να ολοκληρώσει την έρευνά της η Επιτροπή Καλογήρου, ο Αναστασιάδης άλλαξε τη νομοθεσία, για να ανασταλεί εκ νέου η απόφαση αποστέρησης της υπηκοότητας από τον Τζο Λόου. Το Υπουργείο Εσωτερικών ετοίμασε τροποποίηση του Περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμο. Το νομοσχέδιο το οποίο εγκρίθηκε από τη Βουλή τον Ιούνιο του 2020 εισήγαγε νέα διαδικασία αποστέρησης της υπηκοότητας. Σύμφωνα με τη νέα διαδικασία, το Υπουργικό Συμβούλιο μπορούσε να εκδώσει διάταγμα στέρησης της υπηκοότητας οποιουδήποτε ατόμου στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων, όπως να «καταζητείται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο από τη EUROPOL ή σε διεθνές επίπεδο από την INTERPOL για σοβαρό ποινικό αδίκημα» ή το πιστοποιητικό πολιτογράφησής του να είχε αποκτηθεί με «δόλο, ψευδείς παραστάσεις ή απόκρυψη οποιουδήποτε ουσιώδους γεγονότος».[5]
Ο Τζο Λόου πληρούσε όλα τα κριτήρια αποστέρησης υπηκοότητας. Ωστόσο, σύμφωνα με τον τροποποιημένο νόμο, το Υπουργικό Συμβούλιο, πριν εκδώσει διάταγμα αποστέρησης, «ενημερώνει γραπτώς το επηρεαζόμενο πρόσωπο για τον λόγο βάσει του οποίου πρόκειται να εκδοθεί το εν λόγω Διάταγμα, όπως και για το δικαίωμά του να απευθυνθεί στην Ανεξάρτητη Επιτροπή Εξέτασης Αποστέρησης Υπηκοότητας»,[6] η οποία δημιουργήθηκε για τον σκοπό αυτό. Παρόλο που είναι βασική αρχή της Δικαιοσύνης ότι οι νόμοι δεν έχουν αναδρομική ισχύ, η κυβέρνηση, δηλαδή ο τέως πρόεδρος Αναστασιάδης, παρέπεμψε τη διαδικασία αποστέρησης της υπηκοότητας του Τζο Λόου στη νέα επιτροπή.
Η Ανεξάρτητη Επιτροπή Αποστέρησης Υπηκοότητας συστάθηκε με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση της έρευνας από την Επιτροπή Καλογήρου. Ως μέλη της επιτροπής διορίστηκαν τρεις ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι: Ως πρόεδρος η Έλενα Ζαχαριάδου Γεωργιάδου, εισαγγελέας της Δημοκρατίας, και ως μέλη ο Στέλιος Κουντούρης, βοηθός γενικός λογιστής της Δημοκρατίας και η Μαριάννα Πατσαλίδου, διευθύντρια του Τομέα Δικαιοσύνης του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης.[7]
Ο Τζο Λόου ήταν Μαλαισιανός υπήκοος και κάτοχος διαβατηρίου τόσο από τη Μαλαισία όσο και από το μικροσκοπικό νησί Άγιος Χριστόφορος στην Καραϊβική. Το 2018, τόσο η Μαλαισία όσο και ο Άγιος Χριστόφορος του αφαίρεσαν τα ταξιδιωτικά έγγραφα,[8] ενώ ήταν καταζητούμενος και κρυβόταν σε άγνωστο μέρος. Το μόνο έγκυρο ταξιδιωτικό έγγραφο που κατείχε ήταν το διαβατήριο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όπως αναφέρεται στην πρόταση Πετρίδη προς το Υπουργικό Συμβούλιο με βάση την οποία αποφασίστηκε να αποστερηθεί η υπηκοότητα από τον Τζο Λόου, υπήρχαν πληροφορίες ότι «βρίσκεται εκτός Κύπρου και πιθανώς να χρησιμοποιεί τα κυπριακά ταξιδιωτικά του έγγραφα για να διαφεύγει της σύλληψης».[9]
Το Υπουργικό Συμβούλιο, λοιπόν, αν και αποφάσισε τον Νοέμβριο του 2019 ότι θα αποστερούσε το διαβατήριο του Τζο Λόου, με διάφορα προσχήματα δεν εφάρμοσε την απόφαση. Αφού άλλαξε τη νομοθεσία, η κυβέρνηση της Κύπρου ενημέρωσε τον Τζο Λόου ότι είχε πρόθεση να του αποστερήσει την υπηκοότητα. Και ως… κράτος δικαίου, θα του έδινε την ευκαιρία να αποταθεί στην Ανεξάρτητη Επιτροπή Εξέτασης Αποστέρησης Υπηκοότητας για να ακούσει την άποψή του πριν πάρει την τελική απόφαση. Είναι άγνωστο πώς η κυβέρνηση κατάφερε και επικοινώνησε «γραπτώς», όπως προβλέπεται από τον νόμο, με έναν φυγά που κρυβόταν σε άγνωστο μέρος, τον οποίο καταζητούσε το FBI, και τον ενημέρωσε για τα δικαιώματά του. Πάντως ο Τζο Λόου ανταποκρίθηκε, αποτάθηκε στην ειδική επιτροπή τον Ιανουάριο του 2020 και κατέθεσε ένσταση.
Η Ανεξάρτητη Επιτροπή Εξέτασης Αποστέρησης Υπηκοότητας χρειάστηκε περισσότερο από ένα χρόνο για να εξετάσει την ένσταση του Τζο Λόου. Τον Μάρτιο του 2022, η επιτροπή ενημέρωσε το Υπουργείο Εσωτερικών ότι η ένσταση έγινε αποδεκτή. Η απόφαση της επιτροπής παρέμεινε μυστική, όπως και η αιτιολόγηση της απόφασης. Πιο εύλογο είναι το συμπέρασμα ότι κάποιος έβαλε το χέρι του για να μη χάσει το διαβατήριο ο Τζο Λόου. Εξάλλου, πώς μπορεί μια επιτροπή αποτελούμενη από δημόσιους υπαλλήλους να είναι ανεξάρτητη;
Τον Σεπτέμβριο του 2022 διέρρευσε στον Τύπο η πληροφορία ότι είχε γίνει ανάκληση της υπηκοότητας του Τζο Λόου και ότι ο ίδιος προσέφυγε στα δικαστήρια. Ανώνυμοι «νομικοί κύκλοι» δήλωσαν στην εφημερίδα Φιλελεύθερος ότι το δικαστήριο «θα κρίνει εάν η απόφαση για αποστέρηση της υπηκοότητάς του ήταν νόμιμη ή όχι».[10] Στο ίδιο δημοσίευμα φιλοξενήθηκαν και δηλώσεις του υπουργού Εσωτερικών Νίκου Νουρή ο οποίος επεξήγησε τη διαδικασία αποστέρησης υπηκοότητας μετά από τη λήψη μιας τέτοια απόφασης: «Ο ΥΠΕΣ πηγαίνει στο Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο επιβεβαιώνει την απόφαση για αφαίρεση της υπηκοότητας. Απ’ εκεί και πέρα οι ενδιαφερόμενοι έχουν το δικαίωμα να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη όπου εκεί θα ληφθεί απόφαση για την οριστική ή όχι αποστέρηση της υπηκοότητας», είπε.[11]
Οι εξηγήσεις του Νουρή ήταν διφορούμενες, ενώ ο νόμος είναι ξεκάθαρος: Μετά την απόφαση της επιτροπής για ανάκληση υπηκοότητας, αυτή εφαρμόζεται αμέσως. Αυτός που χάνει το διαβατήριο μπορεί να αμφισβητήσει νομικά την απόφαση, αλλά δεν μπορεί να αναστείλει την εκτέλεσή της. Το χειρότερο είναι ότι στην περίπτωση του Τζο Λόου η επιτροπή αποδέχθηκε την ένστασή του. Οι πληροφορίες που διέρρευσαν στον Τύπο ήταν μια επιτυχής επιχείρηση παραπληροφόρησης της κοινής γνώμης, ότι η μη ανάκληση της υπηκοότητας του Τζο Λόου ήταν απότοκο νομικών περιπλοκών.
Το συμπέρασμα είναι ότι το 2019 το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την αποστέρηση της υπηκοότητας του Τζο Λόου. Αντί να εκτελεστεί αμέσως, η υπόθεση παραπέμφθηκε από επιτροπή σε επιτροπή και από διαδικασία σε διαδικασία, μέχρι να εξασθενήσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και να μην εφαρμοστεί. Μέχρι σήμερα, ο μεγαλύτερος απατεώνας στην ιστορία του οικονομικού εγκλήματος παραμένει Ευρωπαίος πολίτης, επειδή εκτός από διαβατήριο αγόρασε και προστασία…
|
Ερώτημα που υπέβαλα την Τετάρτη 10.5.2023 προς τον Υπουργό Εσωτερικών:
Τον Νοέμβριο του 2019 το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε να ανακαλέσει την κυπριακή υπηκοότητα από τον Μαλαισιανό καταζητούμενο Τζο Λόου. Θα ήθελα να μου απαντήσετε ποιοι είναι οι λόγοι που η απόφαση αυτή δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα. Παρακαλώ να έχω μια απάντηση μέχρι την Παρασκευή. |
Στο επόμενο:
[1] Ο Περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμος 141(1)200202009, Άρθρο 113.
[2] Έκθεση αναφορικά με τον κ. Jho Taek Low – Αρ. Φακ. ΥΠ. ΕΣ. 6.11.4.2., (Παράρτημα 9), σελ. 34.
[3] «Όλες οι λεπτομέρειες γύρω από την πολιτογράφηση του Μαλαισιανού καταζητούμενου», Alfanews live, 4.11.2019.
[4] «Καλογήρου: Έγιναν 7 πολιτογραφήσεις με ψευδείς παραστάσεις», Ο Φιλελεύθερος, 4.9.2020.
[5] Ο Περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμος του 2002 (141(I)/2002), Άρθρο 113.
[6] Όπ. π., 113 (2).
[7] Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου αρ. 90.016, 3.9.2020.
[8] “Jho Low's second passport deactivated by St Kitts and Nevis”, 8.11.2018, www.malaysiakini.com.
[9] Έκθεση αναφορικά με τον κ. Jho Taek Low – Αρ. Φακ. ΥΠ. ΕΣ. 6.11.4.2., (Παράρτημα 9), σελ. 33.
[10] «Μας σέρνει στα δικαστήρια ακόμη και ο Τζο Λόου», Philenews, 1.9.2022.
[11] Όπ. π.
Μακάριος Δρουσιώτης
12/05/2023